پرتو افکنی

1- سنگ هایی که در آنهااز روش پرتو افکنی استفاده می شود:
الماس: پرتو های نوترون و الکترون معروفترین عناصر در فرآیند پرتو افکنی هستند. معمولا این احتمال وجود دارد که رنگ الماس را با این روش به رنگ های سیاه، سبز، سبزآبی، زرد پررنگ، نارنجی، صورتی و قرمز تبدیل می کند. (البته غالبا روش پرتو افکنی در الماس با روش دومی تحت عنوان گرمادهی ترکیب می شود تا یک رنگ طبیعی از سنگ قیمتی به دست آید.)

الماس های بی رنگ یا رنگی می توانند توسط فرآیند بهبود سازی پرتو افکنی به رنگ های متنوعی تبدیل شوند. برخی از رنگ هایی که با فرآیند پرتو افکنی به وجود می آیند، توسط روش بهبود سازی دیگری مانند گرمادهی رنگشان طبیعی تر می شود.
توپاز: توپاز بی رنگ امروزه از ارزش خوبی در بازار برخوردار است. اما این سنگ قیمتی بی رنگ ممکن است مورد عملیات پرتوافکنی قرار بگیرد و رنگش تغییر نماید. هنگامیکه این عمل با روش گرمادهی ترکیب شود، رنگ آبی پررنگ زیبایی از سنگ قیمتی توپاز به دست می آید.

توپاز معمولا به صورت بی رنگ از معدن استخراج می شود (شکل سمت چپ) این سنگ پس از استخراج، با روش پرتو افکنی و سپس گرمادهی بهبود سازی می شود و رنگ آبی بسیار زیبایی از آن به دست می آید. مانند سنگ تراش نخورده و سنگ تراش خورده زیبایی که در سمت راست تصویر می بینید.
مروارید: برخی از مروارید ها توسط روش پرتوافکنی، به رنگ خاکستری تیره تبدیل می شوند.

کوارتز: برخی اوقات رنگ بنفش سنگ آماتیست از پرتو افکنی بر روی سنگ کوارتز حاصل می شود. در مواقعی نیز هنگامی که این عملیات پرتوافکنی با روش گرمادهی همراه شود، نتیجه آن تولید سنگ کوارتز سبز است.

سنگ های قیمتی دیگر: رنگ طبیعی برخی از گونه های سنگ قیمتی بریل و یا اسپودیومن توسط عملیات پرتوافکنی، پررنگ تر می شود. البته در برخی اوقات نیز با این روش رنگشان به طور کلی تغییر خواهد کرد.

2- عوامل دوام: برخی از سنگ هایی که توسط روش پرتو افکنی بهبود سازی شده اند، هنگامیکه در معرض نور شدید قرار بگیرند، رنگ خود را از دست می دهند. توپاز آبی، الماس و کوارتز تا زمانیکه در معرض گرمای زیاد قرار نگیرند، رنگشان ثابت و پایدار خواهد ماند. (این اتفاق مخصوصا در الماسی که توسط روش پرتوافکنی، به آن رنگ داده شده است، رخ می دهد. زمانیکه الماس در معرض گرمای زیاد مانند چراغ جواهر ساز به منظور تعمیر جواهر قرار بگیرد، رنگ خود را از دست می دهد.)

3- روش شناسایی: به دلیل اینکه رنگ آبی پررنگ به طور طبیعی در سنگ توپاز نمی باشد، پس به طور قطع این سنگ دستخوش عملیات بهبود سازی پرتوافکنی قرار گرفته است.
همچنین رنگ پررنگ الماس سبز، صورتی و قرمز نیز شک برانگیز است. به هر حال شناسایی این نکته که الماسی توسط روش پرتوافکنی بهبود سازی شده است، کاری است که احتیاج به آزمایشگاه های پیشرفته سنگ شناسی دارد. البته لازم به ذکر است که شما می توانید این شناسایی را در آزمایشگاه پیشرفته آریان گوهر رخشان توسط متخصصین مجرب انجام دهید.

4- روش نگهداری: در سنگ های قیمتی بریل و اسپودیومن، عملیات پرتوافکنی عمر کوتاهی دارد و زمانیکه این دو سنگ در معرض نور قرار می گیرند، رنگشان را از دست می دهند. از طرف دیگر برای بیشتر سنگ هایی که توسط عملیات پرتوافکنی بهبود سازی شده اند، هیچ روش نگهداری به خصوصی وجود ندارد.