درخشش گوهر در ایران

آثار به دست آمده از اكتشافات باستان‌شناسی گویای این مطلب است كه ورود سنگ‌های قیمتی به زندگی آدمی تقریبا به ۶ هزار سال پیش برمی‌گردد. نشانه‌های تاریخی هم نشان می‌دهند كه اولین كاربرد سنگ‌های قیمتی در زندگی بشر، مصارف زینتی بوده است. در این میان، ایرانیان از اولین اقوامی بودند كه با استفاده از كانی‌های موجود در طبیعت و تغییر شكل دادن آنها، علم گوهرشناسی را پایه‌گذاری كردند

.
دانشمندانی مانند ابوریحان بیرونی، شیخ احمد صفاوی و جابر ابن حیان طوسی، به عنوان پایه‌گذاران علم جواهرشناسی در جهان شناخته می‌شوند. در آن دوره در كنار علم گوهرشناسی، مشاغل متنوع و بازار پررونقی هم در زمینه تجارت سنگ‌های قیمتی در ایران برقرار بود، به طوری كه اكتشاف، حجاری و تراش، تجارت و خرید و فروش و آموزش علم گوهرشناسی، زمینه‌های اشتغال بسیاری از مردم كشورمان را فراهم ‌كرده بود. بعدها با ترجمه كتاب‌های گوهرشناسی مسلمانان در مغرب زمین، زمینه‌ آشنایی غربی‌ها با این علم فراهم گردید. اما متأسفانه امروز شاهد هستیم كه ایران به عنوان مهد علم جواهرشناسی جهان و علیرغم داشتن منابع غنی كانی‌های قیمتی و نیمه قیمتی، یكی از بزرگ‌ترین واردكنندگان جواهر و سنگ‌های قیمتی در جهان محسوب می‌شود

.
تجارت سنگ‌های قیمتی در سده گذشته از چنان گستردگی در جهان برخوردار شده كه اقتصاد شماری از كشورها را تحت تأثیر مستقیم خود قرار داده است. در حال حاضر تایلند در زمینه تجارت سنگ‌های رنگی از جمله پیش‌روترین كشورها بوده و لقب عروس سنگ‌های قیمتی جهان را كسب كرده است. در همین راستا، شهرهای چانتاگوری تایلند به دلیل وجود بورس سنگ‌های یاقوت، آنتروپ بلژیك به دلیل وجود بورس الماس و بورس بزرگ سنگ‌های قیمتی ایدرواشتاین آلمان، از شهرت جهانی برخوردارند. ایران نیز دارای یكی از معروف‌ترین معادن فیروزه جهان است، به طوری كه معیار تعیین كیفیت فیروزه در جهان، "فیروزه نیشابور" می‌باشد. جالب آن كه از اصطلاح Persian Quality در این زمینه استفاده می گردد. اما متأسفانه با وجود پتانسیل‌های قابل توجه از جمله وجود ذخایر قابل توجه سنگ‌های قیمتی، این بخش تاكنون نتوانسته سهم تعریف شده‌ای در اقتصاد كشور برای خود كسب كند.