فناوری چه کمکی به افراد نابینا و کم بینا کرده است؟

به گزارش موبوایران، رقم دقیقی از افراد نابینا و کم بینا در دنیا وجود ندارد، اما این عارضه‌ای است که حداقل یکبار در اطراف خودمان دیده ایم و اگر خودمان را جای آن‌ها بگذاریم می‌بینیم که با مشکلات خاصی درگیر هستند. اگرچه سازمان بهداشت جهانی اشاره می‌کند که تا ۸۰ درصد از اختلالات بینایی در سراسر جهان با دسترسی بهتر به درمان، قابل اجتناب است، اما تعداد افراد نابینا یا کم بینا با افزایش جمعیت جهان رو به افزایش است.

البته فناوری نقش مهمی در از بین بردن موانع مقابل آن‌ها ایفا می‌کند و هوش مصنوعی در راستای بهبود دسترسی شان به خدمات مختلف، گام‌های بلندی را برداشته است. در ادامه به چند نمونه می‌پردازیم که بدانید چگونه فناوری می‌تواند تغییر دهنده بازی باشد و به همه اجازه دهد که به شیوه‌های جدید با دنیا تعامل داشته باشند.

دیدن با هوش مصنوعی

یکی از فناوری‌های پیشرفته‌ای که در سال‌های اخیر توسعه یافته، فناوری هوشمند کمک بینایی است. مثلا برنامه Microsoft Seeing AI برای کمک به افراد کم بینا یا نابینا طراحی شده و با توضیحات صوتی، درک کاربر از جهان اطراف را افزایش می‌دهد. این برنامه می‌تواند یک یادداشت دست نویس را بخواند یا بارکد را اسکن کند و سپس به کاربر بگوید محصول چیست. فقط کافی است کاربر دوربین را به طرف چیزی بگیرد.

نقشه‌های صوتی سه بعدی

برای افراد بینا، قدم زدن در خیابان می‌تواند به معنی در نظر گرفتن تمام جزئیات اطراف او باشد، اما برای نابینایان و کم بینایان اوضاع کمی متفاوت است. البته برنامه‌هایی وجود دارند که کار را برای نابینایان راحت می‌کند.

این نوع برنامه‌ها با ساختن یک نقشه صوتی دقیق که مربوط به آنچه در اطراف یک فرد دارای نقص بینایی است، به کاربر کمک می‌کند با استفاده از داده‌های مکان، چراغ‌های صوتی و ترکیب صدای استریو سه بعدی، لایه‌های زمین و جزئیاتی ایجاد کند تا یک نقشه صوتی سه بعدی را به طور مداوم از دنیای اطراف به روز نگه دارد.

دیدن با نوک انگشتان

بریل تقریبا ۲۰۰ سال است که به عنوان روشی لمسی برای خواندن با نوک انگشتان در بین نابینایان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکنون نسخه به روز شده بریل که به صورت دیجیتالی درآمده نیز در دسترس کاربران است که برنامه Narrator (صفحه خوان ویندوز مایکروسافت) نام دارد.

خارج از تلاش‌های مایکروسافت، صفحه نمایش‌های لمسی بریل که همانند تبلت‌ها کار می‌کنند، در بین دانش آموزان و معلمان محبوب شده است. در کنفرانس انجمن صنعت فناوری کمکی ۲۰۱۹ در اورلاندو فلوریدا، نوآوری‌های به نمایش درآمده شامل BraiBook، خواننده الکترونیکی بریل که در کف دست قرار می‌گیرد و حتی یک اسباب بازی الکترونیکی به نام Braille Buzz، که برای آموزش بریل به کودکان پیش دبستانی طراحی شده است، به نمایش گذاشته می‌شود.

چراغ‌های راهنما

چراغ‌های بلوتوثی، مانند آن‌هایی که توسط شرکت Foresight Augmented Reality استفاده می‌شود، مانند یک راهنمای بسیار دقیق و شخصی سازی شده برای افراد نابینا یا کم بینا عمل می‌کند. در حالی که فناوری اصلی GPS می‌تواند کاربران را به مکانی ببرد، چراغ‌های نصب شده در فروشگاه، رستوران یا ساختمان‌های عمومی می‌توانند آن‌ها را به ورودی ساختمان مورد نظر هدایت کنند و هنگامی که کاربر در داخل است، چراغ‌های دیگر می‌توانند آن‌ها را به حمام یا سایر امکانات مهم هدایت کنند.

وسایل نقلیه الکتریکی

قوانین جدید اتحادیه اروپا می‌گوید که صدای خودرو‌های برقی باید در سرعت‌های پایین و در حالت دنده عقب قابل شنیدن باشند. برخی از تولیدکنندگان در حال حاضر سر و صدای مصنوعی را به خودرو‌های برقی خود اضافه کرده اند تا به نابینایان کمک کنند صدای خودرو را بشنوند.

ساعت زمان سنج

چند سال قبل یک ساعت با طراحی بسیار ساده به نام حس زمان (Feel the Time watch) ساخته شد، اما هنوز وارد بازار نشده است. این ساعت یک صفحه سیاه و دو دیسک مجزا از هم دارد که هرکدام یک برآمدگی بسیار کوچک دارد که یکی ساعت و دیگری دقیقه را نشان می‌دهد. البته ساعت‌های دیگری نیز دربازار وجود دارد که قط چند دکمه دارند و ساعت و دقیقه را به صورت صوتی اعلام می‌کنند.

عینک هوشمند

محققان دانشگاهی مجموعه‌ای از عینک‌های هوشمند را توسعه داده اند که می‌توانند از هوش مصنوعی برای خواندن، ارائه اطلاعات ناوبری و شناسایی بالقوه چهره‌ها استفاده کنند. شیشه‌ها از طریق یک واحد پردازشی به گوشی هوشمند متصل می‌شوند. همچنین این دستگاه به سیستم اجازه می‌دهد بدون اتصال به اینترنت کار کند.

گویاساز صفحه

اما شاید بیشترین کمکی که فناوری به نابینایان و کم بینایان در ایران کرده، نرم افزار‌های گویاسازی هستند که برای رایانه‌ها و گوشی‌های هوشمند ساخته و باعث شده اند که این افراد نیز مثل افراد عادی بتوانند از دستگاه هایشان استفاده کنند. این نرم افزار‌ها هر آنچه روی صفحه نمایشگر هست را به کاربر نشان می‌دهد. با تنظیماتی که وجود دارد مثل تنظیم تن صدا، نوع صدا و ... می‌توان کار این نرم افزار را شخصی ساز کرد.

در ابتدای کار این نرم افزار‌های گویا ساز خارجی بودند و با قیمت‌های بسیار بالایی عرضه می‌شدند، اما چند سالی است که شرکت‌های ایرانی نیز نرم افزار‌هایی را تولید کرده اند که نیاز‌های نابینایان و کم بینا‌یان را برطرف می‌کند.

اخیرا نیز فناوری های جدیدی توسعه یافته اند که مربوط به نابیانایان و کم بینایان هستند. مثلا نابینایان و کم بینایان می توانند با کمک پهپاد بدمینتون بازی کنند. به تازگی محققان دانشگاه تسوکوبا در ژاپن موفق به انجام اختراعی برای بدمینتون بازی کردن افراد کم بینا و نابینا شدند که بسیار هیجان انگیز است. این اختراع شامل یک پهپاد پر سر و صدا است که به عنوان توپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پهپاد آهسته پرواز و سر و صدا ایجاد می‌کند تا بازیکنان دارای اختلال بینایی بتوانند صدای آن را بشنوند و وجودش را احساس کنند. سپس آن‌ها پهپاد را با یک جفت راکت دریافت می‌کنند که می‌تواند این توپ پهپادی را از طریق یک سیستم حسگر که به قاب آن‌ها متصل است، تشخیص دهد.

این راکت‌های هوشمند فاقد تور هستند و در عوض از سنسور‌هایی استفاده می‌کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد پهپاد را هنگام عبور از حلقه خود تشخیص دهند، بنابراین هنگام قرار گرفتن پهپاد در قاب راکت ها، جهت حرکت پهپاد تغییر می‌کند و به سمت حریف می‌رود.

به امید روزی که فناوری بیشتر پیشرفت کند و اختلالات بینایی برای همه در همه جا قابل رفع و درمان باشد تا آن ها نیز بتوانند این جهان زیبا را ببینند.