آیا در اختیار قرار دادن خودرو به شخص بدون گواهینامه جرم است؟

به گزارش سایت طلا ، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه به شهروندان پیامکی ارسال کرده است که در آن نوشته شده «اگر مالک با علم و اطلاع، خودروی خود را در اختیار فردی که گواهینامه رانندگی ندارد بگذارد، به عنوان معاونت در جرم رانندگی بدون گواهینامه، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد». اما قانون در ارتباط با مسئولیت مالک خودرو هنگام در اختیار قرار دادن خودرو خود به شخص بدون گواهینامه چه می‌گوید و معاونت در جرم به چه معنا است؟

به طور کلی ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی مسئولیت رانندگی بدون گواهینامه را متوجه شخص راننده می‌داند و می‌گوید: «هرکس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و ‌همچنین هرکس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس‌تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد».

در کنار این موضوع، آن‌چه اهمیت پیدا می‌کند توجه به «معاونت در جرم» است. طبق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می‌شود». پس با توجه به این که برای رانندگی بدون گواهینامه در قانون نیز مجازات تعیین شده، این عمل جرم به حساب می‌آید. طبق ماده ۱۲۶ همین قانون، الف- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد ب- هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد. پ- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند معاون در جرم محسوب می‌شود.

با توجه به مصادیق ذکر شده در قانون مجازات اسلامی برای معاونت در جرم، زمانی که مالک خودرو با علم و اطلاع خودروی خود را در اختیار فردی که گواهینامه رانندگی ندارد قرار می‌دهد به نوعی وقوع جرم را که همان رانندگی بدون گواهینامه است تسهیل کرده است و وسیله ارتکاب جرم را نیز در اختیار شخص مجرم قرار داده است، پس خود معاون در وقوع جرم محسوب می‌شود.

راننده بدون گواهینامه نیز در این مثال «مباشر» وقوع جرم است. مباشر به کسی گفته می‌شود که خود مرتکب وقوع جرم می‌شود.