به گزارش سایت طلا، در سال‌های اخیر، مسکن بیشترین سهم را در سبد هزینه خانوار داشته و با وجود افزایش چند ده برابری قیمت‌ها، تعداد معاملات در بازار مسکن به‌شدت کاهش یافته و بیشترین افت نیز در شش ماه اخیر به ثبت رسیده‌است. از سویی دیگر تمایل برای خرید ملک در کشور‌های همسایه به‌خصوص همسایگان شمالی، چون ترکیه، تاجیکستان و گرجستان، با هدف سرمایه‌گذاری در این کشور‌ها و گرفتن اقامت یا حق شهروندی بسیار زیاد شده تا جایی که به گفته سایت رسمی اقتصادی ایران اکو، کشور ما بعد از عراق دومین رتبه خرید ملک در ترکیه را به‌خود اختصاص داده و روسیه در جایگاه سوم قرار دارد.
طبق همین آمار، سهم عمده خرید ملک در ترکیه بعد از تهران به مازندران و خراسان رضوی می‌رسد. متاسفانه این روز‌ها در شرایطی که چرخ اقتصاد و صنعت مازندران نمی‌چرخد و کشاورزی آن نیز رو به افول است، هجوم سرمایه به خارج از کشور دیگر قوز بالا قوز محسوب می‌شود. مازندرانی‌ها که زمین‌های کشاورزی خود را به ویلاسازان فروختند، حالا در کشور همسایه به‌دنبال رویا‌های خود می‌گردند! شهروندانی که بدون تحقیق و کسب اطلاعات کامل و تنها با هدف گرفتن اقامت، اقدام به خرید ملک یا خانه در کشور دیگر می‌کنند. در حالی که این حجم از سرمایه می‌تواند بسیاری از مشکلات صنعتی، اقتصادی و کشاورزی استان را حل کند.
کارشناسان معتقدند مهم‌ترین دلیل سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در کشور‌هایی نظیر ترکیه اقداماتی است که آن کشور‌ها برای جذب سرمایه و توریست انجام داده‌اند که اعطای اقامت از طریق خرید ملک یکی از آنهاست. در این میان کشور ترکیه با تغییر قوانین مربوط به دریافت تابعیت، در عرصه جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی پیشتاز بوده و ایرانیان زیادی را به خود جذب کرده‌است.
در این کشور حتی گاهی هزینه‌های خرید مسکن از طریق تهاتر ملک در ایران تسویه می‌شود و شرکت فروشنده تمام خدمات نقل و انتقالات مالی را به‌عهده می‌گیرد، جالب‌تر این‌که برخی از شرکت‌ها برای جذب حداکثری، بلیت رفت و برگشت مشتری‌ها را هم تهیه و در اختیار ایرانی‌ها قرار می‌دهند! از سوی دیگر افت ارزش لیر در برابر دلار و تورم مهار شده بخش مسکن در ترکیه موجب افزایش شمار خریداران شده‌است.
نزدیکی ترکیه به ایران، داشتن جاذبه‌های مختلف گردشگری و امکانات تفریحی و رفاهی، تشابه آداب و رسوم فرهنگی، آزادی عمل بیشتر و در نهایت قیمت پایین خانه‌ها نسبت به کلانشهر‌های ایران، از مهم‌ترین عوامل گرایش مردم ایران به خرید خانه در ترکیه به‌شمار می‌رود. همه این دلایل به‌علاوه کاهش ارزش پول ملی ایران در مقابل دلار، کمبود زمین و قیمت‌های سرسام‌آور مسکن در استان‌های شمالی، موجب رنگ باختن عرق ملی در برخی از سرمایه‌گذاران مازندرانی شده تا جاذبه‌های گردشگری و توریستی کشور همسایه را به زیبایی‌های بی‌نظیر استان همیشه سبز خود ترجیح دهند. تحقیقات نشان می‌دهد، افراد زیادی در شهر‌های بابل، نور و نوشهر اقدام به خرید ملک در ترکیه کرده‌اند، اما بیشترین آمار متعلق به شهر‌های ساری و آمل است. ساری به عنوان مرکز استان و به‌واسطه داشتن تاجرانی صاحب‌نام و آمل نیز به‌عنوان صنعتی‌ترین شهر مازندران. در حال حاضر قیمت هر واحد مسکن در مناطق خوب و بالانشین شهر ساری، متری ۵۰ تا ۷۰ میلیون تومان است. در حالی‌که به استناد سایت‌های تبلیغاتی، قیمت یک واحد آپارتمان در حاشیه شهر استانبول ترکیه، متری ۱۵میلیون تومان برآورد می‌شود.
آمار غیررسمی نشان می‌دهد سال گذشته بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه برای خرید ملک در ترکیه از مازندران خارج شده است.
این مساله علاوه بر خروج ارز و سرمایه ملی از مازندران و افزایش نرخ تورم، موجب هدر رفت پول‌هایی می‌شود که می‌توانست در پیشرفت، توسعه صنعتی و کشاورزی استان بسیار موثر باشد.
فریب تبلیغات جذاب را نخورید
چندی پیش رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور در گفتگو با ایلنا گفته بود: با قیمت‌هایی که از خرید خانه در ترکیه منتشر می‌شود، خانه‌هایی شبیه مسکن مهر در خارج شهر می‌توان در این کشور خریداری کرد. مردم فریب تبلیغات جذاب خرید مسکن را در ترکیه نخورند.
مصطفی قلی خسروی تصریح کرده بود: ما به طور مستمر شاهد انواع تبلیغات برای خرید مسکن در کشور‌های خارجی به‌ویژه ترکیه هستیم، اما آنچه در تبلیغات از مارکت و بازار مسکن ترکیه ارائه می‌شود، واقعی نیست و به همین دلیل ایرانی‌ها مالباخته می‌شوند و حتی نمی‌توانند شکایت کنند.
به گفته وی، در ترکیه به اتباع خارجی که مسکن خریداری می‌کنند، دو سند داده می‌شود. یک سند از سوی شهرداری که به تنهایی برای اخذ اقامت کفایت نمی‌کند و سند دیگر، ثبتی است که فقط به اتباعی داده می‌شود که چند سال در ترکیه اقامت داشته باشند و در غیر این صورت سند ثبتی به افراد ارائه نمی‌شود در نتیجه اخذ اقامت منتفی است. در این شرایط وقتی بخواهند آن ملک را پس دهند یا واگذار کنند یک سوم از هزینه خرید کسر می‌شود که در نهایت خسارت زیادی به بار می‌آورد.
بسته‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاران
مدیر کل امور اقتصادی و دارایی مازندران در این باره می‌گوید: ما نمی‌توانیم به مردم بگوییم در ترکیه یا هر کشور دیگری خانه نخرید، اما می‌توانیم با در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی از سرمایه‌گذاران بخش مسکن حمایت کنیم تا سرمایه‌های خود را به خارج از کشور منتقل نکنند.
سید اسماعیل هاشمی با تاکید بر این‌که دولت نقش مهمی در هدایت سرمایه‌های بومی و محلی دارد، می‌افزاید:جهاد کشاورزی و اداره صمت از مهم‌ترین نهاد‌های دولتی هستند که می‌توانند با حمایت از سرمایه‌گذار و ایجاد انگیزه در افراد، آن‌ها را تشویق به سرمایه‌گذاری در این دو حوزه استراتژیک کنند.
وی از صدور پنج مجوز به سرمایه‌گذاران خارجی در مازندران در یک‌سال گذشته خبر داده و می‌گوید: امسال نیز چند پرونده در حال بررسی است که امیدواریم هرچه سریع‌تر مقدمات اجرایی آن فراهم شود.
به گفته هاشمی، هر سرمایه‌گذاری خارجی که بتواند تا ۲۵۰هزار دلاردرمازندران سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند از بسته‌های تشویقی دولت بهره‌مند شود که واردات پنج دستگاه خودروی خارجی یکی از آنهاست.
مازندران حتی یک اسکله یا کشتی تفریحی ندارد
مدیر یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری مسکن در غرب مازندران، اما نظر دیگری دارد. محمد خزایی معتقد است خرید مسکن در ترکیه فقط به‌منظور سرمایه‌گذاری نیست. بسیاری از مردم برای استفاده از امکانات رفاهی و گردشگری اقدام به خرید خانه در این کشور می‌کنند.
وی می‌گوید: مازندران یکی از زیباترین استان‌های کشور ماست که هم جنگل دارد و هم دریا، اما زیرساخت‌های گردشگری و تفریحی مناسب و کافی ندارد. در این استان چند بندر بزرگ وجود دارد که هیچ‌کدام از آن‌ها اسکله یا کشتی تفریحی ندارند. مراکز پذیرایی و کافه‌های مستقر در نوار ساحلی هم عموما بعد از نیمه‌شب تعطیلند. بسیاری از شرکت‌های خارجی در ایران نمایندگی ندارند و اگر هم دارند یک ایرانی باید به چندبرابر قیمت واقعی محصولات مورد نظر خود را بخرد. بدون آن‌که از ارجینال بودن کالای خریداری‌شده، مطمئن باشد. به این عوامل باید نرخ بالای مسکن در مازندران را هم افزود.
قیمت بالای خانه در مازندران
این سرمایه‌گذار و فعال حوزه مسکن می‌گوید: درحال‌حاضر با دومیلیارد تومان می‌توان در نقاط حاشیه‌ای شهر‌های بزرگ ترکیه یک آپارتمان ۱۰۰متری خرید و قیمت‌ها در مناطق بهتر بالاتر است. درحالی‌که امروز قیمت آپارتمان‌ها در غرب مازندران از ۵/۳میلیارد تومان شروع شده و بسته به منطقه تا شش و هفت‌میلیارد تومان هم خرید و فروش می‌شود.
وی خرید خانه در ترکیه را یکی از مهم‌ترین عوامل رکود دانسته و می‌افزاید: کشور ترکیه متعهد شده هر سرمایه‌گذار خارجی که بتواند ۲۵۰هزار دلار در این کشور سرمایه‌گذاری کند، حق اقامت دریافت کند، اما سرمایه‌گذاران مبالغ کمتر باید سالانه اقامت خود را تمدید کنند. برای اطمینان از صحت و سقم قرارداد‌های نوشته‌شده هم وکلای ایرانی یا ترکی هستند که به‌ازای دریافت ۳۰۰۰-۲۰۰۰ لیر خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند.
موانع و مشکلات سرمایه‌گذاری
محمد خزایی، گریزی هم به مشکلات سرمایه‌گذاری در مازندران می‌زند و می‌گوید: سرمایه‌گذاران در مازندران با دست‌انداز‌های متعدد اداری مواجه می‌شوند و از امنیت کافی برخوردار نیستند. انبوه‌سازی در مازندران جواب نمی‌دهد و بسیاری از سرمایه‌گذاران حوزه مسکن در سال‌های اخیر متضرر شده‌اند. چون خانه‌هایی که ساخته‌اند، فروش نمی‌رود که البته خرید مسکن در ترکیه در این قضیه بی‌تاثیر نبوده است. بنده به‌عنوان یک کارآفرین زمینی را در منطقه کجور و به قصد راه‌اندازی یک مجتمع گردشگری و ارائه خدمات عمومی خریداری کردم که برای اخذ مجوز‌های لازم با موانع زیادی روبه‌رو شدم.
این سرمایه‌گذار بخش مسکن ادامه می‌دهد: به سرمایه‌گذار معایب اجرای پروژه را می‌گویند، اما راه‌حلی برای برطرف کردن آن‌ها ندارند. به سرمایه‌گذار می‌گویند شما ۳۰درصد سرمایه‌گذاری کن، بقیه را ما به شما تسهیلات می‌دهیم. اما برای گرفتن تسهیلات کم‌بهره باید دو تا سه سال منتظر بمانیم که با توجه به تورم بازار و نرخ روزافزون کالاها، این کار مقرون‌به‌صرفه نیست. تورم در کشور ترکیه هم وجود دارد، اما قابل مقایسه با تورم افسارگسیخته ایران نیست. به همین دلیل سرمایه‌گذار امنیت بیشتری در آنجا احساس می‌کند.