به گزارش موبوایران، اگر سرعت اینترنت شما بسیار پایین است اما فکر می‌کنید راهی برای امتحان کردن باقی نمانده، پیشنهاد می‌شود این مطلب را مطالعه کنید چرا که قصد داریم به ۱۰ روش افزایش سرعت روتر وای‌فای بپردازیم که احتمالا مشکل‌تان را حل خواهد کرد.
روتر یکی از کاربردی‌ترین ابزار در دنیای شبکه به حساب می‌آید که در اختیار داشتن آن برای هر سازمان یا حتی خانه‌ای ضروری است. این وسیله‌ی کوچک، تغییر بزرگی در میزان سرعت اینترنت شما ایجاد خواهد کرد. البته روترها درجه‌بندی هم دارند و کاربر برای بهره‌مندی از نتیجه‌ی دلخواه باید هزینه‌ی بیشتری هم برای روتر مورد نظر بپردازد. اما اگر چنین هزینه‌ای برای خرید یک روتر ندارید، می‌توانید در این مطلب با چند روش ساده، سرعت روتر خود را تا حدودی افزایش دهید.
در واقع آنچه که در این مطلب به شما آموزش داده خواهد شد قرار نیست سرعت روتر شما را چندین برابر افزایش دهد. شاید یک سری قطعی در اتصال را برطرف کند یا جلوی اختلالات را بگیرد. در برخی مواقع هم می‌تواند اندکی میزان سرعت را افزایش دهد. بنابراین انتظار نداشته باشید سرعت اینترنت شما چندین برابر شود.
فرق بین مودم و روتر چیست؟
اما قبل از اینکه به بررسی این روش‌ها بپردازیم، پرسشی را پاسخ خواهیم داد که شاید تا همینجای کار هم به ذهنتان رسیده باشد. آن هم این است که فرق بین مودم و روتر چیست؟ مودم-روتر چه تفاوتی با مودم و روتر دارد و بهتر است ما برای مصارف خانگی کدام را تهیه کنیم؟
قبل از اینکه فرق بین مودم و روتر را بدانیم، باید در ابتدا با طرز کار هر یک از این دستگاه‌ها آشنا شویم. مودم که به زبان لاتین، modulator–demodulator نامیده می‌شود، دستگاهی است که از آن برای تبدیل داده‌های دیجیتال به آنالوگ و برعکس استفاده می‌شود. در واقع وقتی داده‌ها از سیستم ما به صورت دیجیتال تولید می‌شوند و انتقال پیدا می‌کنند، برای اینکه به شبکه و سرویس دهنده‌ی اینترنت منتقل شوند به یک مبدل دیجیتال به آنالوگ نیاز دارند که مودم این کار را انجام می‌دهد. بعد از اینکه اطلاعات به آنالوگ تبدیل شده و به از سیم‌های مخابراتی به سرویس دهنده‌ی اینترنت رسیدند، باز هم به یک مبدل آنالوگ به دیجیتال نیاز خواهیم داشت که وظیفه‌ی این کار هم بر عهده‌ی مودم است. به زبان ساده، مودم پلی است که بین کامپیوتر و شرکت سرویس دهنده‌ی اینترنت ارتباط برقرار می‌کند.
حال می‌پردازیم به تعریف روتر. روتر وظیفه دارد اینترنت را از مودم دریافت کرده و آن را بین دستگاه‌های دیگر که به آن متصل شده‌اند پخش کند. در واقع این دستگاه مثل مودم کار تبدیل داده‌ها را انجام نمی‌دهد و کاربر بدون استفاده از مودم نمی‌تواند از آن اینترنت دریافت کند. بلکه روتر در کنار یک مودم می‌تواند اینترنت را با سرعت بیشتری بین دستگاه‌های دیگر به اشتراک بگذارد.
این روزها خوشبختانه شرکت‌های تولیدکننده‌ی ابزار شبکه، مودم و روتر را ادغام کرده و محصولی با هر دو قابلیت تحت عنوان مودم-روتر را راهی بازار می‌کنند. بنابراین جای نگرانی نیست و در اکثر مواقع کاربر با خرید یک دستگاه، می‌تواند هر دو قابلیت را دریافت کند. به این موضوع اشاره کردیم تا اگر مودم در خانه‌تان دارید، آن را با روتر اشتباه نگیرید و بدانید این مطلب در رابطه با فقط روتر است. هرچند برخی از دستورالعمل‌ها را می‌توان روی مودم هم پیاده کرد تا کیفیت دریافت سیگنال اینترنت بیشتر از قبل شود.
اما می‌پردازیم به روش‌هایی که می‌توانید به کمک آن‌ها سرعت روتر خود را افزایش دهید.
۱. تنظیم ریستارت خودکار
بسیاری از روترهای جدید نیازی ندارند که به طور منظم آن‌ها را ریستارت کنید. اما از آن‌جایی که هر مشکلی برای سیستم‌های کامپیوتری یا شبکه با امکان ریستارت شدن بوجود می‌آید، اولین پیشنهادی که هر متخصصی به شما می‌دهد، ریستارت کردن آن دستگاه است، ما هم پیشنهاد می‌کنیم در درجه‌ی اول روتر خود را ریستارت کنید تا اگر مشکلی دارد برطرف شود.
اما اگر قصد دارید مودم به صورن منظم ریستارت شود، باید بدانید فریم‌ورهای DD-WRT و Tomato گزینه‌ای برای تنظیم ریستارت به صورت هر روزه را دارند. البته هیچوقت این ریستارت شدن هنگام استفاده از مودم اتفاق نمی‌افتد چرا که روتر درست در زمانی که شما استفاده‌ای از آن نمی‌کنید خود را ریستارت می‌کند.
۲. خرید آنتن‌های جدید و باکیفیت
یکی از روش‌های بسیار عالی برای افزایش سرعت روتر یا حتی مودم، خرید آنتن‌های قدرتمندتر و جدید است. آنتن‌های قدیمی یا آنتن‌هایی که به همراه برخی از روترها عرضه می‌شود گاها کیفیت خوبی ندارند و کاربران باید بعد از خرید آن‌ها، حتما از فروشگاه‌های مربوطه، یک آنتن بسیار باکیفیت‌تر خریداری کنند تا بدین ترتیب کیفیت دریافت سیگنال افزایش پیدا کند. آنتن‌های خوب و باکیفیت در بازار از بازه‌ی قیمتی ۱۵ تا ۱۰۰ دلار در دسترس قرار دارند.
افزایش دهنده‌ی محدوده‌ی دسترسی هم گزینه‌ی خوبی به حساب می‌آید که البته کمی گران است. اما می‌تواند هم قدرت آنتن‌دهی را افزایش دهد و هم به عنوان یک ریپیتر بی‌سیم کار کند. این نوع آنتن‌ها تأثیر فوق‌العاده‌ی خود را در شرایطی به شما نشان می‌دهند که در محلی با آنتن‌دهی ضعیف زندگی کنید. چون در دریافت بهتر سیگنال‌ها واقعا تأثیر چشمگیری دارد
البته قبل از اینکار همیشه باید چک کنید ببینید آیا سرویس‌دهنده‌ی شما در محلی که زندگی می‌کنید خدماتی ارائه می‌دهد یا خیر. از طرفی گاهی اوقات ممکن است بهبود قدرت وای‌فای سیستم در برخی از مناطق غیرقانونی باشد که البته در کشور ما به نظر نمی‌رسد چنین مشکلی وجود داشته باشد.
۳. غیرفعال کردن پرتکل‌های بی‌سیم قدیمی
یکی از راه‌های نرم‌افزاری بهینه‌سازی روتر برای افزایش سرعت آن، غیرفعال‌سازی پرتکل‌های بی‌سیم قدیمی است که می‌تواند تأثیر به‌سزایی در بهبود سرعت روتر داشته باشد. روترهای جدید روی پرتکل‌های ۸۰۲.۱۱ax از بسیاری از خدمات سرویس‌دهنده‌های اینترنت امکانات بیشتری را ارائه می‌دهند. اما اگر فقط روتر شما سریع باشد مشکل حل نمی‌شود. دستگاه شما هم باید از پرتکل‌های جدید بهره ببرد.
اگر دستگاه شما همچنین از پرتکل‌های قدیمی نظیر ۸۰۲/۱۱b استفاده کند، سرعت کل شبکه به محض اینکه این دستگاه به روتر متصل شود افت پیدا خواهد کرد. اگر بخواهید شرایط ایدئالی از لحاظ سرعت اینترنت داشته باشید، باید اتصال هر دستگاهی که از پرتکل با حرف b یا g استفاده می‌کند را به روتر قطع کنید.
در حال حاضر سرعت پرتکل‌ها به ترتیب از سریع‌ترین به کندترین، ax > ax > n > g > b هستند. در واقع ax سریع‌ترین و b هم کندترین پرتکل موجود به حساب می‌آیند. برای اینکه در این رابطه اطلاعات بیشتری کسب کنید و بتوانید پرتکل‌های قدیمی را غیرفعال کنید باید دفترچه راهنمای روتر خود را مطالعه کنید. در جدول زیر می‌توانید تفاوت این پرتکل‌ها را با هم مشاهده کنید.
| نام پروتکل | ۸۰۲.۱۱a | ۸۰۲.۱۱b | ۸۰۲.۱۱g | ۸۰۲.۱۱n | ۸۰۲.۱۱ac | ۸۰۲.۱۱ax |
| سال عرضه | ۱۹۹۹ | ۱۹۹۹ | ۲۰۰۳ | ۲۰۰۹ | ۲۰۱۴ | ۲۰۱۹ |
| فرکانس | ۵ گیگاهرتز | ۲.۴ گیگاهرتز | ۲.۴ گیگاهرتز | ۲.۴ گیگاهرتز | ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز | ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز |
| حداکثر نرخ انتقال داده | ۵۴ مگابیت بر ثانیه | ۱۱ مگابیت بر ثانیه | ۵۴ مگابیت بر ثانیه | ۶۰۰ مگابیت بر ثانیه | ۱.۳ گیگابیت بر ثانیه | ۱۰-۱۲ گیگابیت بر ثانیه |
۴. تغییر پهنای باند
می‌رسیم به یک تغییر نرم‌افزاری دیگر که می‌توانید به کمک آن، سرعت شبکه‌ی محلی خود را بهبود ببخشید. برای مثال سرعت استریم یک ویدیو را بین دستگاه‌هایتان افزایش دهید. برای این منظور، تغییر پهنای باند می‌تواند بسیار کارامد و موثر واقع شود. به این صورت که هرچه پهنای باند پیشتر باشد، گوشی‌های قدیمی روی پرتکل‌های قدیمی با اختلال بیشتری مواجه می‌شود. بنابراین سعی کنید با تغییر پهنای باند، مناسب‌ترین را برای روتر خود انتخاب کنید.
۵. آپدیت کردن روتر
یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین نکاتی که به شما کمک می‌کند سرعت روتر خود را به حداکثر برسانید، اطمینان حاصل کردن از آپدیت بودن آن است. به طور کلی هر وسیله‌ی الکترونیکی قابل آپدیت شدن در اختیار دارید، همیشه سعی کنید آن را به‌روز نگه داشته باشید چرا که جدیدترین و بهترین قابلیت‌ها همیشه از طریق همین آپدیت‌ها هستند که برای محصول شما منتشر می‌شود.
البته برای روترها، اکثر آپدیت‌هایی که منتشر می‌شوند، امنیتی هستند و طبیعتا روتر شما را از لحاظ سرعت دگرگون نمی‌کنند. اما حتی اگر اندکی بهبودی درون آن وجود داشته باشد باز هم موثر خواهد بود. بنابراین اگر مدت زمان زیادی است که روتر را به حال خود رها کرده و آن را به‌روزرسانی نکرده‌اید، حتما این کار را انجام دهید.
۶. تغییر محل روتر
اما گاهی اوقات اعمال تغییر نرم‌افزاری قرار نیست مشکل شما را حل کند. مشکلی به سادگی محل قرارگیری روتر هم می‌تواند یک عامل بسیار مهم باشد که به شخصه بارها آن را تجربه کرده‌ام. شاید فکر کنید با یک یا دو متر جابه‌جایی اتفاقی نمی‌افتاد اما مطمئن باشید گاهی اوقات با همین متراژ کم هم تغییر سیگنال محسوسی را حس خواهید کرد.
از آن‌جایی که روتر با تمام دستگاه‌های روی فرکانس ۲٫۴ یا ۵ گیگاهرتز در حال برقراری ارتباط است، بنابراین کوچک‌ترین حرکتی شاید تغییرات زیادی را رقم بزند. علاوه بر این‌ها، جنس مواد بکار رفته در ساخت خانه نظیر چوب، شیشه، فلز و … هم روی کیفیت سیگنال‌ها تأثیر چشمگیری دارد. برای مثال دیوارهایی که از سیمان سخت ساخته شده‌اند برای اتصال وای‌فای خیلی مناسب نیستند. بنابراین باید این موضوع را حتما مد نظر داشته باشید.
۷. بهیه‌سازی تنظیمات کانال روتر
بار دیگر برمی‌گردیم به تنظیمات خود روتر تا ببینیم از چه راه دیگری می‌توان سرعت آن را از این حیث بهبود بخشید. طبق گفته‌ی یکی از کاربران، با تغییر تنظیمات کانال روتر از حالت خودکار به آنالیزور وای‌فای و همچنین استفاده از یک کانال متفاوت، سرعت روتر ۴ برابر بیشتر از قبل شد که عدد قابل توجهی به حساب می‌آید.
بنابراین کاری که می‌توانید هنگام پایین بودن سرعت روتر انجام دهید، تغییر کانال روتر است. خوشبختانه ابزار رایگان زیادی برای اسکن موج هوایی محل شما وجود دارد تا بتوانید به کمک آن‌ها، کانالی با کمترین تداخل و نویز را برای روتر انتخاب کنید. البته بهترین کانال بعد از اسکن به شما پیشنهاد هم خواهد شد.
برای تغییر کانال روتر باید از طریق تنظیمات خود دستگاه به انجام این کار اقدام کنید. یک‌بار دیگر باید به این نکته اشاره کنیم که برای اعمال هرگونه تغییری روی روتر از طریق منوی تنظیمات آن، حتما باید از دفترچه راهنمای کاربر استفاده کنید. همچنین امکان خواندن این راهنما به صورت آنلاین و در وب‌سایت‌های پشتیبانی مربوط به دستگاه هم در دسترس قرار دارد.
۸. سوییچ روتر به باند متفاوت
در یک خانه‌ی معمولی، دستگاه‌های مبتنی بر وای‌فای زیادی وجود دارند. خوشبختانه به لطف روترهای دو و سه‌بانده، این امکان وجود دارد که آن‌ها را تا حداکثر سرعتی که می‌توانند به آن دست پیدا کنند تنظیم کنید. به عبارتی ساده‌تر، با این کار شما یک مسیر دیگر برای ترافیک شبکه‌ی خود باز می‌کنید. در حالی که مسیرهای یک‌طرفه هم می‌توانند نیاز شما را بدون مشکل برطرف کنند، دو یا سه مسیر قطعا عملکرد پایدارتر و سریع‌تری خواهد داشت.
اگر از روترهای دوبانده استفاده می‌کنید، می‌توانید یکی را روی ۵ گیگاهرتز تنظیم کنید تا تمام دستگاه‌های شما برای دستیابی به باند ۲٫۴ گیگاهرتز تلاش نکنند. ۲٫۴ گیگاهرتز اگرچه برد بیشتری دارد اما قدرت آن به نسبت باند ۵ گیگاهرتز به شکل محسوسی کمتر است.
۹. تغییر نام کاربری و رمز عبور شبکه
بسیاری از افراد وجود دارد که همچنان از همان نام کاربری و رمز عبور قدیمی که برای روترشان در نظر گرفته شده بود استفاده می‌کنند. حتی هکرهای نیمه حرفه‌ای هم می‌توانند روترها با چنین رمزعبورهایی را هک کنند. بنابراین با عدم تغییر رمز عبور و نام کاربری این امکان را به سایرین می‌دهید که از اینترنت شما استفاده کنند.
استفاده از یک رمز عبور قدرتمند که ترکیبی از حروف، اعداد و نماد است اهمیت بسیار زیادی دارد. اگرچه شاید به‌خوبی کارهای بالا را انجام داده باشید. مثلا روتر را بین باندهای مختلف تنظیم کرده باشید، فریم‌فور دستگاه را آپدیت کرده باشید یا حتی کانال‌ها را در دوره‌های ترافیک بالا تغییر داده باشید، اما تمام این کارها اگر رمز عبورتان توسط همسایه‌ها یا افرادی که در نزدیکی خانه‌ی شما حضور دارند هک شده باشد، فقط به دسترسی سریع‌ترشان به اینترنت شما کمک می‌کند.
۱۰. نصب فریم‌ور جدید
در نهایت کاری که می‌توانید انجام دهید، دانلود و نصب فریم‌فور جدید است که در برخی مواقع تأثیر شگرفی در تغییر وضعیت روتر دارد. بسیاری از روترها به‌گونه‌ای تنظیم شده‌اند که کاربر نتواند دسترسی ساده‌ای به بخش‌های مختلف آن داشته باشد تا بدین ترتیب از خراب شدن روتر جلوگیری کنند. اما زمانی که بخواهید عملکرد خوبی از دستگاه خود دریافت کنید، نیاز دارید از سد این تنظیمات هم بگذرید.
برای یک سری از روترهای معروف موجود در بازار، فریم‌ورهای متن‌باز زیادی وجود دارند. البته بسیاری از روترها به دلیلی که در بالا گفته شد از این فریم‌ورها پشتیبانی نمی‌کنند اما خوشبختانه گزینه‌های خوب کم نیستند و می‌توانید به کمک آن‌ها، روترهای شرکت نت‌گیر، TP-Link و … را آپدیت کنید.
فریم‌ورهای DD-WRT و Tomato که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم به همراه OpenWRT، سه مورد از بهترین و معروف‌ترین فریم‌ورهای موجود برای دانلود هستند. البته به خاطر داشته باشید وقتی از همان روتر شرکت سرویس‌دهنده‌ی اینترنت استفاده می‌کنید، دانلود و نصب فریم‌ور جدید اصلا پیشنهاد نمی‌شود. سعی کنید روتر را از فروشگاه‌های شخص ثالث تهیه کرده و خودتان آن را تنظیم کنید.
افزایش سرعت روتر
قطعا برای افزایش سرعت روتر جز این ۱۰ روش، کارهای دیگری هم وجود دارند اما با در نظر گرفتن مشکلات متعددی که به لطف موارد گفته شده در بالا حل شدند، می‌توان آن‌ها را رایج‌ترین راه حل در نظر گرفت. البته همانطور که در بالا اشاره شد، در برخی مواقع ممکن است اعمال برخی از تنظیمات تأثیر خاصی روی سرعت روتر نداشته باشد. بنابراین اگر تمام روش‌های بالا را امتحان کردید و به نتیجه نرسیدید، بهتر است یک کارشناس فنی از سمت سرویس‌دهنده‌ی اینترنت‌تان، وضعیت روتر را بررسی کند. چون شاید خود دستگاه نقص فنی داشته باشد.