تعلیق ویزای شنگن در ایران؛ شایعه یا واقعیت؟
توقف صدور ویزای شنگن در ایران تا کنون از سوی دولت‌های آلمان و لهستان، رد شده و سفارت فرانسه نیز آن را یک «شایعه» خوانده است. با این وجود، شواهد مستقیم و اظهارات آژانس‌داران گردشگری در ایران همچنان مؤیدِ تعلیق صدور ویزای شنگن از سوی سفارتخانه‌های بیشتر کشورهای اروپایی است.
پس از انتشار گزارش ایسنا و اعلام رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران درباره این‌که برخی سفارتخانه‌های اروپایی، به‌ویژه در حوزه شنگن، بدون اطلاع رسمی و در تصمیمی که بیشتر شکل غیررسمی دارد، رسیدگی به درخواست ویزا را فعلا متوقف کرده و صدور ویزای شنگن را به حالت تعلیق درآورده‌اند، سخنگوی وزارت خارجه آلمان در واکنش به این خبر تاکید کرد که «بخش صدور روادید سفارتخانه این کشور در تهران به فعالیت عادی خود ادامه می‌دهد و هم در سطح ملی و هم شنگن طبق مقررات، صدور روادید ادامه دارد.»
یکی از اپراتورهای مرکز درخواست‌های ویزای آلمان (ویزامتریک) در تهران نیز در تماس تلفنی که ایسنا داشت، گفت: این مرکز همچنان فعال است و هنوز درباره تعلیق صدور ویزای شنگن یا توقف رسیدگی به درخواست‌ها از سوی سفارت آلمان اعلام جدیدی نشده است، اما دریافت نوبت ویزا همچنان از طریق سایت ممکن است اما آن‌هم تا پایان ماه اکتبر (حدودا دهم آبان‌ماه) امکان نوبت‌گیری ندارد.
پیش‌تر، مسؤول بخش ویزا در یکی آژانس‌های تهران که گفته بود «روند رسیدگی به درخواست‌های ویزا از سوی سفارتخانه کشورهای اروپایی (حوزه شنگن) مستقر در ایران متوقف شده»، تایید کرده بود: امکان گرفتن نوبت ویزا از برخی سفارتخانه‌های اروپایی از جمله آلمان تا پایان ماه اکتبر (حدودا دهم آبان‌ماه ۱۴۰۱) وجود ندارد.
وزارت خارجه لهستان هم در واکنشی اعلام کرده است: «برنامه‌ای برای تعلیق فعالیت‌های خود نداریم.»
اما سفارت فرانسه در تهران که پیش از این اطلاع داده بود «با توجه به شرایط موجود در ایران، اینترنت با اختلال مواجه شده است و در نتیجه مرکز درخواست ویزای فرانسه در تهران امکان رسیدگی به درخواست ویزا را ندارد. این وضعیت خارج از کنترل VFS و سفارت فرانسه است»، درحالی‌که هنوز این پیام در وب‌سایت این مرکز مشاهده می‌شود، تعلیق ویزا را «شایعه» خوانده و در توئیتر نوشته است: «فرانسه همچنان در ایران روادید صادر می‌کند. با این وجود فیلترینگ دولتی اینترنت به طور قابل توجهی فعالیت ما را کُند کرده است. مراقب شایعات باشید!»
پیگیری‌های دوباره از مجریان تورهای اروپا و همچنین مراکز درخواست ویزای شنگن (VFS Global) در ایران، همچنان بیانگر این است که امکان گرفتن اینترنتی وقتِ تحویل مدارک ویزا از بیشتر سفارتخانه‌ها به هیچ‌وجه مقدور نیست. سفارتخانه‌هایی هم هستند که صدور ویزای توریستی را متوقف کرده‌اند و فقط به درخواست‌های ویزای تحصیلی و تجاری رسیدگی می‌کنند.
این مرکز خدمات درخواست ویزا در ایران برای سفارتخانه‌های کشورهای اتریش، بلژیک، جمهور چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، یونان، مجارستان، نروژ، پرتغال، سوییس و هلند درمنطقه شنگن به‌صورت مستقیم و برخی از دیگر کشورهای پیمان شنگن به‌صورت غیر مستقیم، و همچنین برای سفارتخانه‌های کشورهای کرواسی، انگلستان، استرالیا و زلاند نو کار می‌کند.
امید محمد علیخان ـ از مجریان معتبر تورهای اروپا در ایران ـ نیز تعلیق ویزای شنگن در شماری از سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی مستقر در تهران را تایید می‌کند و می‌گوید: ما یکی از آژانس‌های امین در سفارت سوئیس، اسپانیا و فرانسه هستیم که هر سه این سفارتخانه‌ها رسیدگی به درخواست‌های ویزای شنگن را متوقف کرده‌اند. سفارت سوئیس حدودا اوایل شهریورماه ۱۴۰۱ اطلاع داده بود که به دلیل کمبود نیروی انسانی، امکان رسیدگی به درخواست‌های جدید ویزای شنگن را از اول ماه اکتبر تا ماه ژانویه ندارد و فعالیت رسیدگی به درخواست‌های ویزای شنگن را به حالت تعلیق درآورده است اما به درخواست‌های انفرادی و درخواست‌هایی که قبلا داده شده است، رسیدگی می‌کند.
او این توضیح را اضافه کرد که این سه سفارتخانه تقریبا از مردادماه تعداد نوبت‌های ویزای شنگن را کاهش داده بودند، به طوری که برای مردم عادی گرفتن وقت ویزای شنگن بسیار سخت شده بود. علاوه بر این آژانس ما با وجود اعتباری که در سفارت اسپانیا دارد، حدود سه هفته است نتوانسته برای مسافری وقت ویزا بگیرد. سفارت اسپانیا چندی پیش اعلام کرد به دلیل مشکلاتی که برای اینترنت در ایران به وجود آمده است، امکان رسیدگی به درخواست‌های ویزا را ندارد.
این مجری تورهای اروپایی افزود: سفارت فرانسه در تهران با آن‌که سه‌شنبه نوزدهم مهرماه در توئیتر اعلام کرده بود «همچنان در ایران روادید صادر می‌کند»، اما حدود سه هفته است که هیچ نوبت جدیدی برای ویزا نداده و ایمیلی به آژانس ما فرستاده که دوباره تاکید کرده است به علت اختلال اینترنت در ایران، امکان پذیرش درخواست‌های جدید ویزا وجود ندارد.
او همچنین گفت: اطلاع دارم که برخی دیگر از سفارتخانه‌ها همچون انگلیس و هند روند رسیدگی به درخواست‌های ویزا را در ایران متوقف کرده‌اند.
این مجری تورهای اروپایی در ایران در عین حال از تدوام فعالیت بخش ویزا و کنسولی دیگر سفارتخانه‌های اروپایی خبر داد، اما گفت: بخش کنسولی این سفارتخانه‌های کشورهای حوزه شنگن اگرچه فعال است، اما با تاخیر فراوان وقت ویزا می‌دهند یا به کندی به درخواست‌ها رسیدگی می‌کنند.
او همچنین احتمال بالا رفتن مهاجرت را که برخی دلیلی بر تعلیق صدور ویزا در شرایط موجود ایران دانسته‌اند، رد کرد و گفت: پیش از کرونا ۲۲۰ هزار ویزای شنگن برای اتباع ایرانی صادر شده بود که بیشترین درخواست‌ها به ترتیب از آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا بود که این آمار در قیاس با ۸۵ میلیون جمعیت ایران، واقعا عدد قابل توجهی نیست. از طرفی، تخمین زده می‌شود حدود یک درصد از ۲۲۰ هزار مسافری که ویزای شنگن گرفته‌اند احتمالا به کشور بازنگشته باشند که آن هم در مقیاس کل، عدد قابل توجهی نیست. بنابراین مهاجرت نمی‌تواند بهانه‌ای برای متوقف کردن فعالیت‌های کنسولی یک سفارتخانه باشد.
این مجری تورهای اروپایی و آسیایی، این پرسش‌ها را مطرح کرد که چگونه ممکن است سفارتخانه کشوری همچون فرانسه که به بهانه اختلال اینترنت فعالیت کنسولی خود را هرچند "موقت" متوقف کرده، راه‌کاری برای پاسخگویی به درخواست‌های ویزا در ایران نداشته باشند و نسبت به درخواست‌های قبلی مردم پاسخگو نباشند و برای تحویل گذرنامه‌ها به صاحبانشان بدون آن‌که حقی از آن‌ها ضایع نشود، راه‌کار و ایده‌ای نداشته باشند؟ آیا اقدام برخی از سفارتخانه‌ها که از ماه‌ها پیش توقف فعالیت کنسولی خود را اعلام کرده‌اند، از یک تصمیم دیپلماتیک ناشی می‌شود یا انگیزه دیگری پشت آن است؟
با وجود این اظهارات و در وضوع موجود، به نظر می‌آید، واکنش و اعلام نظر برخی سفارتخانه‌ها درباره تداوم صدور ویزای شنگن و فعالیت بخش کنسولی، یک لفاظی دیپلماتیک باشد؛ چرا که شاید میز کنسولی برای صدور ویزا در این سفارتخانه‌ها فعال باشد اما عملا گرفتن وقت ویزای شنگن از بیشتر سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی در ایران، برای مردم عادی امکان‌پذیر نیست و گذرنامه مسافرانی که قبلا از طریق آژانس‌های گردشگری اقدام کرده‌اند نیز هفته‌هاست بلاتکلیف در این سفارتخانه‌ها معطل مانده است. از سویی، اقدام محدودکننده برخی از این سفارتخانه‌ها، بسیاری از مسافران را که از قبل برای سفر به انگیزه‌های تحصیل، کار، تجارت یا توریستی هزینه کرده‌اند، نگران کرده و در شرایط مبهمی قرار داده است.
سایت کارگزار دریافت مدارک ویزا برای سفارت فرانسه به‌وضوح می‌گوید امکان گرفتن وقت در دفتر تهران وجود ندارد
