به گزارش سایت طلا، ایمنی و امنیت جانی زحمت‌کش‌ترین قشر جامعه سالهاست مورد غفلت واقع شده است. در ساعاتی که شهر به خواب شبانه رفته و کمتر کسی در کوچه‌ها و خیابان‌ها حضور دارد، جارو به دستان زحمتکش شهر هنوز هم به سنتی‌ترین شکل ممکن زیر سقف تاریک شهر با انبوهی از مشکلات و ناملایمات رو به رو می‌شوند.
هر از گاهی اخبار تلخ و ناگوار صدمه دیدن و یا فوت پاکبان‌ها منتشر می‌شود؛ خبرهایی که در میان انبوهی از رویدادهای ریز و درشت روزانه گم می‌شوند و در تیترهای رسانه‌ها هم جایی ندارند. آزارهای شبانه رفتگران، تصادف با خودروهای عبوری هنگام رفت و روب شهر و یا حتی قرار گرفتن ناخواسته در وسط درگیری و نزاع مسلحانه، امنیت جانی و روانی این قشر را تهدید می‌کند؛ پاکبانانی که گویا صدایشان به جایی نمی‌رسد و علاوه بر دستمزد ناچیز، انبوهی از مشکلات ریز و درشت قامتشان را خم کرده است.
۳ روایت خونین از مرگ ۳ پاکبان
تنها در فاصله زمانی ۴ ماه یعنی از اردیبهشت تا شهریور ۱۴۰۱ سه پاکبان در شهرهای مشهد، شاندیز و تهران قربانی مرگ شدند. ۳ روایت زیر درباره نحوه جان باختن پاکبانانی است که سالهاست چه در تهران و چه در شهرهای مختلف، قربانی کوتاهی‌ها و بی توجهی‌ها می‌شوند و کمتر کسی صدای این قشر زحمتکش را شنیده است.
مشهد، ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱- شلیک ۵ گلوله در سکوت صبحگاهی: ساعت ۸:۴۵ دقیقه صبح ناگهان صدای شلیک گلوله در خیابان شهید کشمیری ۶۲، سکوت صبحگاهی را شکست و درگیری میان افرادی که با یکدیگر اختلاف ملکی داشتند آغاز شد. پاکبان ۵۵ ساله مشهدی نیز که پس از ۱۷ سال خدمت در شهرداری از یک ماه قبل در این منطقه مشغول کار بود، با مشاهده این وضعیت تلاش می‌کند از میان باران گلوله دور شود اما در یک لحظه هدف گلوله قرار گرفت و تیری که از سلاح کلت شلیک شده بود سر او را شکافت و گلوله دیگری نیز به پایین زانویش اصابت کرد. این پاکبان که از ساعت ۴ صبح در محل کارش حضور پیدا کرده بود، تنها به جرم رفت و روب خیابان، قربانی نزاع عاملان درگیری هولناک مسلحانه‌ای شد که براثر اختلاف با یکدیگر با سلاح گرم به جان هم افتادند تا سهم پاکبان از این نزاع گلوله داغ باشد.
شهر شاندیز، ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱-برخورد مرگبار با خودروی عبوری: درست سه هفته بعد از قتل پاکبان ۵۵ ساله در مشهد، یک پاکبان ۳۰ ساله دیگر حین نظافت شهر شاندیز، بر اثر تصادف با یک دستگاه خودرو در ابتدای بلوار امام رضا (ع) جان خود را از دست داد. در این حادثه تلخ «ابوالفضل ماروسی» که با لباس مخصوص پاکبانی در حال انجام خدمت و پیرایش شهر بود پس از تصادف، به پیاده‌رو پرتاب شد و با برخورد به ستون برق جان خود را از دست داد.
تهران، ۵ مهر ۱۴۰۱- حمزه ۲ دختر داشت: باز هم تکرار یک خبر تلخ، این بار در پایتخت. یک پاکبان منطقه ۸ تهران که مشغول رفت و روب خیابان بود، بر اثر تصادف با خودرو جان باخت. «حمزه حمدالهی» کارگر خدمت شهری شهرداری منطقه ۸ با بیش از ۲۰ سال سابقه خدمت بود که سرعت شبانه یک خودرو جان او را گرفت. حمزه حمداللهی ساکن خیابان هنگام در منطقه ۴ تهران بود و دو فرزند دختر داشت.
چرا نمک گیر پیمانکار هستید؟
فوت حمزه حمداللهی پاکبان منطقه ۸ تهران تلنگری بود که مشکلات پاکبانان شنیده شود. این حادثه صدای شورای شهر را درآورد. بعد از حادثه تلخ ۵ مهر ماه، چند عضو شورا در این باره واکنش نشان دادند و خواستار رسیدگی فوری به مشکلاتی شدند که ایمنی و امنیت جانی کارگران زحمتکش شهر را نشانه رفته است.
در آخرین و جدی‌ترین واکنش‌ها، مهدی اقراریان رئیس کمیته نظارت شورای اسلامی شهر تهران در جلسه علنی شورا طی تذکری از پیمانکاران شهرداری انتقاد کرد و با بیان اینکه پاکبانان برای نظافت شهر به ویژه در شب، لباس مناسب ندارند، گفت: «چرا نمک گیر پیمانکار هستید که نتوانید برای این موضوعات به پیمانکاران تذکر بدهید.»
مهدی اقراریان در جلسه روز یکشنبه هفته گذشته شورای شهر تهران، استفاده پیمانکاران شهرداری از کودکان برای جمع آوری زباله را گوشزد کرد و خواستار رسیدگی آن شد.»
استفاده از کودکان واقعیت دارد
رئیس کمیته نظارت شورای اسلامی شهر تهران بار دیگر با انتقاد از وضعیت پاکبانان از کوتاهی پیمانکاران در اجرا به مفاد قراردادشان با شهرداری گفت: «شهرداری خدماتی که قرار است به شهروندان ارائه دهد را از مسیر پیمانکاران دنبال می‌کند. این پیمانکاران، طرف حساب پاکبانان هستند و بر اساس قراردادی که با شهرداری تهران دارند، موظف به اجرای اقداماتی هستند که حفظ ایمنی پاکبانان از طریق تامین لباس مناسب و ... از آن جمله است. اما متاسفانه شاهد این هستیم که بندهای قرارداد در موضوعات مختلف به صورت کامل و جامع رعایت نمی‌شود.»
اختلاف حقوق کارگران پیمانی و قراردادی
عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: «یکی از مصادیق بی توجهی پیمانکاران، پوشش پاکبانان به ویژه در ساعات تاریکی هواست. بر همین اساس، بعضا در ادوار گذشته هم شاهد اتفاقات ناگوار و تلخی برای پاکبانان بوده‌ایم.»
او در پاسخ به پرسش همشهری آنلاین درباره فاصله حقوق و دستمزد نیروهای پیمانی با نیروهایی که طرف قرارداد با شهرداری هستند، گفت: «برای ساماندهی بحث دستمزد پاکبانان می‌شود با هماهنگی بانک شهر، برای همه این افراد در بانک شهر حساب مشخصی افتتاح کرد که حقوق و دستمزد آن ها با رعایت مفاد قرارداد به حسابشان واریز شود.»
این دستگاه‌ها هم کمک کنند
رئیس کمیته نظارت شورای اسلامی شهر تهران گفت: «یکی از موضوعات مهم در این باره، مسئولیت اجتماعی است که شهرداری تهران و شهروندان در قبال این قشر از جامعه به عنوان قشر ضعیف جامعه دارند. در ادوار گذشته ما شاهد این بودیم که مجموعه بسیج شهرداری با توزیع بسته‌هایی بین این افراد و خانواده‌های آنان تلاش کرده بخش کوچکی از مشکلات اقتصادی و معیشتی این عزیزان را پوشش دهد. اما این موضوع نیازمند اهتمام بیشتری از ناحیه سایر دستگاه‌ها از جمله ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، بنیا برکت، کمیته امداد و حتی خیریه‌های فعال سایر مجموعه‌ها دارد که بتوان بخشی از زحمات این عزیزان را جبران کرد. به نظر من توجه ویژه و شکل گیری کارگروهی با هدف ارتقاء کیفیت خدمت‌رسانی به مردم و توجه ویژه به منزلت و شان پاکبانان می‌تواند از اقدامات مهم برای رفع مشکلات پاکبانان باشد.»
لباس‌های نامناسب در سرما و گرما
اقراریان گفت: «نوع پوش پاکبانان و لباس‌های کار این افراد هم از مصادیق مهمی است که باید به آن رسیدگی شود. در کشورهای مختلف دنیا پاکبانان لباس‌های بسیار مرتب، منظم و با کیفیتی در همه فصل‌های سال دارند. یعنی پوشش زمستان و تابستانی آنها متناسب با سرما و گرما متفاوت است. اما آنچه که خود من در شهر دیده‌ام این است که در سرمای زمستان این عزیزان لباس مناسبی برای خدمت به شهروندان ندارند. به ویژه اینکه در آستانه سرمای هوا و زمستان هستیم، باید به این موضوع توجه ویژه داشت. ضمن اینکه توجه رسانه‌ها و مشارکت آنها برای اهتمام به این قشر زحمتکش می‌تواند باعث حرکت جامعه به سمت عدالت اجتماعی باشد.»
تغییر ساعت کاری پاکبانان پایتخت؟
عضو شورای شهر تهران در پاسخ به پرسشی درباره تغییر ساعت کاری پاکبانان تهرانی مانند تصمیم مشابه‌ای که برای آنها در مشهد گرفته شد، گفت: « جمع آوری زباله در شهر تهران وضعیت مطلوبی ندارد. الگوی جمع آوری پسماند از مخزن و تفکیک از مخزن که ما شاهد آن هستیم، شیوه منسوخی است و اصل این موضوع باید اصلاح شود. ساعت کار پاکبانان هم متاثر از این فضاست. اما درباره تغییر ساعت کاری که در مشهد اجرا شده باید بدانیم که تهران متغیرهای متفاوتی دارد. مسئله ترافیک و حجم تولید زباله در این کلانشهر دو متغیر مهمی است که کار این عزیزان و شهروندان را در ساعات روز و یا ساعت‌های اولیه صبح با مشکل مواجه خواهد کرد.»
مردم هم کم‌کاری می‌کنند
اقرایان در عین حال گفت: «با نظام مند کردن قرار دادن زباله در مخازن؛ یعنی اگر ساعت‌های مشخصی برای این کار برای برای شهروندان تعیین شود و مردم هم همکاری کنند و هر ساعتی از شبانه روز زباله‌هایشان را در مخازن نریزند، بخشی از مشکلات پاکبانان حل می‌شود. متاسفانه شهروندان هر ساعتی از شبانه روز زباله‌هایشان را در مخازن می‌ریزند. این بحث مشارکتی نیاز به فرهنگسازی دارد؛ موضوعی که در سال‌های گذشته به آن بی توجهی شده است. حتی ما امروز کمتر می‌بینیم که پیوست فرهنگی در فضای رسانه‌ای شهر برای موضوع جمع آوری زباله و نظافت و پاکیزکی شهر وجود داشته باشد.»
روش‌های سنتی جواب نمی‌دهد
او درباره اینکه نیروهای خدماتی شهر سالهاست با ابزار سنتی در حال نظافت شهر و رفت و روب معابر هستند، گفت: «امروز دیگر نمی‌شود شهری که بزرگتر از چند کشور است را با شیوه‌های سنتی نظافت کنیم؛ اما این موضوع هم مطرح است که جایگزینی هم برای نظافت با جارو وجود ندارد.در کشورهای دیگر هم برای رفت و روب معابر از همین جاروهای دستی استفاده می‌شود اما نوع و مدل آن متفاوت است. مسئله مهم در این بین، باز هم به مشارکت شهروندان در نظافت شهر بر می گردد که از آن غافل شده‌ایم. در سال‌های قبل، هر شهروند خودش را موظف به نظافت جلوی خانه خود می‌دانست اما در این سال‌ها با تغییر گسترده شهرنشینی به آپارتمان نشینی از این فضا فاصله گرفته‌ایم. بنابراین علاوه بر توجه مدیریت شهری، شهروندان هم می‌توانند با مشارکت خود، بار بزرگی را از روی دوش پاکبانان و نیروهای خدماتی شهر بردارند.»
با اینکه دلجویی مسئولان و مدیران از خانواه پاکبان‌هایی که هرکدامشان به نحوی قربانی سختی شغلشان شده‌اند، تسلی خاطری برای خانواده های آن‌هاست اما پاکبان ها به غیر از دلجویی، توجه ویژه مسئولان و مدیران را برای رسیدگی فوری به مشکلاتشان انتظار دارند.