تداوم سقوط آزاد سکه و دلار
رویکرد نوین دیپلماتیک در حالی طی یک هفته اخیر به روند سقوط قیمت‌ها شتاب داده که در بازار دیروز افت یک روزه 140 تومانی دلار و ریزش 70 هزار تومانی قیمت سکه، امیدها به حذف اختلالات روانی از اقتصاد کشور را افزايش داد.
اعلام سیاست کلی نظام در حوزه دیپلماسی خارجی در میانه هفته گذشته، باعث آغاز فاز جدیدی از تخلیه حباب قیمت در بازار ارز و سکه شد. در پی آن مصاحبه رییس‌جمهور با یک شبکه خبری آمریکایی و سپس اعلام تمایل آمریکایی‌ها برای دیدار روسای‌جمهور ایران و آمریکا در حاشیه نشست این هفته سازمان ملل، بازار ارز و سکه داخلی را با ریزش شدیدتری مواجه کرد. این شرایط در حالی همچنان تداوم دارد که هرگونه پیام و تصویر مثبت مبتنی بر عزت ملی در روابط دیپلماتیک آتی کشور با جهان غرب می‌تواند به برداشته شدن هزینه‌های سرباراز جریان نقل‌وانتقال ارز منجر شده و قیمت‌ها را با تعدیل بیشتری همراه سازد.این روند که با رای دادگاه‌های اروپایی درخصوص لغو تحریم از چندین بانک ایرانی در هفته‌های اخیر توام شده در صورتی که با بازگشایی سوئیچ سوئیفت همراه شود، باید به تک‌نرخی شدن زودهنگام ارز در بازار هم امیدوار بود؛ کاری که از سیاست پولی کشور هم در کوتاه‌مدت نمی‌شد، توقع داشت.
تشکیل صف فروش به جای خرید
قیمت دلار به زیر 3 هزار تومان ریزش کرد
بهای انواع ارز و سکه روز گذشته در اولین روز بازار این هفته با سقوط گسترده همراه بود. در بازارهای جهانی نیز قدری از هیجان قیمتی ناشی از تداوم سیاست‌های انبساطی فدرال رزرو کاسته شده و از این رو بازار داخلی با فراغ بال بیشتری بر موج رفع نگرانی‌ها سوار است.
هفته سرنوشت ساز بازار از راه رسیده و گستردگی سایه خوشبینی‌های سیاسی همچنان قیمت‌ها را تعدیل می‌کند. با گذشت تقریبا دوسال از بحران ارزی در کشور، بازار داخلی ارز به انتظار پایانی خوش در رفع نگرانی‌های اقتصادی نشسته است تا انتظارات اقتصادی در سایه دیپلماسی خارجی اواسط این هفته به بار بنشیند. برابر با آنچه طی این سال‌ها اقتصاد داخلی را دستخوش فشارهای ناروا کرده بود، اینک نشانه‌های بازگشتن به شرایط قبل قیمت‌هایی را برای ارز و سکه بر تابلوها می‌نشاند که باور آن برای همگان سخت است. در این روزها بیشتر صرافان و سکه فروشان به زیان دچار شده‌اند. اتفاقی که باور آن به این زودی‌ها حتی برای خود آنها نیز سخت است. خریدهای گران و ذخیره‌سازی‌های قبلی با ورود سکه‌ها و دلارهای خانگی بار گرانی شده است که بعضا ارزش آن را به یک سوم رسانده است، به طوری که در بازار اغلب برای فروش مراجعه می‌کنند.
برخی در بازار همچنان از افت سریع دلار در برابر مقاومت قیمت سایر کالاها گلایه دارند. اینکه دلار به راحتی با افت مواجه شود، اما قیمت سایر کالاها در داخل همچنان افزایشی بماند و تورم 40 درصدی بسازد، البته گلایه‌ای قابل تامل از سوی صرافان و سکه فروشان است؛ اما کالاهای سرمایه‌ای با ویژگی نقد شوندگی سریع، گاهی این درجه از افول را نیز به سرعت به خود می‌بینند. بازگشت قیمت ارز و سکه با توجه به تحولات سیاسی و برخی خوشبینی‌ها که نتیجه کامل آن هنوز نه قطعی است و نه سهل‌الوصول، نشان می‌دهد که تا پیش از این به چه دلایل کم اهمیتی بهای ارز و سکه و طبقات مختلف اقتصاد ملی دچار آسیب‌های مخرب شده بود.
به هر حال ریزش عمده قیمت ارز و سکه روز گذشته با شکسته شدن مرز 3000 تومان وارد فاز دیگری شد و با وجود انتظار برای حفظ این مرز، ریزش قیمت‌ها و ثبت رقم‌های دور از انتظار، باورکردنی شده است. روز گذشته تا ساعت 14 تقریبا بهای دلار در کف بازار تا 2950 تومان افت کرد. این قیمت برای دلار پس از حدود یک سال اتفاق می‌افتد و آخرین بار نهم مهر ماه پارسال، قیمت دلار 2 هزار و 935 تومان بود. البته در ادامه معاملات بازار غیر‌رسمی ارز، قیمت دلار بر تابلوها تا ساعت 14 تا 2970 تومان و پایین‌تر هم گزارش شد و باز 110 تومان کاهش یافت. برخی صرافان قیمت‌های کف بازار را بر تابلوها درج کردند. انتظار عمومی برای کاهش بیشتر قیمت تا زمان تنظیم گزارش همچنان وجود داشت، از این رو امکان رسیدن به قیمت‌های جدید برای دلار و سایر ارزها همچنان وجود دارد.
دربازار سکه بهای هر قطعه سکه امامی هم با کاهش تقریبا 70 هزار تومانی روبه‌رو بود. سکه تا مرز 930 هزار تومان هم کاهش قیمت ثبت کرد. این قیمت البته بر تابلوها قدری بالاتربود.
در سطوح مختلف تولید و صنعت انتظار برای رفع برخی فشارها بالا رفته است، به طوری که با برداشته شدن برخی فشارها از کشتیرانی و بانک‌ها، در صنعت خودرو نیز انتظار رفع تحریم فروش قطعات وجود دارد که همراستا با افت قیمت ارز خبرهایی از کاهش قیمت خودرو نیز به گوش می‌رسد. سفر این هفته رییس‌جمهور به مقر سازمان ملل در نیویورک آبستن تحولات مثبت درعرصه سیاسی و دیپلماتیک است. این اتفاق قطعا سرآغاز کاهش برخی فشارهای اقتصادی بر کشور است که ممکن است نرخ دلار را به قیمت‌های قابل انتظار دولتی همچون ارز مبادله‌ای نزدیک کند.
زمزمه بازگشایی سوئیفت به دنبال سخن مدیر عامل بانک توسعه صادرات در هفته گذشته، گفته می‌شود خط ارتباطی سوئیفت ممکن است زودتر از آنچه انتظار می‌رفت، بازگشایی شود.
یک مقام آگاه با اشاره به رای دادگاه اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریم برخی بانک‌های ایرانی گفت: شرکت سوئیفت نمایندگی‌هایی دارد که برخی از آنها مدتی است برای ارائه خدمات به بانک‌های رفع تحریم شده توسط اتحادیه اروپا فعال شده‌اند. یک مقام آگاه در شبکه بانکی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اشاره به لغو تحریم تعدادی از بانک‌های کشور توسط دادگاه اتحادیه اروپا اظهار کرد: احتمال لغو تحریم سوئیفت و اتصال مجدد بانک‌های لغو تحریم شده زیاد است. وی افزود: هم‌اکنون شرکت‌هایی که به واسطه تحریم بانک‌های ایرانی، مشتریان خود را از دست داده بودند، با رای دادگاه، به دنبال جذب مجدد این بانک‌ها و افزایش گستره نفوذ خود در بازار هستند. این مقام مسوول گفت: شرکت سوئیفت نمایندگی‌هایی دارد که برخی از آنها مدتی است برای ارائه خدمات به بانک‌های رفع تحریم شده توسط اتحادیه اروپا فعال شده‌اند. وی تاکید کرد: احتمال لغو تحریم‌های سوئیفت در شرایط کنونی زیاد است زیرا شکایت بانک‌های ایرانی پذیرفته شده است، البته اتصال به سوئیفت مدتی زمان می‌برد. علاوه‌بر سوئیفت، مسائلی مانند رتبه‌بندی بانک‌ها، عضویت بانک‌ها در ICC، کارت‌های مستر و کارت‌های اعتباری مجموعه خدماتی است که از زمان اعمال تحریم‌ها قطع شده و رای فعلی دادگاه اتحادیه اروپا بر رفع آن تحریم‌ها بسیار تاثیرگذار است. سخنان مثبت رییس‌جمهور آمریکا در واکنش به اظهارات رییس‌جمهور کشورمان امکان و تمایل به دیدار دوجانبه را افزایش داده است. این دیدار البته برنامه‌ریزی شده نیست، اما به گفته روحانی در عالم سیاست همه چیز امکان‌پذیر است. در عین حال برنامه‌ریزی برای دیدار روحانی با رییس‌جمهور فرانسه در حاشیه نشست سازمان ملل قطعی است. اولاند از ایران برای نقش آفرینی در حل بحران سوریه هم درخواست کمک کرده است. اتحادیه اروپا نیز از این مواضع ایران برای حل مناقشات منطقه‌ای و هسته‌ای استقبال کرده است. در عین حال خبر رسیده که موضوع سخنرانی رییس‌جمهورآمریکا در این دوره نشست سازمان ملل متحد، ایران است. این روند نشان می‌دهد که شدت تمایل به بازگشایی ارتباط دیپلماتیک بین ایران و آمریکا نسبت به دفعات گذشته به مراتب بیشتر است و روند افزایش ارزش ریال در مقابل دلار آمریکا با بروز نشانه‌های جدید از این رو است.
در بازارهای جهانی
طلا بامداد دیروز درسطح 1325 دلار بسته شد و البته نسبت به نرخ بعد از ظهر جمعه تقریبا 33 دلاراز ارزش خود را از دست داد. بهای طلا شامگاه چهارشنبه در پی اعلام تداوم سیاست‌های پولی توسط فدرال رزرو آمریکا با افزایش تقریبا 70 دلاری مواجه شد و در بالاترین نرخ قبل از ظهر پنج‌شنبه تا 1375 دلار هم بالا رفت. پس از آن بهای طلا با گمانه زنی‌های تازه برای کاسته شدن از حجم این محرک‌های اقتصادی در ایستگاه بعدی نشست کمیته «بازار باز» فدرال رزرو در ماه اکتبر، دچار تردیدهایی شد و رو به کاهش نهاد. برای هفته آینده بازارهای جهانی از فردا اما با پیش‌بینی‌هایی متفاوت در خصوص بهای طلا مواجه است.