نرخ ROI یا همان نرخ بازگشت سرمایه یک مقیاسی است که توسط آن، میزان سوددهی یک سرمایه‌گذاری را متوجه می‌شوید. اگر این نرخ مثبت باشد، یعنی سرمایه‌گذاری‌تان سودآفرین بوده و اگر منفی است، یعنی در سرمایه‌گذاری دچار ضرر شده‌اید. بسیاری از معامله‌گر‌های حرفه‌ای برای این‌که عملکرد بهتری در معاملاتشان داشته باشند و آگاهانه‌تر به یک معامله وارد شوند، از این نرخ استفاده می‌کنند.
نرخ ROI چیست؟
نرخ ROI که مخفف عبارت Return on Investment است، به‌عنوان معیاری برای بررسی عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها توسط معامله‌گر‌های بازار‌های معاملاتی استفاده می‌شود. این مقایس نسبت درآمدتان را نسبت‌به سرمایۀ اولیه‌ای که به یک سهم، ارز یا بازار خاص وارد کرده‌اید مشخص می‌کند. با بالارفتن نسبت درآمد، سود‌های شما از یک معامله بیشتر خواهد شد.
ROI را با کلمۀ ROC یا Return on Costs نیز می‌شناسند که در آن باید میزان سود را بر میزان سرمایۀ اولیه تقسیم کنید.
دلیل استفاده از ROI چیست؟
بازگشت سرمایه در تمام بازار‌های معاملاتی اهمیت زیادی دارد و فقط مربوط به حوزۀ کریپتوکارنسی نیست. از بازار املاک گرفته تا خودرو یا ارز‌های رایج کشور‌ها یعنی فارکس، همۀ معامله‌گر‌ها از نرخ بازگشت سرمایه استفاده می‌کنند تا آگاهی بیشتری نسبت‌به یک معامله پیدا کنند. به‌عنوان مثال فرض کنید در گذشته زمینی داشتید که روی آن ۳۰ میلیون تومان بابت ساخت خانه سرمایه‌گذاری کرده بودید، بعد از ۲۰ سال با فرض این‌که پول کشور ارزش خود را حفظ کرده‌است، شما 20 میلیون تومان دیگر برای بازسازی خانه هزینه می‌کنید. اکنون با مراجعه به بنگاه املاک متوجه می‌شوید که خانه‌تان را به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان می‌خرند. حالا شما باید از نرخ بازگشت سرمایه استفاده کنید تا متوجه شوید آیا فروش خانه برایتان سود می‌آورد یا خیر.
نرخ ROI در همۀ استراتژی‌های معاملاتی قابل استفاده است. درواقع اهمیتی ندارد که استراتژی‌تان چیست، شما باید سوددهی یا حتی ضرر یک معاملۀ اطلاعاتی را به‌دست آورید تا از سرمایۀ اولیه‌تان محافظت کنید.
نحوۀ محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه کاری ساده و راحت است. شما باید هزینۀ اصلی سرمایه‌گذاری‌تان را از ارزش حال حاضر سرمایه کم کنید و با تقسیم عدد به‌دست‌آمده بر هزینۀ اصلی سرمایه‌گذاری، متوجۀ نرخ ROI شوید. در زیر فرمول محاسبۀ ROI را برایتان قرار می‌دهیم:
نرخ بازگشت سرمایه = ارزش فعلی سرمایه‌گذاری - مقدار اولیه سرمایه‌گذاری / ارزش اولیه سرمایه
مزیت های نرخ بازگشت سرمایه
ROI مزیت‌های فراوانی دارد که باعث می‌شود بسیاری از معامله‌گر‌ها ترغیب شوند که از این مقیاس برای سرمایه‌گذاری‌های مختلفشان استفاده کنند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین مزیت‌های این شاخص را برایتان لیست می‌کنیم:
این مقیاس فرمول بسیار ساده‌ای دارد و حتی کسانی که عمل و سررشته‌ای از ریاضیات ندارند یا به فرمول‌های ریاضی مسلط نیستند نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
این فرمول به سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا نرخ بازگشت چندین معاملۀ مختلف را بررسی کند و بتواند بهترین و پربازده‌ترین معامله را بیابد و با تزریق دارایی‌هایش به آن، سود‌های قابل‌توجه‌ای به‌دست بیاورد.
این نرخ برای انواع بازار‌های مالی و حتی کمپین‌های تبلیغاتی نیز مؤثر است و تقریباً همۀ معامله‌گر‌های دنیا امکان استفاده از آن را دارند.
با این مقیاس می‌توان نحوۀ عملکرد یک پروژه را متوجه شد و اقداماتی برای بهبود آن انجام داد.
محدودیت‌های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
اما ROI محدودیت‌هایی نیز دارد که باعث می‌شود معامله‌گر‌ها به ابزار‌ها و فرمول‌های دیگری نیز برای سنجش میزان سود معامله‌هایشان نیازمند شوند. آیا می‌دانید این محدودیت‌ها چه هستند؟
زمان
در مقیاس ROI متأسفانه امکان درنظرگرفتن فاکتور زمان وجود ندارد. مثلاً شما با درنظرگرفتن این مقیاس برای بیت کوین متوجه می‌شوید که معاملۀ آن برایتان سوددهی دارد. اما ممکن است این سود طی چند سال متوالی به‌دست آمده باشد که ارزش آن را کم می‌کند.
البته فرمول‌های دیگری برای مقایسه فاکتور زمان در نرخ بازگشت نیز به‌وجود آمده‌اند که ازجملۀ آن‌ها می‌توان به نرخ بازگشت سرمایه سالانه یا Annualized ROI اشاره کرد. در این نرخ زمان سرمایه‌گذاری نیز دخیل است. به همین دلیل فاکتور زمان از قلم نمی‌افتد. برای محاسبۀ Annualized ROI یک معامله، باید از فرمولی که در ادامه می‌گوییم استفاده کنید:
Annualized ROI = ((1 + ROI) 1/n – 1) * 100%
n در این فرمول برای محاسبۀ سال‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود، یعنی شما باید تعداد سال‌ها را به‌جای حرف n در این فرمول قرار دهید. همواره از فرمول Annualized ROI در کنار فرمول سادۀ نرخ بازگشت استفاده کنید، چون شاید یک معامله با فرمول ساده بسیار سودده به‌نظر برسد، اما با استفاده از فرمول سالانه متوجه می‌شوید که به‌هیچ‌عنوان سودده نیست و می‌توان روی گزینه‌های بهتری غیر از آن حساب باز کرد.
ارزش واقعی سرمایۀ اولیه
ارزش واقعی سرمایه همواره برای تمام معامله‌گر‌های بازار‌های مالی اهمیت زیادی دارد. در بررسی میزان سود و نرخ بازگشت سرمایه باید علاوه‌بر هزینۀ اصلی، هزینه‌های تورم و زمان را نیز در نظر بگیرید. برای همین این موضوع را نیز می‌توان یکی از مشکلات و محدودیت‌های دیگر ROI به‌شمار آورد.
وابستگی به ریسک
اگر شاخص ROI یک سرمایه‌گذاری بالا بود، به‌منزلۀ کم‌خطر بودن آن سرمایه‌گذاری نیست. مثلاً بازار ارز‌های دیجیتال سود‌های بسیار زیادی را برایتان به‌ارمغان می‌آورد و همواره می‌توان گفت که شاخص ROI آن بالا است، اما ورود به این بازار به‌دلیل ریسک مالی بالا، به همۀ معامله‌گر‌ها توصیه نمی‌شود.
اشتباه محاسباتی
گاهی در مقیاس ROI اشتباهاتی به‌وجود می‌آید که باعث می‌شود معامله‌گر‌ها در معامله‌هایشان دچار ضرر شوند. به‌دلیل اشتباه محاسباتی همواره باید در کنار این شاخص، از روش‌های دیگری نیز استفاده کرد تا احتمال بروز اشتباه را به‌حداقل رساند. اگر استراتژی معمالاتی خوبی دارید، میزان اشتباهات این فرمول در استراتژی‌تان به‌حداقل می‌رسد، چون ابزارهای معاملاتی که استفاده می‌کنید، جلوی اشتباه‌های مختلف ROI را می‌گیرند.
جمع‌بندی
در این مطلب به‌طور کامل دربارۀ نرخ بازگشت سرمایه و نحوۀ محاسبۀ آن صحبت کردیم. همچنین محدودیت‌ها و مزیت‌های این مقیاس را گفتیم و اکنون با توجه به این مطلب، می‌توانید سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه و آگاهانه‌تری داشته باشید و جلوی ضرر‌های اضافه را بگیرید. اگر می‌پرسید چرا برخی معامله‌گر‌ها همواره سودده‌ترین معامله‌ها را پیدا می‌کنند و وارد آن‌ها می‌شوند، پاسخ در استفاده از همین فرمول و فرمول‌های مشابه است. بنابراین اگر می‌خواهید سود‌های کلانی را از آن خود کنید و به درآمد‌های چشمگیری از طریق معامله‌هایتان برسید، این فرمول را فراموش نکنید.