قبل از اینکه بخواهید خواندن متن را متوقف کنید، بهتر است بدانید که این مقاله درباره شکایت از وضعیت بد قطارها و تصادفات و اخبار بد آن نمی‌پردازیم.
همه ابزارهای این کره خاکی دارای ویژگی هایی هستند که هر کدام خوبی و بدی دارند. نمونه نزدیک آن را می‌توان پایگاه سایبری و تلفن های همراه دانست که از یک سو بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و از سوی دیگر اگر مراقب نباشیم می‌توانیم معتاد شویم.
همه ما قطار را به خوبی می‌شناسیم، می‌دانیم قطار چیست، حتی برای یک بار هم که شده بلیت قطار گرفته و با آن مسافرت کرده ایم. اما آیا مزایا و معایب قطار را همانطور که وجود دارد می‌دانیم؟ بعضی ها جوابی برای این سال ندارند، بعضی ها جواب های زیادی می‌دهند بدون اینکه فقط یک جواب به این سال بدهند. در این مقاله، قصد دارد شما را با برخی از علت های کاهش چشمگیر سفر با قطار بعد از حادثه های مرگبار آشنا کند.
ورود قطار به ایران
قبل از ورود به موضوع، بهتر است کمی از تاریخ طولانی و کهن راه آهن در ایران صحبت کنیم. خالی از لطف نیست و اطلاعات تاریخی ما از این هم بیشتر می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین قطار ایران در زمان ناصرالدین شاه ساخته شد! و اولین اسمی که بر روی آم گذاشتند ماشین دودی بود. ناگفته نماند که این اصطلاح بر اساس ظاهر عجیب قطار و حجم زیاد دود ناشی از آن است.
مسیو فابیوس بواتال فرانسوی، اولین قطار ایرانی از تهران به شاه عبدالعظیم را معرفی کرد. برنامه هایی برای تعریض بزرگراه سراسری وجود داشت اما مشکلات زیادی پیش رو بود که اولین آن ترس از استفاده مردم از قطار و تصادفات ناشی از آن بود. به دلیل ظاهر غیرعادی قطار، مردم از سوار شدن و استفاده از قطار می‌ترسیدند.
کار به حدی رسید که شاه مجبور شد دست به کار شود و به همه مقامات دربار دستور داد تا در روز معینی با او جمع شوند و سوار قطار شوند تا ترس مردم عادی را برطرف کنند و آنها را به استفاده از قطار تشویق کند. بالاخره با تغییر دولت امروز قطار به سبک مدرن به دست ما رسیده است.
خوشبختانه امروزه با توجه به تکنولوژی موجود امکان دسترسی و خرید بلیط قطار وجود دارد و حتی امکان استرداد آنلاین بلیت قطار نیز برای شما فراهم شده است. اما چرا گاهی در اخبار و حوادث روزنامه های شاهد حادثه های مرگبار قطارها هستیم؟
امان از بدی های قطار!
یکی از عوامل اصلی مرگ و میر، تصادفات جاده ای از جمله حادثه های قطار است که متأسفانه این روزها شاهد وقوع بسیار زیادی از این دست در کشور و جهان هستیم. اگرچه یکی از امن ترین راه های سفر قطار است، اما به نظر می‌رسد دیگر نمی‌توانید از این ایمنی بهره مند شوید و قطار نیز به ترس و نگرانی سفرهای هوایی و جاده ای اضافه شده است.
واقعیت این است که سوانح قطار به دلیل حجم بالای تصادفات جاده ای و هوایی کمتر مورد توجه قرار گرفته و آمارها نشان می‌دهد که میزان تصادفات قطار در ایران بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.
علی‌رغم تراکم نسبتاً کم راه آهن ایران، 12 مرکز استان همچنان آفلاین و خارج از این شبکه هستند و 8 درصد آن تردد مسافر را بر عهده دارد و 12 درصد از کل به حمل و نقل کشور اختصاص می‌یابد. به عنوان مثال در کشوری مانند آلمان، همه افراد حداقل 15 بار در سال با قطار سفر می‌کنند، همچنین در کشورهای همسایه هر فرد یک یا دو سفر با این وسیله دارد، اما اگر راه آهن ایران را به جمعیت کل کشور تقسیم کنیم می‌توان دید که هر ایرانی هر سال یکبار و به دلایل خاص قطار را برای مسافرت انتخاب می‌کند.
آمارها نشان می‌دهد که به طور متوسط سالانه بیش از 45 حادثه ریلی در اثر برخورد قطارها با یکدیگر یا با عابران پیاده رخ داده است.
حدود دو هفته پیش، یک قطار در خط راه آهن پوکرام-کانپور در اوتار پرادش هند از ریل خارج شد و دست کم 100 کشته و بیش از 150 زخمی برجای گذاشت. همچنین برخورد دو قطار مسافربری در مسیر سمنان به مشهد و در حوالی ایستگاه هفت خوان سمنان گزارش شد. همه این اخبار باعث می‌شود تا مردم کمتر به استقبال استفاده از قطار برای مسافرت های خود باشند.
راهکار ایمن سازی سفر های ریلی
توصیه می‌شود برای جلوگیری از خروج قطار از ریل و یا به حداقل رساندن خسارات ناشی از آن اقدامات مناسب انجام شود. اکنون، شرایط اقتصادی و سرمایه؛ بسته به ساختمان و موقعیت مکانی می‌توانید مناسب ترین گزینه ها را انتخاب کنید.
بنابراین به منظور حفظ ایمنی خطوط ریلی و مجاورت آنها با سایر مناطق اعم از مسکونی و جاده ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قوانین و مقررات قانونی لازم را در نظر بگیرید.
- تمهیدات لازم را برای جلوگیری از تردد افراد و حیوانات در اطراف منطقه قطار انجام دهید.
- انجام پیش بینی هاي لازم برای قطارها تا از ریل خارج نشوند و به سمت جاده ها و مناطق مسکونی حرکت نکنند.
- پیش بینی اقدامات مناسب برای جلوگیری از سقوط وسایل نقلیه از جاده و آسیب رساندن به خطوط راه آهن انجام شود.
- آموزش تجهیزات فنی با تجهیزات ایمنی و تنظیم کننده برای جلوگیری از خروج از مسیر به طور دقیق باید صورت گیرد.
- با در نظر گرفتن مشخصات فنی، سرعت و سرنشینان هر وسیله نقلیه، حصاری برای جداسازی قطارها و واگن ها ایجاد کنید.
- طراحی گارد قطار یا سایر تجهیزات ایمنی مطابق با مشخصات راه و جزئیات فنی مورد نیاز وسیله نقلیه ضروری به نظر می رسد.
- طراحی دیوارهای حائل مطابق با عرض جاده و زمین و جاده ها برای محافظت از مناطق بزرگ‌تر راه آهن لازم است.
- تهیه طرحی برای تعدیل اقتصاد و در نظر گرفتن زمان مورد نیاز برای اجرای درست برنامه لازم و ضروری است.
راهکارهای جهانی برای کاهش تلفات جاده‌ای و ریلی
لازم به ذکر است که با توجه به فوریت موضوع تصادفات جاده ای، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مارس 2010 با قطعنامه 640255، سال های 2011-2020 را به عنوان دهه اقدام برای تثبیت و ارتقای ایمنی راه ها اعلام کرد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کمیسیون های منطقه ای سازمان ملل متحد با همکاری ایمنی جاده ای سازمان ملل متحد و سایر ذینفعان، درخواست کرده اند که از برنامه جهانی دهه به عنوان یک سند راهنما برای حمایت و اجرای اهداف این برنامه استفاده شود.
بر اساس این مدل ها و اسناد جهانی، هدف سازمان ملل کاهش 50 درصدی تلفات تا سال 2020 و تقویت و اجرای کنفرانس‌های بین‌المللی، استراتژی های امنیتی پایدار شبکه ریلی، زیرساخت‌های هدف‌گیری و مدیریت است.
در نهایت، کاهش قربانیان در شبکه ریلی کشور و حفظ ایمنی مسافران یک امر ملی است و با توجه به ابعاد مختلف فرهنگی، مهندسی، صنعتی و تولیدی، مشارکت همه دستگاه‌ها و عزم ملی ضروری است.
سخن آخر
سفر به هر شکلی که باشد دارای مزایا و معایبی است، پس بهتر است قبل از تهیه بلیت بررسی کلی در مورد آن به دست آورید. آمارها نشان می‌دهد که تعداد تصادفات قطار در ایران از نظر تراکم قطار بالاتر از میانگین جهانی است که باعث کاهش تلفات در سیستم های ریلی و نجات جان گردشگران شده است.
به عنوان آخرین راه حل و در حالی که استفاده از قطار معایبی دارد، باید قطار را به عنوان راهی مطمئن و ایمن برای سفر معرفی کنیم. انتخاب وسایل سفر همیشه یک انتخاب شخصی است و هرکسی مزایای خاص خود را دارد. پس به هیچ وجه نباید در نهایت بد به نظر برسند.