خروج از سلطه آمریکا در گروی قطع وابستگی به دلار

غول بانکی فرانسوی بی ان پی پاریباس به اتهام نقض تحریم‌های ایران، سودان و کشورهای دیگر موافقت کرد به مقامات آمریکایی 8.9 میلیارد دلار جریمه بپردازد این در حالی بود که مبادلات انجام گرفته از سوی این بانک تحت قانون فرانسه یا اروپا غیرقانونی نبود.

با این همه به دلیل انجام این مبادلات به دلار، ناقض مقررات آمریکا شناخته شد. این جریمه سنگین اروپا را شوکه کرد و انعکاس وسیعی در این منطقه پیدا کرد به طوریکه بانک‌های بزرگی مانند کردیت اگریکول، دویچه بانک و یونی کردیت نگرانند بانک بعدی باشند که در تیررس مقامات آمریکایی قرار می‌گیرد.

برای برخی این واقعه نشانه ای از این است که اروپا باید اتکا به دلار را متوقف کند.

میشل سپن، وزیر دارایی فرانسه پس از اعلام این جریمه اظهار کرد: گستردگی جهانی استانداردهای آمریکایی بواسطه استفاده از دلار باید اروپا را به تقویت یورو به عنوان ارز ذخیره بین المللی رهنمون کند.

مقامات آمریکایی با کنترل مراکز تهاتر برای مبادلات بین بانکی بزرگ، تخلف بی ان پی را شناسایی کردند.

هر بار که مبادلات به دلار انجام می‌گیرد خواه در هر نقطه ای از جهان که باشد از طریق سیستم تهاتری می‌گذرد که برای تضمین امنیت مبادلات منظور شده است. این سیستم به واشنگتن امکان می‌دهد فعالیت‌های مالی هر کسی را که از دلار استفاده می‌کند کنترل کرده و مواردی مانند مبادلات بی ان پی را شناسایی کند.

جروم اسگار، استاد دانشگاه علوم سیاسی پاریس می‌گوید پرونده بی ان پی پاریباس نشان می‌دهد تا چه اندازه واشنگتن از فراگیری دلار برای گسترش نفوذ سیاسی خود استفاده کرده است.

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، دلار به مدت چند دهه ارز اصلی مورد استفاده در سیستم مالی جهان بوده است.

نفت و کالاهای دیگر به دلار معامله می‌شوند و استفاده از دلار به معاملات میان شرکت‌های آمریکایی و همتایانشان محدود نیست. سازنده هواپیمای اروپایی ایرباس هواپیماهایش را به دلار می‌فروشد و روسیه و چین زمانیکه در ماه مه قرارداد بزرگ گازی امضا کردند، دلار آمریکا را به عنوان ارز مورد استفاده انتخاب کردند.

استفاده از دلار کمک می‌کند شمار مبادلات ارزی خارجی کاهش پیدا کند و مقایسه قیمت‌ها ساده‌تر شود.

والری ژیسکارد دستن، وزیر دارایی وقت فرانسه در سال 1964 خاطرنشان کرده بود برتری دلار در سیستم پولی بین المللی به آمریکا امتیاز بزرگی داده است.

مزیت فوق العاده عالی برتری دلار برای واشنگتن این است که می‌تواند بدهی نامحدودی به ارز خود داشته باشد.

این امر در اظهارات جان کونالی، وزیر خزانه داری وقت آمریکا در سال 1971 بارز شد. وی خطاب به همتایان اروپایی خود که نسبت به نرخ‌های مبادلات نگران بودند گفته بود: "دلار ممکن است ارز ما باشد اما مشکل شماست".

با گذشت 40 سال این وضعیت تغییر چندانی نکرده است.

طبق گزارش صندوق بین المللی پول، 61.2 درصد از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان تا پایان سال گذشته به دلار بودند.

همچنین بنا بر گزارش بانک تسویه بین المللی، در آوریل سال 2013 این ارز در 9 دهم مبادلات ارزی خارجی مورد استفاده قرار گرفت. بعضی از کشورها تلاش کرده اند این وضع را تغییر دهند.

ایران برای دور زدن تحریم‌های آمریکا تصمیم گرفت طلا و ارزهای دیگر را برای صادرات نفت بپذیرد. متخصصان بخش هوانوردی نیز اظهار می‌کنند پرداخت به ارزهای مختلف برای هواپیما رواج پیدا کرده است.

چین که دومین اقتصاد بزرگ جهان پس از آمریکا است، در حال ترویج استفاده از یوان برای تقویت جایگاه بین المللی ارز خود است.