گروسی: غنی‌سازی اورانیوم و تولید سلاح اتمی دو مقوله جداست
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تفکیک مقوله غنی‌سازی اورانیوم از روند تولید سلاح هسته‌ای اعلام کرد که ایران با وجود ذخایر اورانیوم غنی‌شده، سلاح اتمی تولید نمی‌کند.
«رافائل گروسی» در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی پی‌بی‌اس گفت: ما باید واقع گرا باشیم. ایران در حال حاضر سلاح هسته‌ای ندارد. ایران مقادیر زیادی ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده در اختیار دارد و این مساله طبیعتا توجه ما را جلب کرده است، چون هیچ کشور دیگری که فاقد سلاح هسته‌ای است در این سطح غنی‌سازی نمی‌کند.
وی با بیان اینکه تولید سلاح هسته‌ای روندی پیچیده و به اقدامات بیشتری علاوه بر اورانیوم غنی شده نیاز دارد،اضافه کرد: آن‌هایی که به دنبال سلاح اتمی هستند، آزمایش‌هایی را در این زمینه صورت می‌دهند، مانند کره شمالی.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: اکنون در شرایطی نیستیم که ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد، اما باید این کشور را متقاعد کنیم که به همکاری کامل با آژانس بازگردد.
او در بخش دیگری از این گفت‌وگو ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را تکرار کرد و گفت: روند غنی‌سازی در ایران افزایشی است و مواد هسته‌ای در سطح بسیار بالایی غنی می‌شوند. البته مساله ایران بسیار پیچیده است و ابعاد زیادی دارد.
گروسی ادامه داد: موضوع فقط غنی‌سازی اورانیوم نیست که البته خیلی مهم است، چون با استفاده از آن می‌توان سلاح هسته‌ای تولید کرد، اما بازرسان (آژانس) نگرانی‌های دیگری را درباره فقدان دید کامل نسبت به آنچه رخ می‌دهد، دارند و این چیزی است که من می‌گویم به طور مدام کاهش یافته است.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: نمی‌خواهم شما را گمراه کنم، آژانس آنجا (ایران) هست و بازرسی می‌کند، اما سطح آن به میزان و عمقی که برنامه هسته‌ای ایران نیاز دارد، نیست. من به همتایان ایرانی‌ام گفته‌ام که ما مایلیم دوباره تعامل کنیم و این روند را از سر بگیریم.
وی در اظهاراتی سیاسی و فراتر از حیطه مسئولیتش به وضعیت توافق سال ۹۴ اشاره کرد و گفت: برجام در عمل کنار گذاشته شده است. (کسی) اعلام نکرده که این توافق مرده، اما درحال حاضر یک پوسته خالی است، زیرا هیچ کسی آن را اجرا نمی‌کند و هیچ گفت‌وگویی و دیپلماسی جریان ندارد.
گروسی با اشاره به اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جزو توافق برجام نیست، طی سخنانی تحریک آمیز گفت: برجام بر اساس ظرفیت‌های فن آوری ایران در آن زمان منعقد شد. این موضوع مربوط به ۱۰ سال پیش است و سرعت غنی‌سازی ایران طی این مدت افزایش یافته و سانتریفیوژهای بیشتری فعالیت می‌کنند. ایران همچنین مکان‌های جدیدی را برای فعالیت‌های هسته‌ای خود راه اندازی کرده و بنابراین مختصات آن توافق (برجام) آشکارا تغییر کرده است.
وی بر همین اساس ادعا کرد: شاید آن‌ها بلحاظ سیاسی مایل باشند بگویند که باید به آن توافق برگردیم، اما واقعیت این است که ایران ۲۰۱۵ ایران ۲۰۲۴ نیست.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین با اشاره به تدابیر جبرانی ایران در برجام، ادعای کاهش دسترسی‌های آژانس را تکرار و عنوان کرد که اگر قرار باشد روزی اجرای برجام از سرگرفته شود، ادامه وضع موجود، کار آژانس را دشوار می‌کند.
وی عنوان کرد که این موضوع را با مقام‌های کشورمان در میان گذاشته و گفته است که اگر آژانس نتواند برنامه هسته‌ای ایران را راستی آزمایی کند، قادر به ارائه گزارش مورد نیاز برای از سرگیری اجرای برجام نخواهد بود.
گروسی ادعا کرد: ما باید الان ظرفیت‌های راستی آزمایی را احیا کنیم تا در آینده شرایط پایداری داشته باشیم.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که اگر ایران با درخواست آژانس مخالفت کند، چه خواهد شد، ادعا کرد که این آژانس در موقعیتی نخواهد بود که بتواند ماهیت صلح آمیز برنامه اتمی ایران را تائید کند.
این درحالیست که جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده که تدابیر جبرانی صورت گرفته در برجام «به هیچ وجه مستقیم یا غیرمستقیم بر توانایی آژانس برای انجام بازرسی‌های خود در ایران تأثیر نمی‌گذارد.»
نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران نزد دفتر سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین اسفند سال گذشته طی بیانیه‌ای با اشاره به این نکته که «در حال حاضر کلاً تعداد ۱۲۰ بازرس منتصب برای جمهوری اسلامی ایران در اختیار آژانس است» تصریح کرد: این به وضوح نشان می‌دهد که ایران تمایل دارد آژانس را قادر سازد تا وظایف خود را با بهره‌مندی از تخصص بازرسان مختلف انجام دهد.
به گزارش سایت طلا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران سال ۲۰۱۸ سازو کار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام به تمام تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.
در واقع، تجربه نشان داده که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.
مذاکرات برای از سرگیری اجرای برجام در هشت دور با حضور نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در وین برگزار شد. هیات آمریکایی نیز به صورت غیرمستقیم در گفت وگوها حاضر بود اما نتیجه مذاکرات به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل ماند.
ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.
