کلیه‌ها به عنوان یکی از اندام‌های حیاتی بدن، نقش بسیار مهمی در تصفیه خون و حفظ سلامتی هر فرد ایفا می‌کنند. اهمیت حفاظت و مراقبت از این اندام برای ارتقاء کلیه‌ها و جلوگیری از مشکلات سلامت بدن بیش از پیش مشخص است. از این رو، انتخاب مواد غذایی مناسب در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها و حفظ سلامت آنها کمک کند. در ادامه این مطلب به معرفی کلیه و نحوه عملکرد و همچنین تعدادی از مواد غذایی مفید برای سلامت کلیه‌ها خواهیم پرداخت.
معرفی و عملکرد کلیه در بدن:
کلیه‌ها به صورت لوبیایی شکل در پشت و دو طرف ستون فقرات واقع شده و در حدود 12 سانتیمتر طول و 160 گرم وزن دارند. این اندام‌ها روزانه تقریباً 1700 لیتر خون را تصفیه می‌کنند و هر 30 دقیقه خون کل بدن را تصفیه می‌کنند. به نقل از
گفتنی علاوه بر تصفیه خون، کلیه‌ها وظایفی مانند تنظیم ترکیب خون (آب، نمک، تعادل پتاسیم) و حفظ فشار خون را نیز بر عهده دارند. این اندام‌ها همچنین مواد مفیدی را که برای عملکرد صحیح بدن لازم است، ذخیره می‌کنند و از طریق ادرار دفع می‌کنند.
وظایف و کار کلیه
هر کلیه از سه بخش قشری، مرکزی و لگنچه تشکیل شده‌اند. آنها خون را از سرخرگ‌های کلیوی، دریافت می‌کنند و سپس خون از راه سیاهرگ‌های کلیوی از آنها خارج می‌گردد. هر کلیه به میزنای متصل شده، که لوله حمل‌کننده ادرار ترشحی به مثانه است. کلیه‌ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که به خاطر دفع موادی سمی به نام اوره در بدن و نمک و آب اضافی است.
مواد غذایی برای حفظ سلامت کلیه‌ها:
سیب: سیب به عنوان یک میوه سالم و پرفایده شناخته می‌شود. مصرف روزانه حداقل 1 سیب توصیه می‌شود. این میوه کم کالری، سرشار از فیبر است و حرکت روده را بهبود می‌بخشد. همچنین به دفع سموم از بدن کمک می‌کند.
هویج: هویج به دلیل غلیظ فیبر و ذخیره ویتامین‌های A، B و E، مفید برای سلامت کلیه‌ها است. همچنین سیستم قلبی عروقی را تقویت می‌کند و به بهبود سلامت چشم کمک می‌کند.
کلم: کلم از نظر ویتامین و مواد معدنی بسیار غنی است. سبزیجات چلیپایی از جمله گل کلم و کلم بروکلی نیز برای حفظ سلامت کلیه‌ها توصیه می‌شود.
زغال اخته: زغال اخته دارای آنتی اکسیدان‌های قوی است و مواد معدنی مانند فسفر و پتاسیم را فراهم می‌کند.
ماهی: مصرف ماهی به عنوان منبع پروتئین و امگا 3 مواد مفید برای سلامتی کلیه‌ها توصیه می‌شود. ماهی باس به خاطر کمترین حاوی فسفر بودنش برای کلیه‌ها مناسب است.
هندوانه: هندوانه با بیش از 90 درصد آب، کمک به بهبود عملکرد کلیه‌ها می‌کند و از نظر ویتامین و مواد معدنی نیز غنی است.
تره فرنگی: تره فرنگی به عنوان یک سبزی عالی برای کلیه و کبد شناخته می‌شود و به تصفیه خون و ادرار آور بودنش معروف است.
لیمو: لیمو به عنوان یک میوه غنی از ویتامین C و مواد آنتی اکسیدانی برای حفظ سلامت کلیه‌ها و دفع سموم بدن مفید است.
روغن زیتون: روغن زیتون با آنتی اکسیدان‌ها و مواد مفید دیگر، برای تمیزی کلیه‌ها و سلامتی بدن اهمیت دارد.
پاپریکا: فلفل دلمه ای حاوی ویتامین C بالا است و به عنوان یک غنی‌کننده معدنی برای محافظت از کلیه‌ها بسیار مناسب است.
سیر: سیر به عنوان جایگزین خوب نمک و با خواص ضد التهابی، به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.
آناناس: این میوه، با اثرات آنتی اکسیدانی و مقدار کمتر پتاسیم، به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند.
علائم بیماری کلیوی:
بیماری‌های کلیوی معمولاً در مراحل ابتدایی بدون علائم خاصی پیش می‌روند و ممکن است به صورت اتفاقی در آزمایشات خون شناسایی شوند. با پیشرفت بیماری، علائم مشخص‌تر و شدیدتر می‌شوند پس تغییر سبک زندگی به حالت بهینه امری ضروری است. برخی از علائم و نشانه‌های بیماری کلیوی شامل موارد زیر می‌شوند:
خستگی مداوم: افزایش خستگی و کاهش انرژی ممکن است نشانه نقص عملکرد کلیه باشد.
رنگ پریدگی: تغییر رنگ ادرار (پریدگی یا تیرگی) ممکن است به مشکلات کلیوی اشاره کند.
اختلالات گوارشی: مشکلات هضمی، تهوع، استفراغ، و افزایش حمیدیت ممکن است به وجود بیماری کلیوی اشاره داشته باشد.
بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ: این علائم معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری‌های کلیوی ظاهر می‌شوند.
کاهش وزن: افت ناگهانی در وزن، به خصوص در شرایطی که رژیم غذایی یا فعالیت بدنی تغییر نکرده باشید، نشانه مشکلات کلیوی می‌باشد.
گرفتگی عضلات پا، بی‌قراری در شب: افت کلسیم در خون به علت نقص عملکرد کلیوی ممکن است به گرفتگی عضلات و بی‌قراری در شب منتج شود.
خارش شدید روی پوست: انباشت مواد زائد در خون ممکن است به خارش شدید روی پوست منجر شود.
اختلالات خواب: مشکلات در خواب می‌تواند یکی از علائم بیماری کلیوی باشد.
فشار خون بالا: بیماری کلیوی می‌تواند به فشار خون بالا منجر شود و برعکس، فشار خون بالا می‌تواند عوارض بر روی کلیه‌ها داشته باشد.
عدم تعادل الکترولیت‌ها: نقص عملکرد کلیه ممکن است باعث افت تعادل الکترولیت‌ها (مثل سدیم و پتاسیم) شود.
تورم: انباشت مایعات در بدن ممکن است باعث تورم در ناحیه‌های مختلف شود، به ویژه دور چشمان و پاها.
همچنین مهم است به نشانه‌ها و علائم بیماری کلیوی توجه کرده و در صورت وجود مشکلات، جهت حفظ سلامت به پزشک مراجعه کنید. و به مطالب و تازه های علم و بهداشت توجه نمایید که مدیریت صحیح و تغذیه مناسب می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها و پیشگیری از مشکلات آنها کمک کند.