قاچاق شمش طلا، ترس از شفافيت درآمد و طلاي چيني
آخرين وضعيت اجراي قانون ماليات برارزش افزوده با ثبت نام 1200 طلافروش، اتهام ترس طلافروشان از شفافيت درآمد، جزئياتي از قاچاق شمش طلا و كاهش آن با ماليات بر ارزش افزوده، تبديل ايران به قطب طلا تا 10 سال ديگر و ورود طلاي چيني در گفت‌وگوي فارس با كشتي آراي رئيس اتحاديه طلا مطرح شد.
تاریخ: ۸/آذر/۸۹ ساعت ۲۱:۱۶ | اخبار صنفی شناسه خبر: ۱۸۶۲
بحث قانون مالیات بر ارزش بر افزوده ماهها بود که صنف طلا را مورد توجه قرار داده بود و برخی موضعگیریها باعث تعطیلی بازار طلا به مدت 13 روز شد. اگر چه رئیس اتحادیه طلا معتقد است قانون مالیات بر ارزش افزوده به نفع طلافروشان است و باعث کاهش قاچاق شمش طلا و افزایش صادرات مصنوعات طلای ساخته شده می شود. او همچنین می گوید که اطلاع رسانی نامناسب باعث برخی موضعگیریها و مخالفتها از سوی بازاریها شد. وی همچنین نظارت بر قیمتها را در بازار سکه و طلای تهران به دلیل گستردگی سخت می داند.
محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور که از سال 1340 توسط پدرش در یک کارگاه طلاسازی شروع به کار کرد یکی از روسای اتحادیه کشوری است که دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی است.
او در خصوص اینکه چطور شد تا رئیس اتحادیه طلا شد می گوید: مغازه پدری من نزدیک کارگاه طلاسازی بود و شغل پدرم هم نزدیک و وابسته به کار طلا بود. بعد از مدتی احساسم این بود که باید همزمان تحصیلات خود را نیز ادامه دهم. این بود که در کلاسهای متفرقه ثبت نام کرده و توانستم در سال 49 دیپلم ریاضی بگیرم و در همان سال وارد دانشگاه شوم. در طول طلاسازی و جواهرفروشی موفق شدم در سال 53 فارغ‌التحصیل در رشته حسابداری صنعتی و حسابرسی شوم. با طی دوره سربازی در تهران همچنان به کار طلا و جواهر مشغول بودم. در سال 1367 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب در کنکور قبول شدم و برای فوق لیسانس اقدام کردم .در همین سالها در دوره‌ای که توسط دانشگاه علامه طباطبایی و همزمان با اتاق بازرگانی تشکیل شده بود موفق به اخذ مدرک دوره مهندسی امور مالی شدم و در سالهای بعد هم به طور متناوب در رشته‌های مختلف دانشگاهی مشغول به تحصیل شدم اما به دلیل مشغله زیاد نتوانستم تحصیل را به اتمام برسانم حتی بعد از اخذ فوق لیسانس اقدام به اخذ دکترا در رشته مدیریت بازرگانی کردم که فعلا به صورت نیمه تمام است و امید است اگر بتوانم موفق به اخذ مدرک دکترای مدیریت بازرگانی شوم.
وی در ادامه می گوید: در حدود 50 سال سابقه در رشته‌های مختلف این صنعت کار کرده ام. کارگری، فروشندگی و فروشنده سیار نیز بوده ام و 30 سال هم در محل فعلی خود مشغول به کار هستم و در طول این سالها با توجه به پشتوانه‌ای که داشتم اعتماد عمومی هم صنفان را به خود جلب کردم که این باعث شد تا در انتخاباتی که برای برگزاری تشکیل اتحادیه طلا و جواهر کشور برگزار شد بالاترین رأی و نفر اول را آوردم. در طول روزانه با توجه به همین مشغله کاری و فکری باز هم در حال تحقیق و ادامه روند پیشرفت فکری خود و تحصیلات عالیه هستم.
گفت و گوی مفصل خبرگزاری فارس با محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر در پی می آید که با هم می خوانیم:
فارس: در میان طلافروشان معمولا تجربه حرف اول را می‌زند و در این صنف کمتر طلافروشی سراغ داریم که تحصیلات عالیه داشته باشند. داشتن تحصیلات عالیه چقدر می‌تواند کمک حال شما در صنف طلا باشد.
کشتی‌آرای: خیلی مؤثر است. تحصیلات و مطالعه دروس دانشگاهی و غیر دانشگاهی باعث باز شدن فکر انسان برای توسعه می‌شود. تحصیلات دریچه ذهن و فکر انسان را برای پیشرفت و طی مراحل بعدی کار باز می‌کند. به هر صورت با توجه به همین پشت کار و تحصیلات بود که تا حدودی موفق باشم و همین راه را فرزندان بنده در حال طی کردن هستند. پسران من فارغ‌التحصیل دانشگاه شریف، تهران و دانشگاه آزاد اسلامی در رشته‌های مختلف سطح بالا هستند و این‌ها نیز در حال حاضر مشغول به کار هستند.
فارس: شما تفریبا دنباله‌روی کار پدرتان بود و جواهر فروش شدید آیا پسران شما هم دوست دارند کار پدر را دنبال کنند.
کشتی آرای: حتما همینطور است. اگر کسی دارای فکر باشد می‌تواند مقایسه کند کدام راه بهتر است تا به نتیجه برسد و کدام راه پیشرفت به همراه دارد. می‌بینند راهی که پدر طی کرده است هم از نظر اجتماعی و هم از نظر علمی و اقتصادی راهی بوده که به خوبی پیموده شده و تجربیات به صورت واضح و بدون آزمون و خطا در اختیار فرزندان قرار گرفته و آنها طبعا استفاده خواهند کرد.
* طلافروشان خسیس نیستند؛ دقیق خرج می کنند
فارس: چرا می‌گویند طلافروشان خسیس هستند. این را قبول دارید.
کشتی آرای: یک تحقیق جالبی که بنده انجام داده‌ام این است که شغل اجتماعی هر شخصی بر روی شخصیت او تأثیر گذار است. یعنی کشاورزانی که در دشت مشغول هستند و یا کشاورزانی که در کوهستان کار می‌کنند این‌ها از نظر هزینه کردن نیز با هم متفاوت هستند کسانی که در دشت کار می‌کنند بسیار دست و دلباز هستند در حالیکه افرادی که در محیط های بسته کار می‌کنند به همین شکل بسته هستند. اصولا افرادی که در صنف طلا و جواهر مشغول هستند این‌ها به دلیل سر و کار داشتن با آحاد بسیار ریز طبعا در خرج کردن هم بسیار دقیق هستند. اما مطلبی که می‌خواهم بگویم این است که قشر سنتی در حال گذار از این مرحله است به طوریکه اکثر واحدهای شغلی حتی کارهای معمولی مثل رستوران و فروشگاه‌های سوپرمارکت وقتی می‌بینند که تحصیلات عالیه دارند و یا حتی در شغل جواهرفروشی هم بسیاری از افرادی که در این صنف هستند تحصیلات عالیه دارند یا حداقل در آینده‌ای نزدیک طبقه اجتماعی شغل صنف طلا همه تحصیلکرده خواهند شد.
فارس: آیا بحث تشکیل اتحادیه کشوری طلا را خود صنف نیز تمایل داشت یا اینکه بر اساس برنامه‌های وزارت بازرگانی تن به تشکیل آن دادید.
کشتی آرای: برنامه وزارت بازرگانی بود. در راستای واگذاری کارهای مردم به خود مردم و نجات پیدا کردن از بروکراسی اداری و کارهای اداری این‌ها تصمیم گرفتند که کارهای مردم را به خود مردم واگذار کنند. بر این اساس بود که نزدیک به 80 اتحادیه کشوری در کل کشور پیش‌بینی شد که در حال حاضر نزدیک به 17 تا 18 اتحادیه کشوری تشکیل شده است و تصور می‌کنم که با این کار مسوولیت مدیریت وزارت بازرگانی کاهش پیدا می‌کند و توسط خود اصناف مدیریت می‌شود.به عنوان مثال در بخش لوازم خانگی می‌بینیم که اتحادیه کشوری تشکیل شده است و چه تصمیمات جالبی بر یکسان‌سازی قیمت کل کشور در حال انجام است. در صنف طلا و جواهر نیز به همین شکل نظارت بر توزیع و قیمت‌گذاری یکسان در سطح کشور و حتی مسائلی که در این ارتباط است نظارت اتحادیه کشوری بسیار مؤثر است و این روزها حتی خود اتحادیه‌های استانی احساس می‌کنند که یک تکیه‌گاه مستقیمی دارند و می‌توانند مسائل و مشکلات را به طور مستقیم حل کنند. در حالیکه در گذشته باید یک پروسه‌ای را طی می‌کردند تا بتوانند مشکلات خود را حل کنند ولی در حال حاضر خیلی سریع با اتحادیه کشوری طلا ارتباط برقرار می‌کنند و مشکلات آنها حل می‌شود.
فارس: پس از تشکیل اتحادیه کشوری طلا چه مشکلاتی رفع شد؟
کشتی آرای: مسئله یکسان سازی قیمتها نظارت بر معیارها و کنترل کیفیت که معضلی بود، مشاهده می‌شد که در تهران نظارت خیلی دقیق بود اما در شهرستانها نظارت چندان نبود و چه بسا طلاهایی ممکن بود به فروش برسد که از لحاظ عیار پایین بود. اما چیزی که بسیار مهم است این است که در آینده صنف طلا به تشکیل یک بانک اطلاعاتی اقدام خواهد کرد. در حال حاضر اتحادیه‌های کشوری یک بانک اطلاعاتی از اصناف شکل گرفته است یعنی وجود آمارهای دقیق از لحاظ تعداد واحدهای صنفی و میزان پراکندگی آنها که در چه مناطقی آن پراکندگی بیشتر و یا کمتر است. از طرفی مسئله توزیع طلا در کشور که یکی از مسائلی است که نظارت دقیقی را می‌طلبید که در حال حاضر اتحادیه طلای کشور این کار را در حال حاضر انجام داد و با همکاری نیروی انتظامی و با آن نظارت بر توزیع در جلوگیری از قاچاق کالا اتحادیه کشوری طلا نقش مهمی دارد.
فارس: اتحادیه طلای کشور دارای چه تعداد عضو است.
کشتی‌آرای: در کل کشور طبق آخرین آمار نزدیک به 15 هزار واحد صنفی در کل کشور داریم در حالیکه در یک سال پیش این آمار به هیچ وجه وجود نداشت.
فارس: چه تعداد اتحادیه زیرمجموعه اتحادیه کشوری هستند.
کشتی‌آرای: تاکنون 125 اتحادیه طلا و جواهر شناسی شده اند. برخی از شهرهای کوچک اتحادیه طلا و جواهر ندارد.مثلا شهرهای ساری، قائم‌شهر، بابل و آمل از استان‌های مازندران دارای اتحادیه طلا و جواهر هستند.
فارس: با این اتحادیه‌هایی که گفتید تعداد آنها 125 اتحادیه است. با هم هماهنگ هستید یا اینکه بیشتر دستوری با آنها برخورد می‌کنید؟
کشتی‌آرای: اگر تصمیمی در کل صنف گرفته شود ابلاغ کرده و لازم‌الاجرا است مثلا در مورد خرید و فروش، قیمت‌گذاری، کنترل عیار که ابلاغ صورت می‌گیرد و همه ملزم به رعایت این ابلاغیه هستند.
* نظارت بر بازار سکه و طلای تهران مشکل است
فارس: چرا بازار سکه و طلا سر و سامان ندارد و قیمت‌های متفاوتی از سوی سکه‌فروشان ارائه می‌شود؟ می‌خواهم بدانم که اتحادیه طلا و جواهر کشور چه برنامه‌‌ای برای ساماندهی قیمتها توسط سکه فروشان دارد چرا که حتی دیده می‌شود دو سکه فروش کنار هم قیمت‌های متفاوت ارائه می‌دهند.
کشتی آرای: در بحث نظارت و کنترل قیمتها و سایر موارد در شهرها هیچ مشکلی نداریم به عنوان مثال در گذشته بحث تاریخ ضرب سکه بسیار مطرح شد و یا حتی نظارت قیمت سکه که قیمت یک واحد سکه فروشی با سکه فروش کناری خود متفاوت باشد.در شهرستانها مشکلی نداریم حتی شهرهای بزرگ مثل اصفهان، تبریز و مشهد این‌ها نظارت کاملی بر این موضوع دارند. هر رئیس اتحادیه یک نماینده اتحادیه کشوری هم هست ولی ما در تهران متأسفانه به علت پراکندگی و تعداد زیاد واحدها و گستردگی جغرافیایی تهران این نظارت مشکل است که برای آنها هم باید ساز و کاری تعریف کنیم تا بتوانیم این کار را تقریبا کنترل کنیم. یکی از این کارها از طریق رسانه‌ها مخصوصا رادیو در طول روز به طور متوسط شش نوبت قیمتها را اعلام می‌کنیم.
دانستن قیمتها توسط مردم یک اهرم کنترلی است که مثلا مصرف‌کننده با دانستن قیمتها می‌تواند یک خود کنترلی داشته باشد. یعنی وقتی اطلاع داشته باشد که قیمت سکه امروز در چه سطحی است می‌تواند از این طریق یک نوع خود کنترلی برای خرید داشته باشد، در حالیکه در گذشته این گونه نبود. در حال حاضر برنامه‌های ثابت رادیویی داریم که از آن طریق می‌توانیم به مردم اطلاع‌رسانی کنیم. به جزء این موارد مسائل فنی دیگری را هم داریم از طریق رسانه‌ها به مردم اطلاع‌رسانی می‌کنیم که در درازمدت می‌تواند این در میان مردم نهادینه شود.
فارس: شاید اصلا نیازی به بازرس هم نداشته باشد چرا که وقتی در خیابان فردوسی راه می‌روید و قیمت‌های سکه را بر روی تابلوهای سکه فروشان ملاحظه می‌کنید می‌بینید که قیمتها تفاوت بسیاری دارد.
کشتی‌آرای: این مورد تنها در فردوسی است آن هم به این دلیل که 90 درصد صرافی‌های خیابان فردوسی زیر نظر بانک مرکزی هستند و مجوزی از اتحادیه طلا ندارد آنها صراف هستند و مجوز آنها از طریق اتحادیه صادر نشده است، می‌توان بر روی آنها نظارت کرد اما وقتی صرافی که مجوزی از اتحادیه طلا ندارد طبعا نمی‌توان بر روی آن صرافی نظارت داشت.
فارس: قرار بود که مجوز صرافی‌ها را اتحادیه طلا صادر کند.
کشتی‌آرای: اگر بخواهند سکه بفروشند باید مجوز خود را از اتحادیه طلا بگیرند.
فارس: خیلی از صرافی‌ها هستند که هم ارز و هم سکه می‌فروشند.
کشتی‌آرای: صرافی‌هایی که هم ارز و هم سکه می‌فروشند اقدام کرده و مجوز فروش سکه هم گرفتند اما خیلی از صرافی‌ها هم هستند که مجوزی ندارند و بانک مرکزی مجوز آنها را به صورت شرکت‌های تضامنی صادر کرده است.
فارس: مشکلی قبلا وجود داشت که قرار بود که تنها اتحادیه طلا اقدام به صدور مجوز کند آیا این مشکل شما با بانک مرکزی مرتفع شد.
کشتی آرای: این کار در حال حاضر سازمان یافته است کسانی که بخواهند تقاضا بدهند باید به بانک مرکزی بدهند و کسانی که بخواهند صرافی داشته باشند باید یک شرکت تضامنی به ثبت برسانند و اقدام به تأسیس صرافی کنند.
* ثبت نام 1200 نفر در تهران برای مالیات بر ارزش افزوده
فارس: می‌خواهیم وارد بحث مالیات بر ارزش افزوده شویم آیا در حال حاضر طلا فروشان این قانون را رعایت می‌کنند.
کشتی‌آرای: قانونا باید اجرا شود چون در مرحله چهارم است و یکی از صنوفی که در مرحله چهارم ملزم به رعایت مالیات بر ارزش افزوده است صنف طلا و جواهر است. این‌ها باید از اول مهر ماه در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام می‌کردند که البته در یک ماه و نیم گذشته چالشی که بین سازمان مالیاتی و صنف طلا بود یک مقداری هم ثبت‌نام‌ها در سامانه ارزش افزوده با تأخیر انجام شده است ولی باز هم مجددا از طرف صنف و هم از طرف وزارت اقتصاد و دارائی اعلام شده که افرادی که مشمول این قانون هستند ثبت‌نام کنند و به صورت نامنظم در حال اجرا است که البته نیاز به زمان دارد. از طرفی با توجه به نشست‌های سه جانبه‌ای که در وزارت اقتصاد و دارائی ، مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون اقتصادی مجلس تا حدودی این مسائل مطرح شده است و گزارشی هم از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس به کمیسیون اقتصادی ارائه شده است و قرار است کمیسیون اقتصادی راجع به این موضوع رأی بدهد.
فارس: تاکنون چه تعداد ثبت‌نام کرده‌اند.
کشتی آرای: بیش از 1200 نفر در تهران در این سامانه ثبت نام کرده‌اند.
فارس: چه تعداد واحد طلافروشی در تهران داریم.
کشتی آرای: واحدهای مجاز و غیر مجاز طلافروشی حدود 2500 طلافروشی است نزدیک 2400 واحد طلافروشی دارای جواز داریم البته بقیه هم شناسایی شده و بر روی آنها نظارت می‌شود.
فارس: طلافروشان موافق قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند.
کشتی‌آرای: موافق هم که نباشند این قانون است و باید اجرا شود.
فارس: شما به عنوان رئیس اتحادیه طلا آیا موافق هستید 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده از اجرت ساخت و سود مغازه‌دار گرفته شود.
کشتی‌آرای: تقاضای همکاران طلافروش این است که طلا به عنوان یک کالای سرمایه‌ای است و بنابراین مقدار کاری که روی آن انجام می‌شود که همان اجرت ساخت و سود است از این مقدار باید مالیات ارزش افزوده گرفته شود در حالیکه اقتصاددانان بر این عقیده هستند که طلا یک کالای مصرفی است که البته این مباحث مطرح بوده و گزارش آنرا به مجلس داده‌اند در نهایت باید مجلس رأی نهایی را صادر کند.
فارس: به نظر شما طلا یک کالای سرمایه‌ای است یا مصرفی؟
کشتی‌آرای: اگر قرار باشد از خودمان فرضیه صادر کنیم این موضوع تفاوت می‌کند ولی در دنیا و کشورهایی نظیر ترکیه این گونه است که از اجرت و سود و مقدار کاری که بر روی طلا انجام می‌شود مالیات دریافت می‌کنند البته نرخ مالیاتی آنها بالا بوده و 14 درصد است. از خود طلا و میزان سنگ‌های قیمتی که در آن به کار رفته مالیات نمی‌گیرند. البته این مباحث در 5 جلسه در مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح شده و باید در نهایت مجلس در خصوص آن تصمیم‌گیری کند.البته همکاران صنف طلا هم تابع نظر رأی مجلس هستند و هر تصمیمی که آنها بگیرند تابع آن تصمیم هستیم.
فارس: شما که با سازمان مالیاتی اختلافاتی ندارید؟
کشتی آرای: خیر، اتفاقا سازمان امور مالیاتی امسال تعامل خوبی داشت. چرا که آنها به خوبی می‌دانند که ما در صنف طلا برای اجرای مالیات با مشکل مواجه هستیم. به همین دلیل وزارات اقتصاد و دارائی مخصوصا در مالیات بر ارزش افزوده خیلی تعامل خوب و راهنمایی‌های خوبی داشتند. حتی امتیازات خوبی از این نظر به ما دادند یعنی برای اجرایی کردن مالیات بر ارزش افزوده سهل و آسان گرفتند و خیلی سخت‌گیری در مراحل اولیه نداشتند و از این نظر قابل تقدیر است.البته این توافقات قرار است که در جلساتی که در روزهای آینده در وزارت اقتصاد تشکیل می دهیم این‌ها را به توافق برسیم و به صورت مکتوب بنویسیم.
*شاید صنف‌های دیگری هم از شفافیت درآمد بترسند
فارس: چرا صنف طلا از شفافیت درآمد می‌ترسد؟
کشتی‌آرای: به جز صنف طلا شاید صنف‌های دیگری هم از شفافیت درآمد بترسند ولی ترس آنها دلیلی ندارد چون وقتی قرار است در کل کشور جریان پولی و اقتصاد کشور شفاف شود همه را شامل خواهد شد. به نظر بنده باید یک مقدار از لحاظ رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی این مسائل بازگو شود. به عنوان مثال برای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها هر شب و در هر ساعت در رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری مردم را راهنمایی و اطلاع‌رسانی می‌کنند اما در مورد اجرای مالیات بر ارزش افزوده در جامعه کار اطلاع‌رسانی کم بوده است. به عنوان مثال وقتی از همکار طلافروش بنده می‌پرسید 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده تصور می‌کند که 10 مرحله است و جمع آن 30 درصد می‌شود. در حالیکه این طور نیست و 3 درصد است و آنرا هم باید مصرف کننده بدهد. برخی تصور می‌کنند که این 3 درصد را طلافروشان باید بدهند در حالیکه این 3 درصد مربوط به طلافروشان نیست و مربوط به مصرف‌کننده است. از این نظر اطلاع‌رسانی کمتری شده است.
فارس: آیا با اجرای هدفمندی یارانه‌ها می‌توان این تصور را داشت که قیمت سکه و طلا افزایش می‌یابد.
کشتی‌آرای: نه به ما هیچ ارتباطی ندارد.
*افزایش چند هزار درصدی واردات شمش طلا؛صفر شدن قاچاق طلا
فارس: وضعیت قاچاق طلا در حال حاضر چگونه است؟
کشتی‌آرای: بحث اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده که یک نوع شفاف‌سازی است و به نوعی ارائه اسناد و مدارک مثبت در معاملات است همین موضوع به طور اتوماتیک چرخه قاچاق را به صفر می‌رساند.
فارس: یعنی قانون مالیات بر ارزش افزوده قاچاق طلا را به حداقل می‌رساند.
کشتی آرای: بله قاچاق طلا را به صفر خواهد رساند چون مبادلات باید به صورت مکتوب و به صورت رد و بدل کردن اسناد مثبت باشد. وقتی یک جنس به صورت غیرقانونی وارد می‌شود آن جنس اسناد ثبتی ندارد بنابراین از چرخه خارج می‌شود. بحث ورود شمش طلا به کشور که از بهار 88 اجرا شد و آن هم با حذف 4 درصد عوارض بود شفاف شد، به طوریکه ما می‌بینیم که به صورت قانونی چند هزار درصد افزایش واردات شمش طلا داشتیم. آمار شش ماهه اول امسال بی‌سابقه است و حدود 54 تن به صورت قانونی شمش طلا وارد کشور شده است.
فارس: پس ورود قانونی شمش طلا بسیار مفید بود.
کشتی آرای: وقتی شمش طلا به صورت قانونی وارد کشور می‌شود قاچاق آن به صفر نزدیک می‌شود کما اینکه در حال حاضر دیگر به سود واردکننده‌های شمش طلا نیست.فکر می‌کنم یکی از راههای پیشگیری از ورود قاچاق هر نوع کالایی همین اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده است.
* بحث قاچاق شمش طلا یک سال دیگر تمام می‌شود
فارس: قاچاق شمش بیشتر از کدام کشورها صورت می گیرد و وارد ایران می‌شود؟
کشتی آرای: از هر جایی ممکن است انجام شود کانالهای مختلف بود که حال یا به صورت مسافری یا به هر شکل صورت می گرفت ولی در حال حاضر در حال کاهش است. فکر می‌کنم ظرف یک سال آینده بحث قاچاق شمش طلا به طور کامل بسته می‌شود چرا که دیگر به صرفه نیست و خود بخود به طور اتوماتیک تولید و اشتغال را افزایش می‌دهد.
* ایران 10 سال دیگر قطب صادرکننده طلای ساخته شده
فارس: وضعیت ایران در ساخت مصنوعات طلا به چه نحوی است و ایران در چه رده‌ای قرار دارد؟
کشتی آرای: در حال حاضر ایران در این مقطع بیشتر مصرف‌کننده است. حتی در سالهای گذشته بحث صادرات را داشتیم که ارقام خوبی را از صادرات مصنوعات طلا داشتیم، ولی در این دو سال اخیر با برخی چالش‌ها و برخی نوسانات قیمت طلا، باعث شد که صادرات ما به حداقل برسد چرا که نتوانستیم رقابت کنیم. اما چیزی که تعریف شده در 10 سال آینده ایران مجددا به یکی از قطب‌های صادرکننده مصنوعات طلا تبدیل خواهیم شد و علت آن هم برنامه‌ریزی است که از طریق ایجاد شرکت‌های طلاسازی و از طریق خوشه‌های صنعتی در جوار شهرها و یا داخل شهرها خواهد بود که این نوید را می‌دهد که در 10 سال آینده ما به قطب‌های صادرکننده مصنوعات ساخته شده طلا تبدیل شویم.
فارس: در حال حاضر وضعیت تولید و واردات مصنوعات طلا به چه شکلی است.
کشتی‌آرای: در حال حاضر تولید مصنوعات طلا به نسبت مصرف کم است یعنی تولید ما یک سوم مصرف است.
* آمار دقیق تولید طلای ساخته شده با مالیات بر ارزش افزوده
فارس: مصرف طلای ایران در سال چقدر است.
کشتی آرای: آمار دقیقی در دست نیست اما مصرف طلای کل کشور در سال 300 تن است که از این 300 تن حدود 80 درصد بازیافت و 20 درصد واردات است. اما موضوعات طلا چون آنهایی که به صورت قاچاق می‌آید آمار دقیقی نداریم. آمار تولید هم در واحدهای طلاسازی به صورت دقیق نداریم و یکی از همین مسائلی که آمار تولید طلای ساخته شده به دست خواهد آمد همین مالیات بر ارزش افزوده، خواهد بود. این تولیدات از این پس آمار خواهد شد چون در مبادلات نوشته و تقویم خواهد شد و با یک حساب راحت می‌شود میزان تولید را به دست آورد.
در حالیکه در حال حاضر این آمار وجود ندارد.
فارس: از این صحبت‌های شما این گونه استنباط می‌شود که شما موافق مالیات بر ارزش افزوده هستید
کشتی آرای: از مالیات بر ارزش افزوده استقبال کردیم. افرادی که تا حدودی برابر این قانون گارد گرفته‌اند به دلیل عدم اطلاع‌رسانی دقیق و ندانستن مزیت‌های این قانون است بنابراین اگر به آنها اطلاع‌رسانی شود استقبال خواهند کرد.
شفاف‌بودن در کارهای اجتماعی ما به طور کامل وجود دارد اگر در کارهای اقتصادی هم شفاف باشیم مسلما به نفع ما خواهد بود.این ترس را باید از طریق اطلاع رسانی به حداقل رساند شاید برخی‌ها ندانند. در یکی از جلسات جناب مصباحی مقدم در صحبت‌های خود سخنان قشنگی گفتند و به ما آرامش می‌دادند ما نیز همین آرامش را داریم به اعضا منتقل می‌کنیم،بنابراین به نظر من باید اطلاع‌رسانی شود تا مردم بهتر این کار را انجام دهند.
* چین در حال ورود به میان کشورهای صاحب نام طلا
فارس: بزرگان طلای دنیا هم از لحاظ تولید مصنوعات طلا و هم مصرف طلا کدام کشورها هستند.
کشتی آرای: 5 کشور داریم که در صنعت طلا و جواهر صاحب‌نام هستند اولین کشور ایتالیا و سپس تایلند، ترکیه، سنگاپور و مالزی هستند و در آینده نزدیک چین در حال وارد شدن به این چرخه می‌شود. البته به جز این تولید باید به ذخایر فیزیکی طلا هم اشاره کرد که این قدرت مالی هر کشوری است منتهی آمار این‌ها به صورت مخفی است.
به نظر بنده اگر قیمت طلا در جهان افزایش پیدا کند یک نفع اقتصادی برای ایران هم خواهد داشت چرا که ما معادن طلا داریم که از لحاظ اقتصادی صرف نمی کند استخراج کنیم ولی وقتی که قیمت طلا بالا می‌رود با توجه به ثابت بودن نرخ ارز به نفع کشور است.
فارس: کدام کشور از لحاظ کیفیت طلای ساخته شده رتبه بالایی دارد.
کشتی آرای: ایتالیا در کیفیت طلای ساخته رتبه اول را دارد.
* چین در بازار طلای ایران نمی‌تواند وارد شود
فارس: چین وارد تمام بازارهای ایرانی مثل کیف، کفش، لباس، مبلمان و غیره شده است آیا در آینده می‌تواند وارد این بازار نیز شود.
کشتی آرای: نه نمی‌تواند البته نه اینکه نتوانستند بلکه چون نمی‌خواهند و علت اینکه چین نتوانسته وارد بازار طلای ایران شود این است که چین بر روی چیزی سرمایه‌گذاری و ورود می‌کند که میزان سود آن بالا باشد. اگر قیمت یک مصنوع طلا را ما هزار دلار فرض کنیم 900 دلار آن مواد اولیه است و 10 درصد آن ارزش افزوده است ولی مثل کیف و کفش نیست کم مصرف شود و از بین برود بنابراین برای چین صرف نمی‌کند که وارد بازار طلا نیز شود.
*بزرگان طلای ایران چه کسانی هستند
فارس: بزرگان طلای ایران چه کسانی بوده و چند نفر هستند.
کشتی آرای: نمی‌شود گفت چه کسانی بزرگان طلای ایران هستند. شاید ما مطرح هستیم و در دید رسانه‌ها هستیم شناخته شده هستیم اما افرادی هم هستند که مطرح نیستند اما خب بزرگ هستند. ما بزرگان طلا نیستیم. شاید افرادی مطرح نباشند اما از لحاظ اقتصادی بسیار بالا باشند. ما در ایران به دنیا آمدیم و در ایران بزرگ شدیم و فرزندان ما هم در ایران در حال تحصیل هستند و دوست دارند به کشور خدمت کنند. به هر حال صنف طلا مدیون افراد زیادی در این صنف است و چهره‌های ماندگار زیادی که تمام جمیع جهات را دارا هستند وجود دارد و به طور کلی احتمال دارد100 نفر را انتخاب و از میان آنها تعدادی را به عنوان چهره ماندگار صنعت طلا و جواهر که به این صنف کمک و افراد زیادی را تربیت کرده معرفی کنیم.
محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور که از سال 1340 توسط پدرش در یک کارگاه طلاسازی شروع به کار کرد یکی از روسای اتحادیه کشوری است که دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی است.
او در خصوص اینکه چطور شد تا رئیس اتحادیه طلا شد می گوید: مغازه پدری من نزدیک کارگاه طلاسازی بود و شغل پدرم هم نزدیک و وابسته به کار طلا بود. بعد از مدتی احساسم این بود که باید همزمان تحصیلات خود را نیز ادامه دهم. این بود که در کلاسهای متفرقه ثبت نام کرده و توانستم در سال 49 دیپلم ریاضی بگیرم و در همان سال وارد دانشگاه شوم. در طول طلاسازی و جواهرفروشی موفق شدم در سال 53 فارغ‌التحصیل در رشته حسابداری صنعتی و حسابرسی شوم. با طی دوره سربازی در تهران همچنان به کار طلا و جواهر مشغول بودم. در سال 1367 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب در کنکور قبول شدم و برای فوق لیسانس اقدام کردم .در همین سالها در دوره‌ای که توسط دانشگاه علامه طباطبایی و همزمان با اتاق بازرگانی تشکیل شده بود موفق به اخذ مدرک دوره مهندسی امور مالی شدم و در سالهای بعد هم به طور متناوب در رشته‌های مختلف دانشگاهی مشغول به تحصیل شدم اما به دلیل مشغله زیاد نتوانستم تحصیل را به اتمام برسانم حتی بعد از اخذ فوق لیسانس اقدام به اخذ دکترا در رشته مدیریت بازرگانی کردم که فعلا به صورت نیمه تمام است و امید است اگر بتوانم موفق به اخذ مدرک دکترای مدیریت بازرگانی شوم.
وی در ادامه می گوید: در حدود 50 سال سابقه در رشته‌های مختلف این صنعت کار کرده ام. کارگری، فروشندگی و فروشنده سیار نیز بوده ام و 30 سال هم در محل فعلی خود مشغول به کار هستم و در طول این سالها با توجه به پشتوانه‌ای که داشتم اعتماد عمومی هم صنفان را به خود جلب کردم که این باعث شد تا در انتخاباتی که برای برگزاری تشکیل اتحادیه طلا و جواهر کشور برگزار شد بالاترین رأی و نفر اول را آوردم. در طول روزانه با توجه به همین مشغله کاری و فکری باز هم در حال تحقیق و ادامه روند پیشرفت فکری خود و تحصیلات عالیه هستم.
گفت و گوی مفصل خبرگزاری فارس با محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر در پی می آید که با هم می خوانیم:
فارس: در میان طلافروشان معمولا تجربه حرف اول را می‌زند و در این صنف کمتر طلافروشی سراغ داریم که تحصیلات عالیه داشته باشند. داشتن تحصیلات عالیه چقدر می‌تواند کمک حال شما در صنف طلا باشد.
کشتی‌آرای: خیلی مؤثر است. تحصیلات و مطالعه دروس دانشگاهی و غیر دانشگاهی باعث باز شدن فکر انسان برای توسعه می‌شود. تحصیلات دریچه ذهن و فکر انسان را برای پیشرفت و طی مراحل بعدی کار باز می‌کند. به هر صورت با توجه به همین پشت کار و تحصیلات بود که تا حدودی موفق باشم و همین راه را فرزندان بنده در حال طی کردن هستند. پسران من فارغ‌التحصیل دانشگاه شریف، تهران و دانشگاه آزاد اسلامی در رشته‌های مختلف سطح بالا هستند و این‌ها نیز در حال حاضر مشغول به کار هستند.
فارس: شما تفریبا دنباله‌روی کار پدرتان بود و جواهر فروش شدید آیا پسران شما هم دوست دارند کار پدر را دنبال کنند.
کشتی آرای: حتما همینطور است. اگر کسی دارای فکر باشد می‌تواند مقایسه کند کدام راه بهتر است تا به نتیجه برسد و کدام راه پیشرفت به همراه دارد. می‌بینند راهی که پدر طی کرده است هم از نظر اجتماعی و هم از نظر علمی و اقتصادی راهی بوده که به خوبی پیموده شده و تجربیات به صورت واضح و بدون آزمون و خطا در اختیار فرزندان قرار گرفته و آنها طبعا استفاده خواهند کرد.
* طلافروشان خسیس نیستند؛ دقیق خرج می کنند
فارس: چرا می‌گویند طلافروشان خسیس هستند. این را قبول دارید.
کشتی آرای: یک تحقیق جالبی که بنده انجام داده‌ام این است که شغل اجتماعی هر شخصی بر روی شخصیت او تأثیر گذار است. یعنی کشاورزانی که در دشت مشغول هستند و یا کشاورزانی که در کوهستان کار می‌کنند این‌ها از نظر هزینه کردن نیز با هم متفاوت هستند کسانی که در دشت کار می‌کنند بسیار دست و دلباز هستند در حالیکه افرادی که در محیط های بسته کار می‌کنند به همین شکل بسته هستند. اصولا افرادی که در صنف طلا و جواهر مشغول هستند این‌ها به دلیل سر و کار داشتن با آحاد بسیار ریز طبعا در خرج کردن هم بسیار دقیق هستند. اما مطلبی که می‌خواهم بگویم این است که قشر سنتی در حال گذار از این مرحله است به طوریکه اکثر واحدهای شغلی حتی کارهای معمولی مثل رستوران و فروشگاه‌های سوپرمارکت وقتی می‌بینند که تحصیلات عالیه دارند و یا حتی در شغل جواهرفروشی هم بسیاری از افرادی که در این صنف هستند تحصیلات عالیه دارند یا حداقل در آینده‌ای نزدیک طبقه اجتماعی شغل صنف طلا همه تحصیلکرده خواهند شد.
فارس: آیا بحث تشکیل اتحادیه کشوری طلا را خود صنف نیز تمایل داشت یا اینکه بر اساس برنامه‌های وزارت بازرگانی تن به تشکیل آن دادید.
کشتی آرای: برنامه وزارت بازرگانی بود. در راستای واگذاری کارهای مردم به خود مردم و نجات پیدا کردن از بروکراسی اداری و کارهای اداری این‌ها تصمیم گرفتند که کارهای مردم را به خود مردم واگذار کنند. بر این اساس بود که نزدیک به 80 اتحادیه کشوری در کل کشور پیش‌بینی شد که در حال حاضر نزدیک به 17 تا 18 اتحادیه کشوری تشکیل شده است و تصور می‌کنم که با این کار مسوولیت مدیریت وزارت بازرگانی کاهش پیدا می‌کند و توسط خود اصناف مدیریت می‌شود.به عنوان مثال در بخش لوازم خانگی می‌بینیم که اتحادیه کشوری تشکیل شده است و چه تصمیمات جالبی بر یکسان‌سازی قیمت کل کشور در حال انجام است. در صنف طلا و جواهر نیز به همین شکل نظارت بر توزیع و قیمت‌گذاری یکسان در سطح کشور و حتی مسائلی که در این ارتباط است نظارت اتحادیه کشوری بسیار مؤثر است و این روزها حتی خود اتحادیه‌های استانی احساس می‌کنند که یک تکیه‌گاه مستقیمی دارند و می‌توانند مسائل و مشکلات را به طور مستقیم حل کنند. در حالیکه در گذشته باید یک پروسه‌ای را طی می‌کردند تا بتوانند مشکلات خود را حل کنند ولی در حال حاضر خیلی سریع با اتحادیه کشوری طلا ارتباط برقرار می‌کنند و مشکلات آنها حل می‌شود.
فارس: پس از تشکیل اتحادیه کشوری طلا چه مشکلاتی رفع شد؟
کشتی آرای: مسئله یکسان سازی قیمتها نظارت بر معیارها و کنترل کیفیت که معضلی بود، مشاهده می‌شد که در تهران نظارت خیلی دقیق بود اما در شهرستانها نظارت چندان نبود و چه بسا طلاهایی ممکن بود به فروش برسد که از لحاظ عیار پایین بود. اما چیزی که بسیار مهم است این است که در آینده صنف طلا به تشکیل یک بانک اطلاعاتی اقدام خواهد کرد. در حال حاضر اتحادیه‌های کشوری یک بانک اطلاعاتی از اصناف شکل گرفته است یعنی وجود آمارهای دقیق از لحاظ تعداد واحدهای صنفی و میزان پراکندگی آنها که در چه مناطقی آن پراکندگی بیشتر و یا کمتر است. از طرفی مسئله توزیع طلا در کشور که یکی از مسائلی است که نظارت دقیقی را می‌طلبید که در حال حاضر اتحادیه طلای کشور این کار را در حال حاضر انجام داد و با همکاری نیروی انتظامی و با آن نظارت بر توزیع در جلوگیری از قاچاق کالا اتحادیه کشوری طلا نقش مهمی دارد.
فارس: اتحادیه طلای کشور دارای چه تعداد عضو است.
کشتی‌آرای: در کل کشور طبق آخرین آمار نزدیک به 15 هزار واحد صنفی در کل کشور داریم در حالیکه در یک سال پیش این آمار به هیچ وجه وجود نداشت.
فارس: چه تعداد اتحادیه زیرمجموعه اتحادیه کشوری هستند.
کشتی‌آرای: تاکنون 125 اتحادیه طلا و جواهر شناسی شده اند. برخی از شهرهای کوچک اتحادیه طلا و جواهر ندارد.مثلا شهرهای ساری، قائم‌شهر، بابل و آمل از استان‌های مازندران دارای اتحادیه طلا و جواهر هستند.
فارس: با این اتحادیه‌هایی که گفتید تعداد آنها 125 اتحادیه است. با هم هماهنگ هستید یا اینکه بیشتر دستوری با آنها برخورد می‌کنید؟
کشتی‌آرای: اگر تصمیمی در کل صنف گرفته شود ابلاغ کرده و لازم‌الاجرا است مثلا در مورد خرید و فروش، قیمت‌گذاری، کنترل عیار که ابلاغ صورت می‌گیرد و همه ملزم به رعایت این ابلاغیه هستند.
* نظارت بر بازار سکه و طلای تهران مشکل است
فارس: چرا بازار سکه و طلا سر و سامان ندارد و قیمت‌های متفاوتی از سوی سکه‌فروشان ارائه می‌شود؟ می‌خواهم بدانم که اتحادیه طلا و جواهر کشور چه برنامه‌‌ای برای ساماندهی قیمتها توسط سکه فروشان دارد چرا که حتی دیده می‌شود دو سکه فروش کنار هم قیمت‌های متفاوت ارائه می‌دهند.
کشتی آرای: در بحث نظارت و کنترل قیمتها و سایر موارد در شهرها هیچ مشکلی نداریم به عنوان مثال در گذشته بحث تاریخ ضرب سکه بسیار مطرح شد و یا حتی نظارت قیمت سکه که قیمت یک واحد سکه فروشی با سکه فروش کناری خود متفاوت باشد.در شهرستانها مشکلی نداریم حتی شهرهای بزرگ مثل اصفهان، تبریز و مشهد این‌ها نظارت کاملی بر این موضوع دارند. هر رئیس اتحادیه یک نماینده اتحادیه کشوری هم هست ولی ما در تهران متأسفانه به علت پراکندگی و تعداد زیاد واحدها و گستردگی جغرافیایی تهران این نظارت مشکل است که برای آنها هم باید ساز و کاری تعریف کنیم تا بتوانیم این کار را تقریبا کنترل کنیم. یکی از این کارها از طریق رسانه‌ها مخصوصا رادیو در طول روز به طور متوسط شش نوبت قیمتها را اعلام می‌کنیم.
دانستن قیمتها توسط مردم یک اهرم کنترلی است که مثلا مصرف‌کننده با دانستن قیمتها می‌تواند یک خود کنترلی داشته باشد. یعنی وقتی اطلاع داشته باشد که قیمت سکه امروز در چه سطحی است می‌تواند از این طریق یک نوع خود کنترلی برای خرید داشته باشد، در حالیکه در گذشته این گونه نبود. در حال حاضر برنامه‌های ثابت رادیویی داریم که از آن طریق می‌توانیم به مردم اطلاع‌رسانی کنیم. به جزء این موارد مسائل فنی دیگری را هم داریم از طریق رسانه‌ها به مردم اطلاع‌رسانی می‌کنیم که در درازمدت می‌تواند این در میان مردم نهادینه شود.
فارس: شاید اصلا نیازی به بازرس هم نداشته باشد چرا که وقتی در خیابان فردوسی راه می‌روید و قیمت‌های سکه را بر روی تابلوهای سکه فروشان ملاحظه می‌کنید می‌بینید که قیمتها تفاوت بسیاری دارد.
کشتی‌آرای: این مورد تنها در فردوسی است آن هم به این دلیل که 90 درصد صرافی‌های خیابان فردوسی زیر نظر بانک مرکزی هستند و مجوزی از اتحادیه طلا ندارد آنها صراف هستند و مجوز آنها از طریق اتحادیه صادر نشده است، می‌توان بر روی آنها نظارت کرد اما وقتی صرافی که مجوزی از اتحادیه طلا ندارد طبعا نمی‌توان بر روی آن صرافی نظارت داشت.
فارس: قرار بود که مجوز صرافی‌ها را اتحادیه طلا صادر کند.
کشتی‌آرای: اگر بخواهند سکه بفروشند باید مجوز خود را از اتحادیه طلا بگیرند.
فارس: خیلی از صرافی‌ها هستند که هم ارز و هم سکه می‌فروشند.
کشتی‌آرای: صرافی‌هایی که هم ارز و هم سکه می‌فروشند اقدام کرده و مجوز فروش سکه هم گرفتند اما خیلی از صرافی‌ها هم هستند که مجوزی ندارند و بانک مرکزی مجوز آنها را به صورت شرکت‌های تضامنی صادر کرده است.
فارس: مشکلی قبلا وجود داشت که قرار بود که تنها اتحادیه طلا اقدام به صدور مجوز کند آیا این مشکل شما با بانک مرکزی مرتفع شد.
کشتی آرای: این کار در حال حاضر سازمان یافته است کسانی که بخواهند تقاضا بدهند باید به بانک مرکزی بدهند و کسانی که بخواهند صرافی داشته باشند باید یک شرکت تضامنی به ثبت برسانند و اقدام به تأسیس صرافی کنند.
* ثبت نام 1200 نفر در تهران برای مالیات بر ارزش افزوده
فارس: می‌خواهیم وارد بحث مالیات بر ارزش افزوده شویم آیا در حال حاضر طلا فروشان این قانون را رعایت می‌کنند.
کشتی‌آرای: قانونا باید اجرا شود چون در مرحله چهارم است و یکی از صنوفی که در مرحله چهارم ملزم به رعایت مالیات بر ارزش افزوده است صنف طلا و جواهر است. این‌ها باید از اول مهر ماه در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام می‌کردند که البته در یک ماه و نیم گذشته چالشی که بین سازمان مالیاتی و صنف طلا بود یک مقداری هم ثبت‌نام‌ها در سامانه ارزش افزوده با تأخیر انجام شده است ولی باز هم مجددا از طرف صنف و هم از طرف وزارت اقتصاد و دارائی اعلام شده که افرادی که مشمول این قانون هستند ثبت‌نام کنند و به صورت نامنظم در حال اجرا است که البته نیاز به زمان دارد. از طرفی با توجه به نشست‌های سه جانبه‌ای که در وزارت اقتصاد و دارائی ، مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون اقتصادی مجلس تا حدودی این مسائل مطرح شده است و گزارشی هم از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس به کمیسیون اقتصادی ارائه شده است و قرار است کمیسیون اقتصادی راجع به این موضوع رأی بدهد.
فارس: تاکنون چه تعداد ثبت‌نام کرده‌اند.
کشتی آرای: بیش از 1200 نفر در تهران در این سامانه ثبت نام کرده‌اند.
فارس: چه تعداد واحد طلافروشی در تهران داریم.
کشتی آرای: واحدهای مجاز و غیر مجاز طلافروشی حدود 2500 طلافروشی است نزدیک 2400 واحد طلافروشی دارای جواز داریم البته بقیه هم شناسایی شده و بر روی آنها نظارت می‌شود.
فارس: طلافروشان موافق قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند.
کشتی‌آرای: موافق هم که نباشند این قانون است و باید اجرا شود.
فارس: شما به عنوان رئیس اتحادیه طلا آیا موافق هستید 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده از اجرت ساخت و سود مغازه‌دار گرفته شود.
کشتی‌آرای: تقاضای همکاران طلافروش این است که طلا به عنوان یک کالای سرمایه‌ای است و بنابراین مقدار کاری که روی آن انجام می‌شود که همان اجرت ساخت و سود است از این مقدار باید مالیات ارزش افزوده گرفته شود در حالیکه اقتصاددانان بر این عقیده هستند که طلا یک کالای مصرفی است که البته این مباحث مطرح بوده و گزارش آنرا به مجلس داده‌اند در نهایت باید مجلس رأی نهایی را صادر کند.
فارس: به نظر شما طلا یک کالای سرمایه‌ای است یا مصرفی؟
کشتی‌آرای: اگر قرار باشد از خودمان فرضیه صادر کنیم این موضوع تفاوت می‌کند ولی در دنیا و کشورهایی نظیر ترکیه این گونه است که از اجرت و سود و مقدار کاری که بر روی طلا انجام می‌شود مالیات دریافت می‌کنند البته نرخ مالیاتی آنها بالا بوده و 14 درصد است. از خود طلا و میزان سنگ‌های قیمتی که در آن به کار رفته مالیات نمی‌گیرند. البته این مباحث در 5 جلسه در مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح شده و باید در نهایت مجلس در خصوص آن تصمیم‌گیری کند.البته همکاران صنف طلا هم تابع نظر رأی مجلس هستند و هر تصمیمی که آنها بگیرند تابع آن تصمیم هستیم.
فارس: شما که با سازمان مالیاتی اختلافاتی ندارید؟
کشتی آرای: خیر، اتفاقا سازمان امور مالیاتی امسال تعامل خوبی داشت. چرا که آنها به خوبی می‌دانند که ما در صنف طلا برای اجرای مالیات با مشکل مواجه هستیم. به همین دلیل وزارات اقتصاد و دارائی مخصوصا در مالیات بر ارزش افزوده خیلی تعامل خوب و راهنمایی‌های خوبی داشتند. حتی امتیازات خوبی از این نظر به ما دادند یعنی برای اجرایی کردن مالیات بر ارزش افزوده سهل و آسان گرفتند و خیلی سخت‌گیری در مراحل اولیه نداشتند و از این نظر قابل تقدیر است.البته این توافقات قرار است که در جلساتی که در روزهای آینده در وزارت اقتصاد تشکیل می دهیم این‌ها را به توافق برسیم و به صورت مکتوب بنویسیم.
*شاید صنف‌های دیگری هم از شفافیت درآمد بترسند
فارس: چرا صنف طلا از شفافیت درآمد می‌ترسد؟
کشتی‌آرای: به جز صنف طلا شاید صنف‌های دیگری هم از شفافیت درآمد بترسند ولی ترس آنها دلیلی ندارد چون وقتی قرار است در کل کشور جریان پولی و اقتصاد کشور شفاف شود همه را شامل خواهد شد. به نظر بنده باید یک مقدار از لحاظ رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی این مسائل بازگو شود. به عنوان مثال برای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها هر شب و در هر ساعت در رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری مردم را راهنمایی و اطلاع‌رسانی می‌کنند اما در مورد اجرای مالیات بر ارزش افزوده در جامعه کار اطلاع‌رسانی کم بوده است. به عنوان مثال وقتی از همکار طلافروش بنده می‌پرسید 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده تصور می‌کند که 10 مرحله است و جمع آن 30 درصد می‌شود. در حالیکه این طور نیست و 3 درصد است و آنرا هم باید مصرف کننده بدهد. برخی تصور می‌کنند که این 3 درصد را طلافروشان باید بدهند در حالیکه این 3 درصد مربوط به طلافروشان نیست و مربوط به مصرف‌کننده است. از این نظر اطلاع‌رسانی کمتری شده است.
فارس: آیا با اجرای هدفمندی یارانه‌ها می‌توان این تصور را داشت که قیمت سکه و طلا افزایش می‌یابد.
کشتی‌آرای: نه به ما هیچ ارتباطی ندارد.
*افزایش چند هزار درصدی واردات شمش طلا؛صفر شدن قاچاق طلا
فارس: وضعیت قاچاق طلا در حال حاضر چگونه است؟
کشتی‌آرای: بحث اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده که یک نوع شفاف‌سازی است و به نوعی ارائه اسناد و مدارک مثبت در معاملات است همین موضوع به طور اتوماتیک چرخه قاچاق را به صفر می‌رساند.
فارس: یعنی قانون مالیات بر ارزش افزوده قاچاق طلا را به حداقل می‌رساند.
کشتی آرای: بله قاچاق طلا را به صفر خواهد رساند چون مبادلات باید به صورت مکتوب و به صورت رد و بدل کردن اسناد مثبت باشد. وقتی یک جنس به صورت غیرقانونی وارد می‌شود آن جنس اسناد ثبتی ندارد بنابراین از چرخه خارج می‌شود. بحث ورود شمش طلا به کشور که از بهار 88 اجرا شد و آن هم با حذف 4 درصد عوارض بود شفاف شد، به طوریکه ما می‌بینیم که به صورت قانونی چند هزار درصد افزایش واردات شمش طلا داشتیم. آمار شش ماهه اول امسال بی‌سابقه است و حدود 54 تن به صورت قانونی شمش طلا وارد کشور شده است.
فارس: پس ورود قانونی شمش طلا بسیار مفید بود.
کشتی آرای: وقتی شمش طلا به صورت قانونی وارد کشور می‌شود قاچاق آن به صفر نزدیک می‌شود کما اینکه در حال حاضر دیگر به سود واردکننده‌های شمش طلا نیست.فکر می‌کنم یکی از راههای پیشگیری از ورود قاچاق هر نوع کالایی همین اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده است.
* بحث قاچاق شمش طلا یک سال دیگر تمام می‌شود
فارس: قاچاق شمش بیشتر از کدام کشورها صورت می گیرد و وارد ایران می‌شود؟
کشتی آرای: از هر جایی ممکن است انجام شود کانالهای مختلف بود که حال یا به صورت مسافری یا به هر شکل صورت می گرفت ولی در حال حاضر در حال کاهش است. فکر می‌کنم ظرف یک سال آینده بحث قاچاق شمش طلا به طور کامل بسته می‌شود چرا که دیگر به صرفه نیست و خود بخود به طور اتوماتیک تولید و اشتغال را افزایش می‌دهد.
* ایران 10 سال دیگر قطب صادرکننده طلای ساخته شده
فارس: وضعیت ایران در ساخت مصنوعات طلا به چه نحوی است و ایران در چه رده‌ای قرار دارد؟
کشتی آرای: در حال حاضر ایران در این مقطع بیشتر مصرف‌کننده است. حتی در سالهای گذشته بحث صادرات را داشتیم که ارقام خوبی را از صادرات مصنوعات طلا داشتیم، ولی در این دو سال اخیر با برخی چالش‌ها و برخی نوسانات قیمت طلا، باعث شد که صادرات ما به حداقل برسد چرا که نتوانستیم رقابت کنیم. اما چیزی که تعریف شده در 10 سال آینده ایران مجددا به یکی از قطب‌های صادرکننده مصنوعات طلا تبدیل خواهیم شد و علت آن هم برنامه‌ریزی است که از طریق ایجاد شرکت‌های طلاسازی و از طریق خوشه‌های صنعتی در جوار شهرها و یا داخل شهرها خواهد بود که این نوید را می‌دهد که در 10 سال آینده ما به قطب‌های صادرکننده مصنوعات ساخته شده طلا تبدیل شویم.
فارس: در حال حاضر وضعیت تولید و واردات مصنوعات طلا به چه شکلی است.
کشتی‌آرای: در حال حاضر تولید مصنوعات طلا به نسبت مصرف کم است یعنی تولید ما یک سوم مصرف است.
* آمار دقیق تولید طلای ساخته شده با مالیات بر ارزش افزوده
فارس: مصرف طلای ایران در سال چقدر است.
کشتی آرای: آمار دقیقی در دست نیست اما مصرف طلای کل کشور در سال 300 تن است که از این 300 تن حدود 80 درصد بازیافت و 20 درصد واردات است. اما موضوعات طلا چون آنهایی که به صورت قاچاق می‌آید آمار دقیقی نداریم. آمار تولید هم در واحدهای طلاسازی به صورت دقیق نداریم و یکی از همین مسائلی که آمار تولید طلای ساخته شده به دست خواهد آمد همین مالیات بر ارزش افزوده، خواهد بود. این تولیدات از این پس آمار خواهد شد چون در مبادلات نوشته و تقویم خواهد شد و با یک حساب راحت می‌شود میزان تولید را به دست آورد.
در حالیکه در حال حاضر این آمار وجود ندارد.
فارس: از این صحبت‌های شما این گونه استنباط می‌شود که شما موافق مالیات بر ارزش افزوده هستید
کشتی آرای: از مالیات بر ارزش افزوده استقبال کردیم. افرادی که تا حدودی برابر این قانون گارد گرفته‌اند به دلیل عدم اطلاع‌رسانی دقیق و ندانستن مزیت‌های این قانون است بنابراین اگر به آنها اطلاع‌رسانی شود استقبال خواهند کرد.
شفاف‌بودن در کارهای اجتماعی ما به طور کامل وجود دارد اگر در کارهای اقتصادی هم شفاف باشیم مسلما به نفع ما خواهد بود.این ترس را باید از طریق اطلاع رسانی به حداقل رساند شاید برخی‌ها ندانند. در یکی از جلسات جناب مصباحی مقدم در صحبت‌های خود سخنان قشنگی گفتند و به ما آرامش می‌دادند ما نیز همین آرامش را داریم به اعضا منتقل می‌کنیم،بنابراین به نظر من باید اطلاع‌رسانی شود تا مردم بهتر این کار را انجام دهند.
* چین در حال ورود به میان کشورهای صاحب نام طلا
فارس: بزرگان طلای دنیا هم از لحاظ تولید مصنوعات طلا و هم مصرف طلا کدام کشورها هستند.
کشتی آرای: 5 کشور داریم که در صنعت طلا و جواهر صاحب‌نام هستند اولین کشور ایتالیا و سپس تایلند، ترکیه، سنگاپور و مالزی هستند و در آینده نزدیک چین در حال وارد شدن به این چرخه می‌شود. البته به جز این تولید باید به ذخایر فیزیکی طلا هم اشاره کرد که این قدرت مالی هر کشوری است منتهی آمار این‌ها به صورت مخفی است.
به نظر بنده اگر قیمت طلا در جهان افزایش پیدا کند یک نفع اقتصادی برای ایران هم خواهد داشت چرا که ما معادن طلا داریم که از لحاظ اقتصادی صرف نمی کند استخراج کنیم ولی وقتی که قیمت طلا بالا می‌رود با توجه به ثابت بودن نرخ ارز به نفع کشور است.
فارس: کدام کشور از لحاظ کیفیت طلای ساخته شده رتبه بالایی دارد.
کشتی آرای: ایتالیا در کیفیت طلای ساخته رتبه اول را دارد.
* چین در بازار طلای ایران نمی‌تواند وارد شود
فارس: چین وارد تمام بازارهای ایرانی مثل کیف، کفش، لباس، مبلمان و غیره شده است آیا در آینده می‌تواند وارد این بازار نیز شود.
کشتی آرای: نه نمی‌تواند البته نه اینکه نتوانستند بلکه چون نمی‌خواهند و علت اینکه چین نتوانسته وارد بازار طلای ایران شود این است که چین بر روی چیزی سرمایه‌گذاری و ورود می‌کند که میزان سود آن بالا باشد. اگر قیمت یک مصنوع طلا را ما هزار دلار فرض کنیم 900 دلار آن مواد اولیه است و 10 درصد آن ارزش افزوده است ولی مثل کیف و کفش نیست کم مصرف شود و از بین برود بنابراین برای چین صرف نمی‌کند که وارد بازار طلا نیز شود.
*بزرگان طلای ایران چه کسانی هستند
فارس: بزرگان طلای ایران چه کسانی بوده و چند نفر هستند.
کشتی آرای: نمی‌شود گفت چه کسانی بزرگان طلای ایران هستند. شاید ما مطرح هستیم و در دید رسانه‌ها هستیم شناخته شده هستیم اما افرادی هم هستند که مطرح نیستند اما خب بزرگ هستند. ما بزرگان طلا نیستیم. شاید افرادی مطرح نباشند اما از لحاظ اقتصادی بسیار بالا باشند. ما در ایران به دنیا آمدیم و در ایران بزرگ شدیم و فرزندان ما هم در ایران در حال تحصیل هستند و دوست دارند به کشور خدمت کنند. به هر حال صنف طلا مدیون افراد زیادی در این صنف است و چهره‌های ماندگار زیادی که تمام جمیع جهات را دارا هستند وجود دارد و به طور کلی احتمال دارد100 نفر را انتخاب و از میان آنها تعدادی را به عنوان چهره ماندگار صنعت طلا و جواهر که به این صنف کمک و افراد زیادی را تربیت کرده معرفی کنیم.
