واتیکان امروز در بیانیه‌ای رسمی، از درگذشت پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان خبر داد. او که سال‌ها با مشکلات جسمی روبه‌رو بود، سرانجام در سن ۸۸ سالگی و پس از بیش از یک دهه هدایت معنوی جهان مسیحیت، چشم از جهان فروبست. درگذشت پاپ فرانسیس، پایانی است بر دوره‌ای که کلیسای کاتولیک شاهد تحولاتی عمیق در حوزه‌های دینی، اجتماعی و بین‌المللی بود.
پاپ فرانسیس، با نام اصلی خورخه ماریو برگولیو، در سال ۱۹۳۶ در بوئنوس‌آیرس آرژانتین متولد شد. او نخستین پاپ از آمریکای لاتین و نخستین عضو فرقه یسوعیون بود که به مقام پاپی رسید. در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان رهبر کلیسای کاتولیک برگزیده شد و از همان ابتدا با سبک زندگی ساده، نگاه اصلاح‌گرایانه و دغدغه‌های اجتماعی خود، چهره‌ای متفاوت از رهبری واتیکان به نمایش گذاشت. پاپ فرانسیس نه‌تنها رهبر مذهبی، بلکه صدایی پرنفوذ برای عدالت، گفت‌وگو و همبستگی جهانی بود.
از مهم‌ترین خدمات او به بشریت می‌توان به حمایت از مهاجران، دفاع از فقرا، هشدار نسبت به بحران اقلیمی و تلاش برای نزدیکی ادیان اشاره کرد. او همواره رهبران جهان را به پرهیز از سیاست‌های تفرقه‌افکنانه و حرکت به سوی جهانی عادلانه‌تر فرا می‌خواند. در جریان بحران‌هایی مانند جنگ سوریه، نزاع‌های خاورمیانه و درگیری‌های اوکراین، صدای پاپ فرانسیس صدای وجدان جهانی بود؛ صدایی که خواهان صلح، گفت‌وگو و کرامت انسانی بود.
پاپ فرانسیس همچنین رابطه‌ای قابل توجه با ایران داشت. او از جمله رهبران مذهبی غرب بود که از گفت‌وگو با ایران حمایت می‌کرد و به‌ویژه در زمان توافق هسته‌ای (برجام) در سال ۲۰۱۵، از مسیر دیپلماتیک بین تهران و غرب استقبال کرد. پاپ بارها خواستار کاهش تحریم‌هایی شد که مردم عادی ایران را هدف قرار می‌داد و در دیدارهای رسمی با مقامات ایرانی، بر اهمیت گفت‌وگوی میان تمدن‌ها، همزیستی مسالمت‌آمیز و نقش فرهنگی ایران تأکید داشت.
پاپ فرانسیس همواره در مواضع خود، از انسان به‌عنوان ارزش محوری یاد کرده است؛ انسانی که فارغ از دین، ملیت یا جغرافیا، سزاوار زندگی با کرامت و صلح است. در جریان جنگ‌های اخیر در غزه، او بارها خواستار آتش‌بس فوری، احترام به حقوق بشر، و ارسال کمک‌های انسانی به مردم تحت محاصره شده است. پاپ با لحنی آرام اما قاطع، یادآور شد که "کشتار کودکان هرگز نمی‌تواند پاسخی مشروع برای هیچ اختلافی باشد."
او در سخنرانی‌های عمومی‌اش، همواره رنج مردم فلسطین را برجسته کرده و از جامعه جهانی خواسته است که از بی‌تفاوتی فاصله بگیرند و برای توقف خشونت‌ها اقدام کنند. پاپ فرانسیس در یکی از بیاناتش در واتیکان گفت: «بی‌گناهان در غزه و اسرائیل، هر دو قربانیند. اما نمی‌توان در برابر تخریب زندگی مردم، آن هم در سکوت و با چشمان بسته، عبور کرد.»
این رویکرد انسانی پاپ، او را در کنار آزادگان جهان قرار داده است؛ کسانی که صرف‌نظر از دین و سیاست، در کنار ملت‌های مظلوم می‌ایستند. دفاع پاپ از حقوق ملت فلسطین، دفاع از آرمانی است که بسیاری از ملت‌ها، از جمله مردم ایران، سال‌ها در مسیر آن گام برداشته‌اند: دفاع از حق زندگی، آزادی، و عدالت.
در شرایطی که رسانه‌های جهانی بسیاری از ابعاد فاجعه انسانی در غزه را سانسور یا نادیده می‌گیرند، صدای پاپ فرانسیس، صدایی است که وجدان جهان را به یاد وظیفه‌اش فرا می‌خواند. او نه با موشک و گلوله، بلکه با کلمات و ایمان، از مردمانی سخن می‌گوید که زیر آوار و دود، همچنان به امید زنده‌اند. صدایی که اگرچه مذهبی‌ست، اما از دل انسانیت برمی‌خیزد؛ صدایی برای آزادگان، از هر قوم و مرام.
درگذشت پاپ فرانسیس نه تنها برای جهان مسیحیت، بلکه برای همه ملت‌هایی که به ارزش‌هایی چون صلح، عدالت، گفت‌وگو و مدارا باور دارند، فقدانی بزرگ است. او نماد رهبری اخلاق‌محور، فراتر از مرزهای دینی بود؛ رهبری که تلاش کرد دین را از ابزار تقابل به پل تفاهم تبدیل کند. میراث او، همچنان الهام‌بخش نسل‌هایی خواهد بود که در جست‌وجوی جهانی انسانی‌تر هستند.