صیقلی: در صنعت طلا و جواهر باید یک ایرانی به روز باشیم (قسمت اول)

در تمامی سئوالات عمیق تفکر می کند و سپس پاسخ می دهد. تمامی نظراتش بر پایه ی علم و منطق استوار است. او که دانش‌آموخته رشته مهندسی صنایع در سال 1370 از دانشگاه امیرکبیراست، کارشناسی ارشد MBA مدیریت پروژه را داراست و دارای مدرک بین‌المللی از یونیدو سازمان ملل متحد در موضوع توسعه خوشه‌های صنعتی است.
بیش از 23 سال سابقه در زمینه مدیریت پروژه دارد و دارای سوابقی از جمله؛ ارزیاب بین‌المللی در بحث تعالی مدیریت پروژه (PEM: Project Excellence Model) از سویIPMAجهانی است که 5 دوره ارزیاببینالمللی و 3 دوره هم سرارزیاب ملی بوده است.
وی سابقه عضویت درهیات مدیره انجمن مدیریت پروژه ایران، عضویت در کمیته جایزه تعالی پروژه، عضویت در هیات مدیره انجمن مشاوران مدیریت ایران، مدیریت پروژه 4 ساله توسعه خوشه صنعتی تهران، نقش ناظر دو پروژهی توسعه خوشه صنعتی در استان‌های کردستان و کرمانشاه و همچنین مدیرعامل و عضوهیات مدیره شرکت مهندسی مشاور ارسن آریا است که میهمان «میز شماره 7 کافه طلا» شده است.

"محمد حسین صیقلی"، سابقه مشاوره به هیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات طلا و جواهر ایران را نیز در کارنامه خود دارد. او سعی می‌کند با نگاه کارشناسی روی بحث طلا و مطالعات ملی و بین‌المللی آن، وضعیت این فلز گرانبها را بررسی کند و در تلاش است از مشاهدات خود نیز ازکشورهایی مانند ترکیه،ایتالیا وتایلند را که با شرکت در نمایشگاه‌ها و گفت وگو با دست‌اندرکاران و تجار این صنعت و بازدید از شهرک‌های صنعتی آنها کسب شده را بهره جسته و جایگاه طلا و جواهر کشورمان را بسنجد.
سایت طلا با دعوت از این کارشناس صنعت طلا و جواهر در «کافه طلا» به گفتگو پرداخته که قسمت اول آن در ادامه آمده است:


*سایت طلا: بفرمایید از چه زمانی وارد صنف طلا شدید و ورودتان به این صنف چگونه بود؟

صیقلی: از حدود 7- 8 سال پیش به واسطه ی پروژه‌ای درگیر بحث طلا شدم.
موضوع خوشه‌های صنعتی 15- 20 سالی است که در دنیا و هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه مطرح شده و روی آن کار شده است. منتهی در ایران 9- 8 سال است که انجام می‌شود. اینجانب نیز طی فرایندی به عنوان مدیر یکی از 8 پروژهشناسایی شده در تهرانانتخاب شدم.
بنده در بررسی‌هایی که داشتم موضوع طلا را با توجه به خصوصیات فردی و چالش پسندی خود انتخاب کردم. بحث طلا در خوشه‌های شناسایی شده در استان تهران اگر نگویم پرچالش‌ترین ولی به صراحت می‌توان اذعان داشت از جمله پرچالش‌ها بود و به این واسطه از سال 86 آرام آرام وارد موضوع طلا شدم. به واسطه این طرح و به دلیل اینکه پروژه یک چارچوب تعریف شده بین‌المللی دارد باید سناریوهای صنعت، ملی، بین‌المللی، منطقه، استانی را مطالعه می‌کردم و در حقیقت یک مطالعه شناختی باید روی موضوع انجام می‌شد.
در فرآیند تعریف شده به این واسطه مطالعات ملی و بین‌المللی داشتیم. با نگرشS W O T که بحث نقاط ضعف، قوت و فرصت‌ها و تهدیدها را داردوارد شدیم و در ادامه سایر فعالیت‌های مربوط به مدل و مبحث پروژه خوشه طلای تهران انجام شد..


*سایت طلا: بالاخره شما از طریق خود خوشه وارد بحث طلا شدید یا قبل از آن هم در کار طلا بودید؟

صیقلی: نه پیش از آن بیشتر در حد سایر افراد جامعه آشنایی داشتم ولی از خوشه به صورت تخصصی وخاص وارد بحث طلا شدم.


*سایت طلا: آیا خود شما به خرید طلا و سرمایه‌گذاری آن علاقه دارید و طلا می‌خرید؟

محمدحسین صیقلی: زیاد نه. در خانواده‌ها اگر قرار باشد خریدی اتفاق بیفتد باید به واسطه خانم باشد و به این دلیل که همسرمن خیلی اهل طلا و جواهر نیست، من هم خیلی طلا و جواهر نمی‌خرم.


*سایت طلا:آخرین دفعه‌ای که طلا خریدید چه زمانی بوده؟

صیقلی: طلای بالای 10 گرم فکرمی‌کنم حدود 7- 8 سال پیش بوده.


*سایت طلا: شما در زمینه نوسانات بازار و قیمت‌ها هم آگاهی دارید و قیمت‌ها را رصد وپیش‌بینی می‌کنید؟

صیقلی: سعی می‌کنم رصد کنم و ببینم چه چیزهایی بر روی قیمت طلا تاثیرگذار است. اگرچه عاملی در بازار نیستم که در این قضیه ذی‌نفع باشم، اما به عنوان یک علاقه فردی موضوع را دنبال می‌کنم ، حدس می‌زنم، و حدسم را ارزیابی می‌کنم که چه عواملی روی قیمت تاثیر دارد؟ در مجموع در این حد بازار را رصد می‌کنم.


*سایت طلا: کلاٌ تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌هایی که می‌کنید درست از آب در می‌آید یا نه؟ شما دوست دارید تحلیل را پیگیری کنید یا فقط پیش‌بینی می کنید؟

صیقلی: پیش‌بینی‌ها در حد خودم هست. فکر می‌کنم سمت و سوی 50 درصد تخمین‌هایم دور از انتظار نباشد.


*سایت طلا: خیلی افراد به پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها اعتقادی ندارند و می‌گویند بازار مسیر خودش را پیدا می‌کند. اما یک سری بحث‌های علمی و تکنیکال را مدنظر دارند و روی این پیش‌بینی‌ها خیلی حساب باز می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟

صیقلی: اینکه عرضه و تقاضا راه خودش را پیدا می‌کند حرف درستی است و شاید همین حرف درست را ما در ایران هنوز درک نکردیم، به همین دلیل فکر می‌کنیم قیمت‌ها به صورت دستوری قابل پایین یا بالا رفتن است که این اشتباه است. همین چند سال گذشته این اشتباه را در بانک مرکزی درباره سکه دیدیم که فکر می‌شد باریختن سکه در بازار می‌توان بازار را کنترل کرد و عملاٌ معلوم شد که این طور نیست. این کار فقط آدم‌های عادی را درگیر کسب وکاری کرد که ناآشنایی با آن در بلندمدت به افراد ضربه زد.
به نظر می‌آید نگاهی درست است که مسیر بازار را می‌بیند اما در عین حال و بر اساس همان اطلاعات پیش‌بینی هم می‌کند.
ارز با وجود نزدیکی زیاد به طلا وقتی نوسانات اقتصادی خیلی شدید می‌شود، انتظار می‌رود در این نوسانات طلا یکی از پیشگامان این تغییرات باشد. در شرایطی که کشورها دچار مشکلی می‌شوند با ذخیره طلا پشتوانه‌ای برای خود تهیه می‌کنند مانند خود ما که این کار را انجام دادیم و بی‌تاثیر هم نبود.
هند، چین وکشورهایی که حجم بالای صادرات و واردات طلا را دارند در بازار تاثیرگذارند. بنابراین من پیش‌بینی و روند عرضه و تقاضا را در تناقض نمی‌بینم و به نظر من پیش‌بینی روند قیمت به نوعی روند عرضه وتقاضاست.


*سایت طلا: اساساًپیش‌بینی با پیش‌گویی متفاوت است و هر کدام مبحث جداگانه‌ای دارند. کسی که قیمتی را برای طلا پیش‌بینی می‌کند لزوماٌ طلا به این قیمت ممکن است نرسد. مانند پیش‌بینی آب وهوا عوامل محیطی در آن اثر دارند. با توجه به این نکته پیش‌بینی شما از روند بهای طلا چیست؟

صیقلی: در حال حاضر فکر می‌کنم با توجه به قیمت تمام شده طلا و هزینه ی استحصال آن به نظر نمی‌آید روند تند کاهشی قیمت ماندگار باشد، و قیمت بازار در بلند مدت نمی‌تواند از قیمت تمام شده کم‌تر گردد.
در مواقعی که کاهش ادامه داشته باشد یا شاهد افزایش شدید باشیم شرایط حباب به وجود می‌آید و هر لحظه ممکن است این حباب بترکد و بهای طلا کاهش یا افزایش پیدا کند. الآن قیمت تمام شده و بهای طلا نزدیک است و به همین دلیل بعید است که این روند نزولی با این سرعت ادامه پیدا کند، ولی یک سری معادلات مانند بحث اکراین، روسیه و آمریکا تاثیر بیشتری روی روند بهای جهانی طلا دارند.
گروه 1+5 بیشتر تاثیر داخلی دارد تا خارجی و بیشتر از آنکه روی قیمت طلا تاثیر داشته باشد روی اقبال عمومی به طلا تاثیرگذار خواهد بود. در کشوری که ثبات اقتصادی باشد به سایر بازارها مانند مسکن و بورس و غیره توجه می‌شود و در شرایط عدم ثبات به ارز و طلا توجه بیشتری می‌شود. اما کمی دور از ذهن است که روند بهای طلا همچنان سقوط کند. شاید به صورت مقطعی و سینوسی پایین بیاید ولی کاهش تند به سمت پایین را بعید می‌دانم.


*سایت طلا: شما بحث‌ها و اخبار سیاسی را هم پیگیری می‌کنید و یا اهل سیاست هم هستید؟

صیقلی: تا حدی؛ سیاست را دوست ندارم. بیشتر به علت کنجکاوی و اینکه برای کار و زندگی از مسایل سیاسی و اخبار این حوزه مطلع باشم اخبارش را پی می‌گیرم.


*سایت طلا: پیش‌بینی شما راجع به بحث مذاکرات هسته‌ای چیست؟ فکر می‌کنید به نتیجه خاصی برسد؟

صیقلی: خیلی سخت است، به خصوص با این حجم معادلات سیاسی فی‌مابین. سفرهای خارجی مسوولان بلندپایه کشور و همچنین سفرهای مقامات کشورهای دیگر به ایران، روابط دموکرات‌ها وجمهوری‌خواهان در آمریکا که به نظر می‌آید اینها حواشی ولی تاثیرگذار هستند. اما امیدوار هستم یک سری اتفاقات مثبتی رخ دهد. وقتی تابوهایی می‌شکند و نمایندگان طرفین ایرانی و آمریکایی با هم دست می‌دهند و دور یک میز برای مذاکره می‌نشینند، انسان به خودش جسارت می‌دهد که حدس بزند شاید اتفاقات مثبتی در راستای حذف تحریم‌ها بیفتد.


*سایت طلا: شما بیشتر در کارتان به مسایل، نگاه علمی داشتید به خصوص در صنف طلا و جواهر، فکر می‌کنید مشکل اصلی صنف ما در زمینه رشد این صنعت چیست و در مقایسه با کشورهای پیشرفته سازنده طلا چه هست؟

صیقلی: جواب دادن به این سوال خیلی سخت است. به نظرم بخش عمده این مشکل به این دلیل است که تصمیم‌گیران، تصمیم‌سازان و اهالی صنف طلا و جواهر سه گروه مجزا هستند وبه هم نزدیک نیستند. در زمینه طلا، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان دولتی اطلاعات کامل و جامع درستی ندارند و سازمان‌های زیادی با این صنف در ارتباط نیستند. به عنوان مثال سه، چهار سال پیش از دوستان سازمان صنعت، معدن وتجارت درخواست داشتیم فضایی صنعتی را هم در اختیار تولید طلا بگذارند. ایشان در تلاش برای تهیه آیین‌نامه‌ای بودند که در آن حداقل 200 متر مربع برای فضای کارگاه نیاز است. در بازدیدی که برای ایشان ترتیب دادیم از چهار واحد تولیدی دیدن کردند و متوجه شدند تولید در یک واحد خیلی کوچک هم امکان‌پذیر است.
برخی از دوستان محیط زیست تصورشان از این صنعت این است که در هر حالی از جهت محیط زیست ناپاک است و سبز نیست و خروجی فاضلاب‌هایش اسیدی و مضر است. در صورتیکه اشخاصی هستند که تولید سبز دارند، هر چند که همه اینطور نیستند اما این کار قابل انجام است. خیلی از تصمیم‌گیران و تصمیم سازان راجع به موضوع طلا دانش و تجربه کامل ندارند، پس احتمال اینکه راهکارشان مفید باشد خیلی کم است.
دوستان صنفی هم به دلیل فاصله ی دو طرفه‌ای که با تصمیم‌گیران دارند از اهداف این گروه به نحو احسن مطلع نیستند و به همین علت دورادور یکدیگر ایستاده‌اند. من مشکل اصلی این مساله را عدم شناخت طرفین از افکار و اهداف و برنامه‌های یکدیگر می‌دانم، اگر همه در صنعت طلا دور یک میز جمع شوند و تبادل فکری داشته باشند، می‌توانند به نحو مناسب بسترساز اتفاقات خوبی شوند. من نظرم این است که این علت اصلی است ولی در رابطه با معلول‌های مشکل می‌شود ساعت‌ها صحبت کرد.
در هر صورت بعضی تصمیم‌گیرندگان، ذهنیت‌شان به این صنعت یک صنعت تجملی است. یک صنفی است که زینتی و تجملی است. برعکس در خیلی از کشورها که به طلا به صورت یک صنعت برخورد شده، از اشتغال‌زایی، گردش مالیات، صادرات و واردات آن سود میبرند و ما متاسفانه اکثر این نکات مثبت را نمی بینیم.


*سایت طلا: نظرتان در رابطه با سنت در این صنف چیست؟ آیا وجود سنت در این صنف خوب هست یا خیر؟

صیقلی: ما میتوانیم سنت را از دو منظر بدانیم. یک نگاه اینکه ما با طرح سنتی، سنتهایمان را حفظ کنیم و نگاه دیگر اینکه در سنتها باقی بمانیم، چیزهایی را که چه خوب چه بد از گذشتگان گرفتیم را ادامه بدهیم و شیوه سنتی تولید را انجام دهیم. این محل اشکال است، چراکه دانش و تکنولوژی روز قطعاٌ در سلامت، کیفیت، سرعت، قیمت تمام شده و اتلاف منابعتاثیرگذار است.
به‌طور مثال در تولید سنتی، قالکاری وفروختن فاضلاب خیلی مهم است و اگر بعد از سه سال فاضلاب را بفروشیم مثلا برای واحدی ممکن است تا یک کیلوگرم طلا بدست میآوریم. هر چه تولید به روزتر باشد، خروجی و فاضلاب ارزشمند کاهش مییابد. این جنبه از سنت باید اصلاح شود.
اما از دید هنر طراحی و طرح سنتی باید به پیشینه سنت و هنر سنتی نگاه داشته باشیم وبه نوعی سنت را با نگاه نو بینیم و طراحی ایرانی داشته باشیم. به جای اینکه طرحهای خارجی را باهمان کیفیت و زیبایی تولید کنیم و برای آنها تبلیغ کنیم، در طراحی با بهره‌مندی از طراحان جدید، ابزار و تجهیزات جدید و دانش روز به هنر و پیشینهی طرح ایرانی توجه کنیم.
در ایران این اتفاق میتواند در صنعت طلا رخ دهد که از نگاه سنتی برای تولید روز استفاده کنیم؛ یعنی در "فرهنگ" سنتی عمل کنیم و در "علم و تکنولوژی" کاملاٌ به روز باشیم و در کل «یک ایرانی به روز» باشیم.


*سایت طلا: به نظر شما واقعاً تکنولوژی و علم روز دنیا چقدر در صنعت طلا و جواهر تاثیر دارد؟

صیقلی: خیلی زیاد، وقتی نمایشگاههای خارجی را میبینیم واقعاً رشد صنعت طلا را شاهد هستیم. ایتالیا با یک مسیر پلکانی ابتدا با تولید مصنوعات طلا بازار را در دست گرفت و عنوان طلای ایتالیایی را جا انداخت سپس وارد تکنولوژی شد و الآن کمتر روی مصنوعات طلا کار می‌کند و با بهره‌مندی از تمرکز بر روی تکنولوژی ارزش افزوده خود را بالا می‌برد و به جای اینکه مصنوع بسازد و بفروشد و صادر کند در عرصهی تولیدو صادرات تکنولوژی بیشتر وارد شده است.
بعد از آن ترکیه قرار دارد و در حال حاضر روی پله ی مصنوعات طلا است، البته کم کم در تکنولوژی هم وارد می‌شود. ارزش افزوده ناشی از تکنولوژی به مراتب بسیار بیشتر از مصنوعات طلاست. وقتی می‌بینیم ماشین‌آلاتی باعث افزایش کیفیت، رنگ، جلا و ظرافت می‌شوند باید از آنها استفاده کنیم.
بعضی‌ها به طرحی که به ظاهر از نظر وزن طلا سنگین به نظر بیاید اقبال نشان می‌دهند تا طلایی که ظاهرش به همان اندازه طلا به کار رفته. در این شرایط طرح، رنگ، جلا، کیفیت، ضخامت و تمیزی کار، تکنولوژی نیاز دارد. هر چه تکنولوژی به‌روزتر باشد، تولیدکننده سریع‌تر، ارزان‌تر، به‌صرفه‌تر، متنوع‌تر و منعطف‌تر می‌تواند کار کند.
در بازار پررقابت امروز فراتراز قدرت پیش‌بینی‌، این فکر، طرح و سلیقه "به‌روزها" است که موفق است.


*سایت طلا: با توجه به ورود تازه ایران به بازار تکنولوژی روز، صنعت طلا و جواهر کشورمان چه جایگاهی دارد، و چه میزان با کشورهای مطرح در این زمینه اختلاف داریم؟

صیقلی: آنها توسعه یافته پیشرفته هستند و ما درابتدای راه هستیم مانند دیگر صنایع در کشورمان.


*سایت طلا: یعنی می‌توان امیدوار بود که به کشوری های تراز یک این صنعت برسیم؟

صیقلی: با این روندی که الآن حاکم است، نمی‌شود آینده خیلی روشنی را متصور بود. به دلیل اینکه شتاب و سرعت ما خیلی متفاوت و خیلی از آنها کمتر است. آنها با سرعت زیاد ازما فاصله می‌گیرند و ما فقط حرکت می‌کنیم.



ادامه دارد...



گفتگو از: احمدجعفری
تنظیم: هانیه اسماعیلی