نفت ارزان؛ داستان بزرگ ۲۰۱۵

بلومبرگ طی گزارشی نوشت: رستوران کوروموتو در شهر مریدای ونزوئلا، که به عرضه غذاهای خوش طعم طبخ شده با شیر معروف بود، در ماه نوامبر به دلیل کمبود شیر و رسیدن نرخ تورم به 64 درصد (بالاترین رقم در جهان) کار خود را تعطیل کرد.

این حال و روز یک کشور وابسته به درآمدهای نفتی پس از افت شدید قیمت هاست. در همین حال، کشورهای مصرف کننده نظیر آمریکا از این وضعیت منتفع شده اند. بر اساس آمارهای شرکت خودروسازی وارد، کامیون ها که بنزین بیشتری مصرف می کنند، در ماه دسامبر بیشترین فروش را از سال 2005 تاکنون تجربه کرده اند.

بزرگترین کاهش قیمت نفت از زمان بحران مالی سال 2008 تاکنون، در حال سرازیر کردن ثروت و قدرت از کشورهای تولید کننده نفت به کشورهای صنعتی مصرف کننده است. افزایش عرضه نفت شیل آمریکا، تضعیف تقاضا برای نفت در آسیا و اروپا و تقویت ارزش دلار همه عواملی هستند که قیمت نفت را به شدت کاهش داده اند.

کنت راگوف، استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد در این باره گفت: «قیمت نفت، داستان بزرگ سال 2015 است... این شوک در هر نسل یکبار اتفاق می افتد و تبعات عظیمی را به دنبال دارد.»

گرفت لویس دیویس، تحلیلگر بانک بی ان پی پاریباس در لندن گفت: «ما شاهد ضعیف ماندن قیمت ها در کل نیمه اول امسال خواهیم بود.»

والتر زیمرمن، استراتژیست فنی موسسه یونایتد آیکاپ در نیوجرسی امریکا که کاهش قیمت ها در سال 2014 را پیش بینی کرده بود گفت، اگر قیمت نفت از مرز 39 دلار عبور کند، ممکن است شاهد قیمت 30 دلار ی نیز باشیم.

زیمرمن افزود: «اینکه کف قیمت نفت چه رقمی خواهد بود یک تصمیم احساسی است... این تصمیم بر اساس عوامل پایه ای عرضه و تقاضا اتخاذ نخواهد شد.»

بر اساس نتایج تحقیق موسسه آکسفورد اکونومیکس، بزرگترین برنده این ماجرا فیلیپین خواهد بود که اگر قیمت نفت به 40 دلار در هر بشکه برسد، رشد اقتصادی اش در طی دو سال آینده به طور متوسط به 7.6 درصد خواهد رسید. این در حالی است که اقتصاد روسیه رشد منفی 2.5 درصدی را در همان بازه زمانی تجربه خواهد کرد.


*چشم انداز تورم
بر اساس تحقیق آکسفورد اکونومیکس، در بین اقتصادهای توسعه یافته، هنگ کنگ بزرگترین برنده است، در حالی که عربستان، روسیه و امارات بدترین آسیب را متحمل شده اند.

یکی از نگرانی های بانک های مرکزی جهان تاثیرگذاری کاهش قیمت نفت بر نرخ تورم است. بر اساس گزارش اقتصاددانان موسسه جی پی مورگان، اگر قیمت نفت در سه ماهه نخست امسال در زیر 60 دلار باقی بماند، نرخ تورم جهانی به سطحی خواهد رسید که از زمان پایان بحران مالی در سال 2009 تاکنون مشاهده نشده است.

در این گزارش پیش بینی شده که نرخ تورم جهانی در نیمه نخست سال 2015 به 1.5 درصد خواهد رسید، در حالی که تداوم تضعیف قیمت نفت می تواند نرخ تورم را به یک درصد کاهش دهد.


*تنش های سیاسی
بر اساس گزارش موسسه سیتی گروپ، هرچند کاهش قیمت سوخت اقتصاد جهانی را تقویت می کند، اما به دلیل کاهش درآمد دولت و خدمات اجتماعی، می تواند موجب بروز تنش های سیاسی در کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی شود.

بیرون وین، تحلیلگر مسائل اقتصادی پیش بینی می کند که به دلیل افت شدید قیمت نفت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در سال 2015 استعفا خواهد داد.


*افت شاخص های بورس
جواد صالحی اصفهانی اقتصاددان می گوید: «ایران گرفتار رشد و توسعه پایین خواهد شد... اما کاهش قیمت نفت دلیل کافی برای مصالحه ایران در پرونده هسته ای نخواهد بود.»

بانک مرکزی روسیه در ماه دسامبر اعلام کرد، اگر قیمت متوسط نفت به 60 دلار برسد، اقتصاد این کشور ممکن است امسال 4.7 درصد کوچک شود. افت قیمت نفت موجب کاهش 46 درصدی ارزش روبل در مقابل دلار شد که بدترین عملکرد روبل از 1998 تاکنون بود.


*تولید روسیه
هولگر شمیدینگ، اقتصاد دان ارشد بانک برنبرگ لندن گفت: «خطر اینجاست که روسیه ممکن است در نتیجه آسیب وارده به اقتصادش، تهاجمی تر شود و صلح جهانی و چشم انداز اقتصادی اروپا را تهدید نماید.» با این حال «ضربه اساسی به توانمندی های اقتصادی روسیه در طول زمان، احتمال شروع یک جنگ جدید از سوی روسیه را کاهش خواهد داد.»

تولید نفت روسیه در ماه گذشته به بالاترین رقم بعد از فروپاشی شوروی رسید و نشان داد که چگونه تولید بزرگترین منبع درآمد این کشور (یعنی نفت) تاکنون هیچ تاثیری از تحریم های آمریکا و اروپا و کاهش قیمت ها نپذیرفته است. بر اساس آمارهای اولیه منتشر شده در روز دوم ژانویه، روسیه تولید نفت خود را به 10.667 میلیون بشکه در روز رسانده است. این در حالی است که بر اساس برآوردهای آژانس بین المللی انرژی برای سال 2015، میزاد مصرف جهانی 93.3 میلیون بشکه در روز خواهد بود.


*آشفتگی سرمایه گذاران
بر اساس گزارش موسسه آکسفورد اکونومیکس، آمریکا که همچنان در مجموع یک وارد کننده نفت محسوب می شود، با قیمت متوسط 40 دلار برای هر بشکه نفت، رشد اقتصادی خود را در 2 سال آینده به 3.8 درصد خواهد رساند. در حالی که اگر قیمت نفت به 84 دلار برسد رشد اقتصادی این کشور به 3 درصد خواهد رسید. به گفته کیت مور، از تحلیلگران بانک جی پی مورگان، افزایش میزان مصرف می تواند با کاهش میزان سرمایه گذاری شرکت های نفتی خنثی شود.

به گفته فادل گیت، تحلیلگر موسسه اوپنهایمر اند کو، تولیدکنندگان نفت در حال کاهش 20 تا 40 درصدی هزینه های خود هستند.

هرچند کاهش قیمت نفت به سود مصرف کنندگان است، اما هزینه های تجاری تاثیر بیشتری بر شاخص های سهام دارد و پیش بینی می شود که شرکت های نفتی میزان سرمایه گذاری خود را کاهش دهند. به گفته دو تن از استراتژیست های بانک آمریکا، قیمت 50 دلار برای هر بشکه نفت امسال می تواند 6 دلار از میزان سود دهی هر سهم از شاخص اس اند پی 500 بکاهد.


*بازتوزیع درآمدها
ارزش سهام بانک فیفس تیرد بنکراپ، که در زمینه تولید نفت شیل سرمایه گذاری کرده، از 20 ژوئن سال گذشته تاکنون 12 درصد کاهش یافته است.

سهام شرکت های کاترپیلار، جوی گلوبال، آلگنی تکنولوژیز، دوور، گروه مهندسی جاکوبز و شرکت خدماتی کوانتا از زمان اوج قیمت نفت (108 دلار) تاکنون بیش از 20 درصد کاهش یافته است.

به رغم این کاهش ها، مورگان استنلی در ماه گذشته نتیجه گرفت که کاهش قیمت نفت در مجموع به سود اقتصاد آمریکا تمام شده است.