گفتگو با مردی که شعله کیفیت صنف طلا و جواهر را روشن کرد / قسمت اول

او را با تولید نسل جدید از زنجیرهای طلا می شناسند. تنوع و کیفیت زنجیرهای تولیدی شرکتش موجب شده تا صادراتی هم به اروپا داشته باشد. گرچه در این بین با چالشهای فراوانی دست و پنجه نرم کرده، اما همچنان مصمم به فکر تولید و شکوفایی صنعت و اقتصاد کشورمان است.
نیاز اصلی صنف طلا و جواهر را فرهنگ سازی می داند و معتقد است به دلیل نداشتن اطلاعات کافی دولتمردان و مسئولان این صنف از پتانسیل این صنعت برخوردار نیستند و به همین علت از قدرت صنف طلا و جواهر و سابقه آن و کارهایی که برای دولت و مردم می تواند انجام دهد، غافلند.

«محمد صادق لالجینی» مدیرعامل شرکت دیپون، تولیدکننده زنجیرهای طلا، امروز میهمان " کافه طلا"ی سایت طلاست. وی متولد 1342 در شهر همدان و دارای مدرک کارشناسی در رشته متالوژی است، از سال 67 به عنوان فروشنده رسماً وارد این صنف شده، و با گذارندن دوره های تخصصی سنگ شناسی و الماس، حالا در قامت یک کارشناس و تولیدکننده فعال مطرح است.
آنچه در ادامه می آید گفتگوی سایت طلا با این تولید کننده مطرح طلا و جواهر در کافه طلا است؛

*سایت طلا: با عرض سلام و خوش آمدگویی بفرمائید شما چگونه به طلا علاقمند شدید، و نحوه ورود شما به صنف طلا و جواهر چگونه بود؟

لالجینی: سلام عرض میکنم خدمت شما و همه دست اندکاران سایت طلا بالاخص بخش جدید کافه طلا. بنده از همان کودکی عللاقه زیادی به طلا و جواهرات داشتم، و همیشه سنگهای متنوع و رنگی برایم جذاب بود و ذاتاً آن را دوست داشتم. حدوداً سال 69-68 بود که کار تولید طلا و جواهر را با دو نفر از دوستان که در این صنف و در کار تولید بودند، شروع کردیم و اساس کار ما قبل از فروشندگی تولید بود. یکی از دوستان من، مرحوم موسوی که زرگر بودند باهم در منطقه میدان شهدا کم کم شروع به کار کردیم و بعد از مدتی پیشرفت خوبی داشتیم و کار را با طرح ها و مدل های مختلف گسترش دادیم. بعد از آن مغازه ای را در خیابان میرداماد به مبلغ تقریبی 5 میلیون تومان که در آن زمان پول زیادی بود با اقساط بلند مدت خریدیم. به گونه ای مغازه را طراحی کردیم که فقط 4 ویترین یک متری داشت و داخل هم ویترینی نداشتیم. در هر ویترین یک انگشتر بود و سرمایه بیشتری نداشتیم.
اما به طور جدی کار می کردیم و می دانستیم با سرمایه ای که دیگر مغازه ها داشتند نمی توانیم برابری کنیم. بعد از بررسی و تحقیق به نتیجه رسیدیم که در قسمت هنری و طراحی و به طور سفارشی خیلی بهتر می توانیم فعالیت کنیم و در این زمینه هم موفق شدیم. دو طبقه بالای مغازه را برای کارگاه اختصاص دادیم و تقریباً ده جواهرساز در آنجا از طراحی تا ساخت و اجرا در همان جا انجام می گرفت.
خدا رو شکر هنوز بعد از مدت های مدیدی که کارها را می بینیم، باعث خوشحالی من می شود و یادآور خاطرات گذشته است. ضمن اینکه از جهت کیفیت و ساخت واقعاً زیباست. با توجه به پیشرفت های زیاد امروز کارهای سابق هنوز هم برای من جذابست و از ابتدا هم اولین کاری که تولید کردم دارای اسم و مشخصات بود و هم کد داشت و هم اسم لاله را پشتش می نوشتیم.

*سایت طلا: کلمه لالجین به چه معناست؟

لالجینی: لالجین منطقه ای از اطراف همدان است که معروف ترین سفال ایران را دارد و تمام شهر در زمینه سفال فعال هستند که اکثر کارهای هنری آنها به اروپا صادر می شود.

*سایت طلا: شما ظاهرا مدتی هم در خارج از کشور مشغول تولید محصولات طلا و جواهر بودید، چه شد که دوباره به ایران برگشتید؟

لالجینی: در آن زمان که پایه جواهر و جواهر تولید می کردیم، تمام تولیدات ما به صورت سفارشی بود و اکثر مشتریان ما در خارج از کشور زندگی می کردند و مدل ها را از کاتالوگ های خارج از کشور انتخاب می کردند.
بعد از آن مقطع حدود 8 سال در تایلند کارخانه داشتم و در آنجا تولید جواهر داشتیم. طراحان تایلندی که تعداد زیادی هم بودند طرح های مختلفی برای ما می آوردند و ما از بین آنها انتخاب می کردیم و از هر طرح فقط 3 نمونه می ساختیم تا کار ارزش بالایی داشته باشد. با اینکه خیلی گران در می آمد اما اجرت آن را به ما می دادند. به دلیل اینکه قبلاً فروشنده بودم، فکر می کنم انتخاب مدل و طرح را کمی آشنا بودم و سلیقه مشتری را می دانستم. ما حتی انگشترها یا سرویس هایی را طراحی می کردیم که قیمت هایشان به دلیل سنگ ها و جواهرات به کار رفته در آنها بسیار گران بود اما به دلیل داشتن طراحی منحصر به فرد مشتری خاص خودش را داشت و خریداری می شد. اکثر مصنوعات تولیدی را از تایلند به دبی می آوردیم و در آنجا می فروختیم. این اتفاقات حدوداً به سال قبل از هشتاد تا سال هشتاد و چهار بر می گردد و همزمان با 5 سال آخر داشتن مغازه بود که من دیگر در آن فعالیتی نداشتم و توسط یکی از همکارانم اداره می شد.
کارخانه و تشکیلات آن را به تایلند انتقال داده بودیم. در آنجا کار خوب بود و درآمد خوبی داشتیم و همه چیز روی روال بود و دغدغه ای نداشتیم. تا اینکه روزی همسرم گفت اگر بتوانی به جای کارگرهایی که در اینجا کار می کنند، کارگرهای ایرانی را مشغول به این کار کنی خیلی بهتر است. با توجه به اینکه در ایران با مشکلات زیادی مواجه بودم اما صحبت ایشان باعث شد ما به ایران برگردیم و تصمیم به انجام این کار گرفتیم.

*سایت طلا: پس از آن دیپون را راه اندازی کردید؟

لالجینی: بله، بعد از یکسال و نیم تحقیق در رابطه با اینکه چه کاری در ایران نیاز هست تا ارز از کشور خارج نشود و ما بتوانیم جلوی خروج ارز را بگیریم و کارگر ایرانی را جذب کار کنیم، با توجه به تاکید دولت در آن روزها که باید کاری انجام دهیم تا جذب نیرو و ارزآوری داشته باشیم و بیکاری را کاهش دهیم، به نتیجه رسیدیم که زنجیر چیزی است که در ایران با کمبود تولید مواجهیم و مصرف فوق العاده بالایی دارد، به طوری که در آن زمان تقریباً ماهی 500 کیلو زنجیر خالص در بازار مصرف می شد که امروز بسیار بیشتر است.
ما متوجه شدیم که در این زمینه خلا داریم و به جز 3 یا 4 کارخانه که خوب هم بودند ولی هنوز به سمت سبک مدرن و با کیفیت استاندارد بین المللی با داشتن ماشین آلات و تجهیزات و فرهنگ قدیمی نرفته بودند.
به علت اینکه تولید و کارخانه زنجیر کاری تخصصی و تکنیکی است و هر کسی نمی تواند به راحتی وارد این عرصه شود و نیاز به سرمایه گذاری هنگفت و بالایی داشت، علاوه بر اینکه آموزش و تخصص لازم را هم در رابطه با کار با دستگاهها نیاز داشت.
این در حالی بود که بازار مصرف بالایی داشت و کیفیت زنجیر های ایرانی خیلی خوب نبود، مردم بالاجبار از کالای خارجی استفاده می کردند. بدین ترتیب شرکت دیپون شکل گرفت.

*سایت طلا: به یاد دارید اولین زنجیرهایی که تولید کردید، چه بود؟

لالجینی: در حال حاضر ما حدود 79 مدل زنجیر داریم ولی در ابتدای شروع به کار 10 مدل پایه زنجیر را داشتیم. جا دارد که من از پیشکسوت و پدر زنجیر ایران حاج احمد گلستانه که از همه نظر تخصص بالایی دارند، تشکر کنم. ایشان اولین کسی بود که در شرایطی که هنوز خط تولید کاملی نداشتیم به کارخانه ما آمد و ضمن تشویق، نکات فنی را به ما گوشزد کردند و به فرزندانش هم گفتند برای کارخانه ما هر کاری از دستشان بر می آید انجام دهند. من واقعاً مدیون ایشان هستم و همیشه و همه جا هم گفته ام.

*سایت طلا: دیپون به چه معناست؟

لالجینی: دیپون یکی از روستاهای توابع استان فارس است. کلمه دیپون در فرهنگ دهخدا هست و نامی کاملاً ایرانی می باشد. من ترجیح می دهم هر چیزی حتی نام شرکت ایرانی باشد و دلم می خواهد ایران به هر صورت مطرح باشد.
اشخاصی به من پیشنهاد می دهند که تولیدات کارخانه را بدون مارک تولید کن و فقط عدد 750 را درج کن تا به نام خارجی بفروشیم. من مخالف این کار هستم و افتخار می کنم که کار ایرانی تولید می کنم، چرا که ما در این حد هستیم و لیاقت این را داریم که کار با کیفیت بسازیم و زنجیر های تولیدی ما با نمونه های خارجی برابری کند. ما نباید صنعت کشورمان را تضعیف کنیم. در حال حاضر زنجیر طلای دیپون از 3 یا 4 کارخانه ایتالیایی مجوز دارد و استاندارد کشور ایتالیا را داراست.

*سایت طلا: مبنا و اصول اولیه دیپون بر چه اساسی استوار شد؟

لالجینی: ما در شروع مبنای کار را بر صحیح و علمی و منطقی بودن گذاشتیم، در همه ی کارها باید یاد بگیریم از اینکه حتی وقتی می خواهیم بدل چیزی را درست کنیم یا به عنوان مثال نقاشی ای را کپی کنیم از بهترین نمونه کار کپی می کنیم. کیفیت در زنجیر خیلی مهم است. ما اطلاعات مربوطه را با شرکت در بیش از 60 نمایشگاه بین المللی کسب کردیم و از هر نمایشگاه اطلاعات و نکاتی را بدست آوردیم.
در نمایشگاه چند سال قبل طلا و جواهر تهران، آقای گوهربین به آقای ابوترابی نائب رئیس مجلس که از غرفه ما بازدید می کردند گفتند، که این آدم زیر دیگ کیفیت صنف طلا و جواهر را با این کارخانه روشن کرد.

*سایت طلا: تاسیس کارخانه دیپون چه سالی بود؟

لالجینی: از سال 82 شروع به کار کردیم، در سال 83 ماشین آلات و تجهیزات آن تامین شد و در سال 84 اولین محصول کارخانه دیپون رسماً به بازار آمد.

*سایت طلا: کار تولید در آن زمان سخت تر بود و یا در حال حاضر؟ و چرا شما وارد کار تولید شدید؟

لالجینی: تولید الان هم مانند آن زمان سخت است و هر کاری به نوع خودش به غیر از دلالی سخت است که به نظر من آن هم مقررات خاص خودش را دارد.
پدرم نیز در کار تولید بود و من به دلیل اینکه فنی بودم، به تولید علاقه داشتم. اگر قرار بود برای مغازه ی جواهرفروشی خودمان طلای ساخته شده را از دیگران تامین کنیم و فقط می فروختیم، راضی نمی شدیم. من به دلیل انگیزه مالی در کار تولید وارد نشدم که اگر بحث مالی بود، جواهر فروشی موقعیت مالی خیلی بهتری داشت، ما دنبال دلالی و خرید و فروش طلا و جواهر نبودیم. ما به دنبال تولید بودیم و نظر شخصی من این است که اگر فردا من نبودم برای آینده یک حرکتی انجام شده باشد.

*سایت طلا: یکی از بحث های مهمی که صنف طلا با آن مواجه است، بحث طراحی است و اینکه در طراحی مشکل داریم و معمولاً کپی است. اصولاً طراحی در صنف طلا و جواهر چه جایگاهی دارد؟

لالجینی: با توجه به دانشجویان زیادی که در رشته ی طراحی داریم، در این قسمت ضعف شدیدی داشتیم و اطلاعات کافی نداشتیم.
ما باید دانشجویان و افراد مستعد را در زمینه طراحی مصنوعات طلا با توجه به درآمدزا بودن به این کار هدایت کنیم تا به آینده کشور کمک شود. من اطمینان دارم سرعتی که ما در زمینه طراحی داشتیم، در هیچ یک از قسمت های صنعت طلا و جواهر نداشته ایم. در حال حاضر با توجه به اینکه سرعت رشد به طور معمول 2 برابر است، رشدی که ما در طراحی طلا و جواهر داریم شاید نسبت به گذشته 5 یا 6 برابر شده است. خوشبختانه همه جوان و تحصیلکرده و علاقه مند هستند، خصوصاٌ خانم ها رشد خوبی دارند.
طراحی در 6 و 7 سال گذشته واقعاً خوب شده و پیشرفت کرده است. دانشجویان این رشته هم به خوبی پیشرفت می کنند و باید آنها را هدایت و حمایت کرد.

*سایت طلا: شما از جمله کسانی بودیدکه در نوسان بازار ارز، و تغییر ناگهانی قوانین گمرکی ضربه بزرگی خوردید. ثبات این قوانین چه تأثیری روی رونق اقتصادی این صنف دارد؟

لالجینی: متاسفانه ضعف بزرگی که در کشور داریم با وجود تشکل های زیاد، ضعف اطلاعات است که این ضعف هم در مورد مسئولین اجرایی است و هم در مورد کسانی که باید هدایت و حمایت از این صنف داشته باشند وجود دارد.
به دلیل نداشتن اطلاعات ما ضربه بزرگی در جریان صادرات طلا خوردیم و قرارداد 480 کیلویی ما با اروپا، قربانی بی برنامگی مسئولین شد. یکسال قبل از اینکه صادرات طلا ممنوع شود، قرارداد بسته بودیم و به صورت متوالی ماهی 20 تا 30 کیلو مصنوعات طلا صادر می کردیم که هم ارزآوری برای کشور به همراه داشت و هم اشتغالزایی خوبی صورت می گرفت. در آن سال صادرات مصنوعات طلا و جواهر به یکباره ممنوع شد، و ما در آن زمان به قوانین صادراتی غیرمعقولی برخوردیم و ارگان و قدرت تشخیص دهنده ای نبود. در این بین کارشناسی نبود که تفاوتی بین زنجیر یک گرمی ما و طلاهای دیگر تفاوت قائل شود و باعث ضربه خوردن این صنف شد. در صورتیکه کسانی که در آن زمان مصنوعات سنگین و غیرمعمول طلا را صادر می کردند از صنف طلا و جواهر نبودند و کسانی بودند که تنها کارت بازرگانی داشتند.
من با کسی قرارداد بسته بودم که 480 مغازه زیر مجموعه اش بود و مسئول تهیه وپخش زنجیرها برای آنها بود. من با سختی و 8 سفرکاری به اروپا توانستم این قرارداد را ببندم ولی متاسفانه به دلیل این قوانین آن را از دست دادم.
در صورتیکه قانون تجارت می گوید هر قانون و بخشنامه ای که در رابطه با مسائل مالی و خصوصاً در مورد گمرک بخواهد اجرا شود، از زمان ابلاغ 6 ماه برای اجرا فرصت لازم دارد.

*سایت طلا: همکنون قوانین در صنف طلا و جواهر چقدر دست و پا گیر است؟ در این خصوص چه میزان امید دارید قوانین در این صنف تسهیل شود؟

لالجینی: تا زمانی که ریشه ی کار درست نشود، اتفاق مثبتی نمی افتد. در سال اولی که در تایلند فعالیت داشتم، یک روز مامور اداره دارایی مراجعه کرد. بعد از بازدید کارخانه و یک ساعت و نیم بررسی اسناد و مدارک به ما گفت که فقط 2 روز وقت دارم وضعیت کار شما را رسیدگی کنم و گزارش آن را بنویسم. امروز به اندازه کافی کار انجام داده ام و فردا مابقی بررسی های باقیمانده را انجام می دهم. او به ما پیشنهاد افزایش یک کارگر دیگر داد و گفت در اینصورت شما از مالیات معاف می شوید. بعد از آن ما یک نفر را استخدام کردیم، فردای آنروز بعد از بررسی لیست پرسنلی به ما گفت که از مالیات معاف هستیم و مشکل فقط تعداد کارکنان بود.
ما در تایلند 8 سال بدون پرداخت مالیات کار تولید و صادرات طلا را انجام دادیم. اگر راهنمایی کوچک این کارمند دارایی نبود به خاطر کمبود نیروی یک نفر ما به مشکل بر می خوردیم. آنها به این دلیل که یک شرکت خارجی تعدادی از کارگرهای کشورشان را مشغول به کار کرده و اشتغالزایی برای آنها به وجود آورده برایشان کفایت می کرد و می خواستند که فقط تعداد کارگرها را سالانه اضافه کنیم. در گمرک تایلند به هر میزان کالا داشته باشید، فاکتور آن را نشان می دهید و با رضایت کامل و با احترام به شما رضایت خود را اعلام می کنند، و ممنون هستند که شما کالایی را صادر می کنید.

سایت طلا: پس کماکان قوانین برای حمایت از تولید در این صنف با مشکل روبروست؟

لالجینی: ما برای تولید در زمینه بیمه مشکل داریم. یکی از معضلاتی که دولت و صنف طلا و جواهر باید در راستای آن حرکت کند بیمه کارگرها است. در دولت گذشته کمی وضع بیمه بهتر بود و درصد کمتری را از کارفرما دریافت می کردند، اما در حال حاضر این درصد بیشتر و کمرشکن شده است. نبود بیمه معضلات و فساد در صنف طلا و جواهر ایجاد می کند و مشکلاتی برای کارگران به وجود می آید. تا زمانی که کارگر و کارفرما دغدغه هایی از این دست داشته باشند، نمی توانند به کار بپردازند. پس باید معضلات تولید بررسی و حل شود.
ما در صنعت طلا و جواهر می توانیم بعد از نفت، صادر کننده باشیم و ارز آوری برای کشور داشته باشیم. اخیراً کمی مقررات تسهیل شده و می توانیم صادرات و واردات را داشته باشیم اما این امر باز هم کفایت نمی کند.

ادامه دارد.....

گفتگو: احمدجعفری
تنظیم: هانیه اسماعیلی