اقتصاد طلا
طلا از ديرباز به عنوان ابزار زينت، تشخص و كالايي سرمايه‌اي بوده و با گذشت هزاران سال از كشف آن، اين فلز درخشان همچنان جايگاه خود را در بين مردم و دولت‌ها حفظ كرده است.
به گزارش ایرنا، طلا به دلیل رنگ زیبا، مقاومت در برابر اکسیداسیون و شکل‌پذیری خوب از روزگاران دور همواره مورد توجه بشر بود و با ضرب سکه‌های طلایی در دوره‌های مختلف، این فلز به ابزاری مهم در مبادلات اقتصادی تبدیل شد.
برای اولین بار 4000 سال پیش از میلاد مسیح در کتاب مقدس هندی‌ها به طلا اشاره شده است و کشف قدیمی‌ترین معدن طلا هم مربوط به همان سال است که توسط سومریان در بین‌النهرین استحصال می‌شد.
براساس کتاب‌های تاریخ بین سال‌های 2654 تا 2685 قبل از میلاد مسیح در برخی شهرهای مصر، زرگری شغلی مرسوم بود و غیر از فراعنه، کاهنان، مقامات بلند پایه و خانواده‌های آنها کسی حق استفاده از طلا به عنوان زیورآلات را نداشت.
«گیرشمن» ایران‌شناس مشهور در کتاب ایران، از آغاز تا اسلام تأکید کرده است که در دوره مادها از معادن همدان طلا استخراج می‌شد و هخامنشیان با استخراج طلا از معادن کرمان، اولین سکه طلا در جهان را به نام داریک ضرب کردند. قبل از این تاریخ اغلب سکه‌ها از مفرغ، مس و نقره بود.
جام حسنلو با قدمتی 3200 ساله و زیتون‌های مختلف به جای مانده از دوران هخامنشی که از طلا ساخته شده و مزین به نقوش برجسته بسیار زیبا هستند هم به خوبی نقش ایرانیان را در ایجاد شاهکارهای هنری با بکارگیری ارزشمندترین فلز جهان نشان می‌دهد.
پس از گذشت هزاران سال از زمان بکارگیری طلا به عنوان زیور و ابزاری برای نشان دادن تشخص و ثروت افراد و دولت‌ها، این فلز زرد همچنان علاقه‌مندان زیادی دارد و رشد قیمت آن در سال‌های گذشته، آن را به ابزاری مهم برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است.
به گفته حمید فرخی عضو هیأت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهر و نقره و سنگ‌های قیمتی ایران، اکنون گردش مالی بازار طلای جهان حدود 920 میلیارد دلار در سال است.
به گزارش منابع خبری، ایران ظرف هفت ماهه نخست امسال حدود 60 تن طلا به ارزش نزدیک به 2 میلیارد دلار داشته است که نشان از روند فزاینده تجارت این فلز ارزشمند در داخل کشور و ظرفیت ایران برای فعالیت در این عرصه دارد.
بر اساس گزارش‌ها، واردات بیش از 59 تن و 269 کیلوگرم طلای خام به کشور در هفت ماهه اول امسال در حالی است که در 12 ماهه سال گذشته 22 تن طلا وارد کشور شده بود.
میزان واردات طلا به کشور در نیمه اول امسال
54 تن به ارزش یک میلیارد و 766 میلیون دلار بود که با واردات حدود 2/5 تن طلای دیگر در مهر، این میزان در 7 ماهه نخست امسال به بیش از 2/59 تن به ارزش یک میلیارد و 976 میلیون دلار رسید. عمده این طلاها از کشورهای ترکیه، امارات، روسیه و سوئیس وارد ایران شده است.
حمید حسینی نایب رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی ایران مهر گذشته با استقبال از افزایش سهم واردات طلا در سبد محصولات وارداتی کشور می‌گوید: که واردات طلا به کشور نشان دهنده رویکرد مسئولان برای ورود کالاهای سرمایه‌ای است و از این نظر، آماری خوشحال‌کننده است.
وی می‌افزاید: پیش از این، این میزان واردات در اختیار بنزین به عنوان یک کالای مصرفی قرار داشت اما حالا به یک کالای سرمایه‌ای اختصاص یافته است.
افزایش سهم واردات طلای خام به ایران که با فرآوری آن توسط متخصصان صنعت طلا و جواهر به عنوان محصولات ساخته شده وارد بازار می‌شود، نه فقط با استقبال طلاسازان بلکه فعالان عرصه تجارت خارجی هم روبرو شده است چراکه آنان اعتقاد دارند ایران می‌تواند با فرآوری طلای خام و صادرات مجدد آن، سهم شایسته‌ای در این عرصه بدست آورد.
در میان کشورهای هم عرض ایران، ترکیه با 28میلیارد دلار بیشترین گردش مالی را در حوزه طلا دارد و تایلند با 18 میلیارد دلار از کشورهای مهم در آسیا است که موفق به رواج صنعت طلا و جواهر شده است.
صنعت طلا یک صنعت سرمایه بر است و دست‌اندرکاران این صنعت مجبور هستند برای خرید موادخام به صورت شمش، سرمایه در گردش بسیاری را درگیر کنند که همین موضوع بر هزینه فعالیت در حوزه طلا افزوده است.
اتکای این صنعت به نیروی انسانی و کار دستی هم اشتغال‌زایی آن را سبب شده و بکارگیری هنر در تولید انواع محصولات فرصتی برای هنرنمایی هنرمندان ایرانی فراهم می‌کند که در صورت ساماندهی این صنعت، ارزش افزوده فراوان برای اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد.
به گفته فرخی، اکنون 4000 واحد تولیدی در بخش طلا و جواهر ایران فعال هستند، که این مقدار با توجه به توانمندی‌های بالقوه ایران کافی نیست و نمی‌تواند کمک مؤثری به حضور قدرتمند ایران در بازارهای جهانی کند. اما، همین واحدهای تولیدی هم اکنون با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و قوانین دست و پاگیر امکان رقابت آنها با رقبای خارجی خود در بازارهای جهانی را محدود کرده است.
وی همچنین واردات موقت با هدف صادرات را هم با توجه به شرایط کنونی صنعت طلا در ایران غیرقابل اجرا می‌داند و می‌گوید: واردات فلزی گرانقیمت به عنوان سرمایه و نگه‌داری آن به مدت نامعلوم در پشت درهای گمرک کاری دشوار و هزینه بر است و تولیدکنندگان برای استفاده از این روش باید بازارهای آماده‌ای در خارج داشته باشند که در این رابطه اتحادیه، فعالیت‌هایی را شروع کرده است، اما تا رسیدن به نتیجه زمان زیادی لازم دارد.
عضو هیأت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی برای معرفی توانمندی‌های ایران را از راهکارهای مهم برای حضور در بازارهای جهانی می‌داند.
مشارکت شرکت‌های تولیدکننده زیورآلات در نمایشگاه‌های بین‌المللی با توجه به شرایط خاص انتقال کالاهای مربوط به محل برگزاری نمایشگاه، ایجاد امنیت در مسیر و محل استقرار از اهمیت فوق‌العاده برخوردار است و همکاری همه جانبه ارگان‌های مختلف را می‌طلبد که در این خصوص زیرساخت‌های لازم در ایران فراهم نشده است.
فرخی با تأکید براینکه در ترکیه بانک‌ها به عنوان سرمایه‌گذار همواره در کنار تولیدکنندگان و فعالان حوزه طلا و جواهر فعالیت دارند، می‌گوید: در صنعت طلا سرمایه، اصلی‌ترین ابزار است و دسترسی آسان به پول نقد برای تأمین طلا به عنوان موادخام در رونق این صنعت اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
وی ضمن انتقاد از همراه نبودن بانک‌های ایران با فعالان صنعت طلا در ایران می‌افزاید: ترکیه، تایلند و هنگ‌کنگ به عنوان مراکز مهم تولید زیورآلات منطقه و جهان با توسل به تشکل‌گرایی و جذب حمایت‌های دولتی اکنون بخش مهمی از بازار جهانی این صنعت را در دست دارند و مطالعات اتحادیه تولیدکنندگان نشان می‌دهد که ایران هم از توانمندی لازم در این زمینه برخوردار است که در صورت جلب توجه مقامات به اهمیت این صنعت، صنعتگران ایرانی قادر به گرفتن سهم خود از بازارهای جهانی خواهند بود.
فرخی با تأکید بر جایگاه اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی به عنوان پلی بین دولت و تولیدکنندگان به برنامه‌های این اتحادیه در ساماندهی مشارکت جمعی تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های بین‌المللی اشاره می‌کند و می‌گوید: این اتحادیه که فعالیت خود را از اوایل امسال آغاز کرده است، با انجام رایزنی‌های لازم با اساتید دانشگاه و خبره‌های فعال در حوزه طلا و جواهر، زمینه آموزش کارکنان در دانشگاه‌های علمی و کاربردی را فراهم کرده است و از سال تحصیلی جدید اولین گروه دانشجویان در این زمینه پذیرش خواهند شد.
برخی کارشناسان با اشاره به وجود معادن طلا در ایران و جایگاه ویژه ایرانیان در تولید آثار هنری از جمله ساخت انواع زیورآلات و وسایل زینتی، توسعه این صنعت را در کشور دور از انتظار نمی‌دانند.
به عقیده آنان در صورت انجام هماهنگی‌های مناسب و ایجاد بستر مناسب برای توسعه صنعت طلا و جواهر در کشور امکان ایجاد فرصت‌های شغلی بسیار در قالب کارگاه‌های کوچک و بزرگ فراهم می‌شود و جذب هنرمندان ایرانی به این صنعت فرصتی برای معرفی هنر و فرهنگ ایرانی در حوزه‌ای وسیع و در سطح جهان خواهد بود.