نگاهي ديگر به آنچه در بازار طلا و سكه مي گذرد

برای روشن تر شدن مسئله شاید ارائه تصویری کوتاه اما گویا از آنچه در حال حاضر در فضای بازار سکه و ارز می گذرد، بیراه و بی فایده نباشد؛ با افزایش بی سابقه قیمت طلا در بازارهای جهانی که عمده کارشناسان آن را معلول نااطمینانی کشورها و فعالان بین المللی در عرصه اقتصاد می دانند، از حدود سه هفته پیش یعنی با پایان تعطیلات نوروزی، قیمت طلا و به تبع آن سکه در ایران نیز سیری صعودی در پیش گرفته است که همچنان ادامه دارد. تا اینجای کار مورد اعجاب برانگیزی به چشم نمی خورد، الا اینکه به اعتبار ذات غیر شفاف بازار در ایران، در مقاطعی هم که قیمت ها در سطح جهانی افت های مختصری را تجربه می کرد، بازار ایران همچنان به حفظ قیمت ها در سطح قبلی اصرار داشت. این روند افتان و خیزان همچنان ادامه داشت تا اینکه از اوائل هفته گذشته به ناگاه ارتباط منطقی نرخ ها در بازار ایران با جهان قطع شد و قیمت ها در ایران با عدم تبعیت از فراز و فرودهای بین المللی، ساز خود را کوک کردند و به راه خود رفتند. به گونه ای که تقریبا هیچ افت قیمتی در بازارهای جهانی در بازار ایران انعکاس متناسبی نمی یابد و حتی تلاش های بانک مرکزی هم که بنا بر رسم معلول سعی دارد با افزایش عرضه طلا به شکل شمش و سکه، مهار این بازار سرکش را به دست بگیرد هم دیگر کارگر نیست، عرضه ها و حراج ها ادامه دارد و افزایش قیمت ها هم همینطور، خوب که نگاه کنیم شاید بتوان پوزخند قیمت ها و دلال ها را در رقص حباب ها دید و نگاه ها و قلم هایی را که در میان این بازار به ظاهر ملتهب، تنها و تنها به گاوصندوق های بانک مرکزی چشم دارند تا بلکه گشوده تر شوند و سیل شمش های مملکت به بازار سرازیر.
اما در این فضای روانی سنگین که به نظر می رسد عده ای هم در آن غیبت چند روزه مدیران بانک مرکزی را برای اعمال فشار به آنها بهانه قرار داده اند تا با مقصر جلوه دادنشان، فشارها را برای رضایت بانک مرکزی به افزایش عرضه ها افزایش دهند، خبرها و تحلیل های جسته و گریخته دیگری هم به گوش می رسد که حتی احتمال درستی آنها، ضرورت تأمل بیشتر بانک مرکزی در مورد راهکار مدیریت شرایط، بیش از پیش می سازد.
مسائلی مانند ادامه افزایش قیمت طلا و سکه در روزهای اخیر با وجود بالا بودن حجم عرضه توسط بانک کارگشایی، عدم ورود سکه ها و شمش های حراج شده به بازار و حضور و فعالیت خریداران حقوقی در بازار همه و همه نشانه هایی از وجود جریان های برنامه ریزی شده ای است که به هر نیت و قصدی که باشد نتیجه اش در صورت عدم دقت و درایت بانک مرکزی به کاهش ذخائر ارزی و طلایی کشور خواهد بود.
نگارنده البته به شدت با غلبه تحلیل امنیتی و غیر اقتصادی بر نگاه کارشناسی در ریشه یابی جریانات اخیر بازار طلا و سکه مخالف است و معتقدم بی تردید آنچه اکنون شاهد آن هستیم، محصول و پیامد تصمیمات و سیاست های دور و نزدیک مسئولان کشور در حوزه اقتصاد است و با همین منطق هم حتما و قطعا مدیریت آن در کوتاه مدت و حلش در دراز مدت، نیازمند راهکارهایی اقتصادی است. اما هدف از پیش کشیدن مسائلی که از آنها تحت عنوان کلی اقدامات برنامه ریزی شده برای کاستن از ذخائر ارزی کشور نام برده شد، این است که توجه بانک مرکزی به ضرورت بررسی همه جانبه مسئله و اتخاذ تدابیری جامع بیشتر جلب شود.
در این میان از آن دسته کارشناسان و رسانه هایی که دائما بر طبل ضرورت عرضه بیشتر سکه و طلا توسط بانک مرکزی می کوبند و دانسته یا نادانسته مجال و فضای تصمیم گیری صحیح را از بانک مرکزی می ستانند نیز باید پرسید که آیا ردپای برخی جریان های به اصطلاح مافیایی را که واردات قاچاق طلا و نبض قیمت را در بازار در دست دارند، در رکوردشکنی های اخیر می بینند یا نه؟
اگر بخواهیم خود را به قاعده و تناسب میان عرضه و تقاضا پایبند باشیم که قطعا هم برای تحلیل اقتصادی و کارشناسی مسائل اقتصادی باید اینگونه باشد، رابطه بین افزایش قیمت ها در عین افزایش عرضه را چگونه باید تفسیر و تحلیل کنیم؟ و پرسش دیگر اینکه جایگاه و سهم طلا و سکه در سبد خرید و معیشت عموم مردم ایران کجا است و چرا باید ذخائر گرانبها و استراتژیک طلای کشور را که به اعتقاد اکثریت کارشناسان با داغ تر شدن جنگ های ارزی در آینده، نقطه قوت اقتصاد کشورمان خواهد بود، برای خواباندن جو ملتهبی باشد که عده ای دانسته و نادانسته به آن دامن می زنند؟ اصلا بیایید فرض کنیم روند فعلی قیمت طلا و سکه در بازار ادامه پیدا کند، گرانی بیش از اندازه این کالاها در کوتاه مدت چه تأثری بر معیشت عمومی خواهد داشت؟
از این رو معتقدم با وجود ضرورت مدیریت صحیح شرایط بوجود آمده نباید با موج روانی خواهان افزایش عرضه طلا و سکه اط سوی بانک مرکزی، همراه شد و چوب حراج به ذخائر ارزی کشورمان زد.