تاثیر نتایج نشست «فدرال رزرو» بر بازار

فلز گرانبها به تصمیمات جدید «فدرال رزرو» واکنشی منفی نشان داد. قیمت هر اونس طلای جهانی که پیش از انتشار نتایج نشست سران بانک مرکزی آمریکا در روز چهارشنبه هفته گذشته، قدری بالا رفته بود، در واکنش به تصمیم این نهاد مبنی بر کاهش بیشتر بسته محرک پولی، افت قابل توجهی را متحمل شد. در نهایت پیش‌بینی‌ها درست از آب درآمد و سران بانک مرکزی آمریکا در جلسه هفته گذشته خود تصمیم گرفتند که از بسته محرک پولی 10 میلیارد دلار دیگر کم کرده و آن را به 65 میلیارد دلار برسانند. فدرال رزرو آمریکا از سال 2008 میلادی تاکنون با اتخاذ سیاست‌های انبساطی حجم قابل توجهی نقدینگی به بازار پولی و اقتصاد این کشور تزریق کرده و باعث شد که بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به خطر تشکیل حباب در اقتصاد آمریکا هشدار دهند. برخی از مقامات آمریکایی اظهار کرده بودند که سیاست محرک پولی در بلندمدت تبعات جبران‌ناپذیری برای اقتصاد این کشور دارد و خواهان قطع آن بودند. با این وجود وضعیت اقتصادی نامساعد آمریکا در خصوص بازار کار و تورم به سران بانک مرکزی این کشور اجازه نداد که محرک پولی را در شرایط کنونی به یکباره قطع کنند، درنتیجه مقداری دیگر از آن کاستند تا یک بار دیگر، واکنش منفی بازار طلا را موجب شوند. این جلسه فدرال رزرو نیز مانند جلسه قبل حالت بینابینی داشته و کاملا به ضرر طلا تمام نشد. محرک 85 میلیارد دلاری که عمده تقویت سال‌های اخیر طلا، به اعتقاد کارشناسان به آن وابسته بود، در جلسه دسامبر «فدرال رزرو» به 75 میلیار دلار کاهش یافت و افت قیمت طلا را موجب شد. در آن زمان اعلام بانک مبنی بر اینکه در حال حاضر تصمیمی برای تغییر نرخ بهره ندارد، از افت شدیدتر طلا جلوگیری کرد و امیدها را در بازار فلز زرد رنگ زنده نگه داشت. در جلسه اخیر نیز اتفاقی مشابه رخ داد. این آخرین جلسه‌ای بود که «برنانکه» ریاست آن را به عهده داشت و معاون او «جانت یلن» این هفته به جای رئیس فعلی‌اش خواهد نشست. به هر روی سران بانک مرکزی آمریکا همان‌طور که وعده داده بودند، نرخ بهره را تغییر نداده و اعلام کردند تا رسیدن نرخ تورم به 2درصد و نرخ بیکاری به 5/6 درصد، چنین کاری نخواهند کرد. «یلن» و «برنانکه» پیش از این هم در سخنرانی‌های خود اظهار کرده بودند که تا رسیدن به مقادیر هدف‌گذاری‌شده برای تورم و بیکاری نرخ بهره تغییر نخواهد کرد، ولی به هر روی با تاکید این بار، شاید خیال بازار فلز زرد رنگ راحت‌تر شده و در مقابل افت محرک پولی، راحت‌تر دوام بیاورد. البته بازار طلا از قبل برای کاهش مجدد بسته محرک پولی آماده بود و این تصمیم سران فدرال رزرو بر کارشناسان اقتصادی پوشیده نبود. نظرسنجی «سی ان بی سی» از کارشناسان اقتصادی نیز، پیش از اعلام نتایج نشست سران بانک مرکزی آمریکا از این امر حکایت داشت که فدرال رزرو آمریکا در پایان نشست دو روزه خود 10 میلیارد دلار دیگر از محرک پولی خود را کاهش خواهد داد. به هر روی بازار طلا و ارز در حال حاضر تحت تاثیر تصمیم دوگانه فدرال رزرو قرار گرفته‌اند و باید دید که در ادامه چه روندی را پیش خواهند گرفت. افزایش نرخ بهره می‌توانست تقویت دلار و تضعیف بیشتر طلا را موجب شود و کاهش بسته محرک پولی نیز اثراتی تا حدی مشابه دارد. بانک مرکزی آمریکا در اقدامی جالب توجه، از محرک پولی کاست؛ ولی نرخ بهره را تغییر نداد. در این شرایط رقابت دلار آمریکا با فلز زردرنگ ادامه دارد و هنوز تمام نشده است.
بازار سکه
بازار سکه داخلی که مدتی است تمایل زیادی به حفظ قیمت‌ها در بازه کنونی دارد، حتی در پیمودن مسیر افت قیمتی با طلای جهانی کاملا همراهی نکرد. قیمت انواع سکه تحت تاثیر تضعیف طلای جهانی قدری پایین آمد؛ اما میزان تغییرات به نسبت افت قیمت طلای جهانی قابل توجه نبود. به نظر می‌رسد پایین بودن سطح عرضه و تقاضا و رکود در بازار طلای داخل، باعث شده که قیمت‌ها بسیار آرام تغییر کنند. بر این اساس انتظار می‌رود که افت اخیر طلای جهانی نیز با تاخیر و به‌گونه‌ای تعدیل‌شده در بازار داخلی انعکاس یابد.
بازار ارز
بازار طلا، تنها بازاری نبود که تحت تاثیر نتایج نشست «فدرال رزرو» قرار گرفت. کاهش بسته محرک پولی، باعث تقویت دلار در بازارهای جهانی شد. بر این اساس نرخ برابری دلار در مقابل عمده ارزها، به‌ویژه یورو و پوند انگلیس به مقدار قابل توجهی افزایش یافت و تغییر قیمت این ارزها بر تابلوهای بازار تهران را موجب شد. در آخرین روز هفته گذشته، عمده قیمت‌ها در بازار داخلی کاهش یافتند. دلار آمریکا در این میان افت قیمت بسیار محدودی را تجربه کرد؛ ولی یورو و پوند انگلیس که در بازار جهانی مقداری از ارزش خود در مقابل دلار را از دست داده بودند، در بازار داخل نیز افت قیمت شدیدتری را متحمل شدند. کارشناسان اقتصادی بخشی از افت یورو را با کاهش ارزش طلا نیز مرتبط می‌دانند. علاوه‌بر این، کارشناسان معتقدند که به دنبال کاهش بسته محرک پولی توسط بانک مرکزی آمریکا، شاخص‌های عمده بورس در اروپا صبح پنج‌شنبه برای پنجمین بار در روزهای اخیر سقوط کرد. این مساله نیز با تضعیف یورو در بازارهای جهانی که به افت قیمت این ارز در بازار داخلی منجر شد، در ارتباط بود.
اظهارنظرها درخصوص روند نرخ ارز بازار داخلی ادامه دارد. عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس ضمن بیان اینکه میزان عرضه و تقاضای ارز در بازار رو به تعادل است، پیش‌بینی کرد قیمت دلار طی روزهای آتی در محدوده 2800 تا 3000 تومان در نوسان باشد. وی نرخ ارز را در بودجه سال 93 نزدیک به واقعیت دانست و گفت: قیمت تعیین شده ارز در لایحه بودجه سال آتی حدود 200 تومان کمتر از قیمت بازار است که در صورت کاهش بیشتر نرخ ارز در بازار آزاد دولت به راحتی می‌تواند بازار ارز را کنترل کند. وی معتقد است با آرامش به‌وجود آمده در بازار و استقبالی که مردم از بورس به عمل آورده‌اند، پول‌ها از سمت بازار طلا و ارز به سمت بورس حرکت کرده و از عطش خرید طلا و ارز کاسته شده است.
علاوه‌بر این، روابط اقتصادی خارجی ایران در حال گسترش است و کارشناسان این امر را برای آینده بازار ارز داخلی مفید عنوان می‌کنند. دولت فدرال سوئیس اعلام کرد در پی اجرای توافق ژنو از روز 20 ژانویه، مصادف با 30 دی ماه بخشی از تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرده است. به‌علاوه وزیر ارتباطات در حاشیه سفر «اردوغان»، نخست‌وزیر ترکیه به ایران، با وزیر توسعه و برنامه‌ریزی و رئیس کمیسیون مشترک ترکیه دیدار کرد. در این دیدار «واعظی» از وزیر اقتصاد ترکیه درخواست کرد تا نسبت به فراهم کردن تسهیلات لازم برای ارتباط دو کشور و تجار و بازرگانان ایرانی در زمینه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، نفت، حمل‌ونقل، همکاری گمرکی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشترک فراهم کند. در شرایطی که گسترش روابط اقتصادی خارجی ایران، احتمالا به افزایش مبادلات ارزی ایران منجر خواهد شد، بانک مرکزی به تک‌نرخی کردن ارز در کشور فکر می‌کند.
«ولی‌اله سیف»، رئیس کل بانک مرکزی در همایش جهت‌گیری‌های اقتصادی‌ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه تیم اقتصادی دولت برنامه‌های متعددی را دنبال می‌کند، به تصمیم بانک مرکزی برای تک‌نرخی کردن ارز اشاره کرد. سیف از برنامه‌ریزی برای تک نرخی کردن ارز در آینده خبر داد و گفت: «تجربه موفق این کار در سال 80 وجود داشت که این بار هم با مدیریت بازار از طریق مرکز مبادلات ارزی، نرخ ارز ثابت و تک‌نرخی خواهد بود.»