آفتاب برتری دلار در اقتصاد جهانی غروب می‌کند؟

تمامی امپراطوری های بزرگ از یونان گرفته تا رم و از اسپانیا گرفته تا بریتانیا، در قلب خود، ابزارهایی برای داد و ستد دارند که بخش مهمی از هژمونی سیاسی و اجتماعی آنها را تشکیل می داده است. زمانی سکه های ضرب شده توسط رومی ها واحد پولی رایج در جهان محسوب می شد. در همین اواخر، پوند انگلیس ارز رایج جهانی بود. و امروز دلار این نقش را در مبادلات تجاری جهانی ایفا می کند. این واحد پولی بسیار رایج و حداقل تا همین اواخر قابل اعتماد، هیچ رقیبی در نزدیکی خود نمی بیند که بتواند جایگاهش را در سیستم پولی بین المللی تهدید کند.

اینکه این موقعیت دلار، ممکن است خیلی اتفاقی توسط سیاستمداران در کنگره آمریکا به خطر بیافتد، یک نمایش غیرعادی است که ممکن است هشداری باشد مبنی بر اینکه قدرت عظیم آمریکا به صورت جدی مدتی است رو به زوال گذاشته است.

سقوط پوند از جایگاه جهانی اش نیز خیلی سریع اتفاق افتاد. اقتصاد انگلیس پس از جنگ جهانی اول آسیبی غیرقابل جبران دید و این کشور به یکباره خود را با بدهی های سنگین و یک بخش تولید به شدت آسیب دیده مواجه دید.

دلار به سرعت توانست جای پوند را در مبادلات بین المللی بگیرد. آخرین شکست برای استرلینگ زمانی بود که انگلیس در سال 1931 تصمیم به ترک استاندارد طلا گرفت. این یک تصمیم اقتصادی عاقلانه بود، اما یک نقطه عطف روانی برای استرلینگ محسوب می شد که این واحد پولی را به نقطه ای غیرقابل بازگشت رساند.

نبود هیچ جایگزین مناسب بدان معناست که این اتفاق در مورد دلار به سرعت رخ نخواهد داد. چین با وجود تمامی دستاوردهای اقتصادی اش در 30 سال گذشته، همچنان نسبت به اقتصاد آمریکا یک اقتصاد بسیار کوچکتر دارد و در هر صورت، هیچ واحد پولی ای آماده بر عهده گرفتن نقشی که دلار اکنون ایفا می کند، نیست.

اما در حال حاضر میزان عدم رضایت بین المللی از نقش دلار به عنوان یک واحد پولی مورد استفاده برای ذخایر ارزی کشورها بسیار بالاست. مشهودترین عصبانی از این موضوع از جانب چین است که بیش از 3 تریلیون دلار ذخایر ارزی خارجی دارد که 1.3 تریلیون دلار آن در وزارت خزانه داری آمریکا نگهدای می شود.
خبرگزاری رسمی دولتی چین اعلام کرده است: «شاید اکنون زمان خوبی برای جهان باشد که شروع به بررسی ایجاد یک جهان غیر آمریکایی کند.

روند کاهش اعتماد که با بحران مالی 5 سال پیش آغاز شده، ظاهرا با اقدامات عجیب و غریب صورت گرفته در کنگره آمریکا به نقطه انفجار رسیده است. بیش از 60 درصد کل ذخایر ارزی خارجی جهان به دلار نگهداری می شود که البته این رقم بیش از 80 درصد داد و ستد ارز در جهان را نیز تشکیل می دهد.
نقش دلار در تجارت جهانی چنان اهمیت دارد که اگر شما بخواهید دلارهای سنگاپوری را بفروشید و در آفریقای جنوبی بخرید، دلال شما ابتدا با دلارهای سنگاپورتان، دلار آمریکا می خرد و بعد آنها را به رند آفریقای جنوبی تبدیل می کند. دلار، ارز واسطه مجموعه وسیعی از معاملات بین المللی محسوب می شود.

هژمونی دلار مدتهای مدید یک عامل بی ثبات کننده در مرکز سیستم پولی بین المللی بوده است. انباشت بی سابقه ذخایر ارزی خارجی به دلار به نوبه خود موجب چالش های جدیدی برای آمریکا شده و حفظ ثبات مالی این کشور در درون مرزهایش را دشوارتر ساخته است.

سیاست هایی که ممکن است برای آمریکا خوب باشند یا نباشند، در هر صورت برای دیگران بد هستند. سیاست پولی انبساطی در آمریکا از زمان شروع بحران مالی، موجب دامن زدن به تقاضای ناخواسته و به وجود آمدن حباب در دارایی ها در نقاط دیگر جهان شده است.