اکونومیست: غرب دنبال توافق 20 ساله با ایران است، ولی ایران به افق 5 ساله نگاه می کند

اکونومیست طی گزارشی نوشت: در حالی که مذاکره کنندگان ایران و کشورهای گروه 1+5 در ماه های اخیر مشغول انجام گفت و گوهای هسته ای بوده اند، نوعی خوش بینی ملموس بر فضای مذاکرات حاکم بوده است. اما آنگونه که به نظر می رسد، موانع عمده ای وجود دارند که باید برای دستیابی به یک توافق جامع دو طرف آنها را بین خود حل و فصل نمایند.

پس از مجموعه ای از گفت و گوهای فنی مفصل، دستیابی به برخی تراضی ها که می تواند منجر به توافق بلند مدت شوند، نزدیک به نظر می رسد. ایرانی ها پیشنهاد طراحی مجدد راکتور تحقیقاتی اراک را مطرح کرده اند که قرار است امسال کار خود را آغاز کند و در صورت عدم طراحی مجدد قادر به تولید پلوتونیوم مورد نیاز برای تولید بمب اتم خواهد بود. آنها قصد دارند این راکتور را به جای اورانیوم طبیعی با اورانیوم با غنای پایین تغذیه کنند که پتانسیل تولید پلوتونیوم آن را 80 درصد کاهش خواهد داد. اما اگر کارشناسان غربی به این نتیجه برسند که این طراحی مجدد به راحتی قابل بازگشت به وضعیت سابق است، این راه حل نمی تواند برای رفع نگرانی های 1+5 کافی باشد. این مسئله تا حد زیادی به نحوه ایجاد تغییر در هسته راکتور بستگی دارد.

پیشرفت مشابهی نیز در زمینه تاسیسات فردو که در دل کوه ها ساخته شده، به دست آمده است. ایرانی ها به جای موافقت با تعطیلی دائمی فردو، پیشنهاد تبدیل آن به یک مرکز کوچک تحقیق و توسعه را مطرح کرده اند که بر اساس آن سانتریفیوژها از فردو خارج خواهند شد تا در نطنز انبار شوند.

به گفته گری سامور، مشاور سابق اوباما در امور کنترل تسلیحات، هنوز 3 مانع اساسی دیگر باقی مانده است: توافق بر سر میزان ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران و نوع راکتورهایی که این کشور می تواند به کار بگیرد، طول زمان اجرای توافق جامع و مسیری که باید تحریم ها برداشته شوند.

این گزارش در ادامه نوشت: شکاف موجود بین مذاکره کنندگان ایرانی و غربی در هر سه زمینه عمیق است. قبولاندن توافق جامع به کنگره آمریکا که قبلا هم با حق غنی سازی ایران مشکل داشته است، مستلزم قائل شدن حق غنی سازی بسیار پایین برای این کشور است. منابع نزدیک به مذاکرات، بیشترین تعداد سانتریفیوژ مورد قبول غرب برای ایران را 3 تا 4 هزار سانتریفیوژ نسل یک اعلام می کنند. اما ایران می خواهد تمام 19 هزار سانتریفیوژی را که قبلا داشته است حفظ کند و قادر به رساندن آن به 50 هزار سانتریفیوژ در چند سال آینده باشد یا سانتریفیوژهای نسل یک را با سانتریفیوژهای نسل 2 که کارایی بیشتری دارند تعویض کند.

به گفته سامور، دولت اوباما قصد دارد زمان مورد نیاز برای دستیابی ایران به یک بمب اتم را حداقل به یک سال برساند، در حالی که این زمان در حال حاضر دو ماه است.

غرب به دنبال توافقی جامع با ایران است که بین 10 تا 20 سال دوام داشته باشد. اما ایران در مورد بازه زمانی حداکثر 5 ساله صحبت می کند و باید پس از انقضای مهلت اجرای توافق، با ایران همانند یک عضو عادی معاهده ان پی تی رفتار شود.

بر اساس این گزارش آمریکایی ها و ایرانی ها همچنین در مورد ترتیب کاهش تحریم ها با یکدیگر اختلاف نظر دارند. ایرانی ها معتقدند، زمانی که یک توافق به دست بیاید، تمام تحریم ها باید برداشته شود. سازمان ملل و اتحادیه اروپا ممکن است این موضوع را بپذیرند، اما آمریکایی ها آن را نخواهند پذیرفت.

اکونومیست نوشت: بهترین پیشنهادی که اوباما می تواند ارائه دهد، استفاده از اختیار معافیت امنیت ملی اش برای تعلیق تحریم هاست. اما نمی تواند بدون حمایت کنگره، تحریم هایی که به قانون تبدیل شده اند را لغو کند. در هر صورت، غرب ترجیح خواهد داد، تحریم ها در چند مرحله کاهش یابند تا ایران تشویق شود به تعهداتی که بر عهده گرفته است، عمل نماید.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و حسن روحانی رئیس جمهوری این کشور، از سوی برخی گروه های داخلی ای که معتقدند ایران همین حال هم امتیازات زیادی به طرف مقابل داده است، تحت فشار اند. سامور، در این باره گفت، هرچند هر دو طرف از تبعات شکست مذاکرات نگران اند، اما «آنها (ایرانی ها) مذاکرات را ترک نخواهند کرد.» در حال حاضر بهترین گزینه تمدید زمان مذاکرات برای شش ماه دیگر است.