فعالیت دست و پا شکسته سامانه اعلام نرخ ارز / آیا «سنا» به بازار ارز سامان می‌دهد؟

سامانه اعلام نرخ ارز روز دوشنبه هفته گذشته در حالی آغاز به کار کرد که حدود پنج ماه پیش خبر راه اندازی و آغاز به کار آن رسانه ای شده بود و با گذشته زمان چند ماهه از اخبار پیرامون آن، این سامانه تا حدودی به دست فراموشی سپرده شده بود.

اولین نرخ های این سامانه که در سکوت خبری اعلام شد قیمت موزون هر یک ساعت یکبار سه ارز دلارآمریکا، یورو و درهم امارات بود که از قیمت های خرید و فروش صرافی های مجاز کشور استخراج شده بود.

سامانه مذکور هر یک ساعت یکبار و از ساعت 10 صبح تا شش بعد از ظهر نرخ خرید و فروش سه ارز نامبرده را اعلام می کند، این سامانه از سوی بانک مرکزی طراحی و قرار بر آن شد تا کانون صرافان به کمک بانک مرکزی بیاید و بروی خروجی خود نرخ های سامانه را اعلام کند اما در اولین روز آغاز به کار سامانه بانک مرکزی در اطلاعیه خود یادآور شد که تا زمان تهیه مقدمات و کسب آمادگی لازم توسط کانون صرافان ایران، میانگین موزون نرخ خرید و فروش ارز از پایگاه اینترنتی www.sanarate.ir قابل دسترس است.

بررسی نرخ های سامانه اعلام نرخ ارز از دو خروجی بانک مرکزی و کانون صرافان نشان از آن دارد که نرخ این دو سامانه هیچ یکسانی با یکدیگر ندارد، البته باید یادآور شد سامانه نرخ ارز که از خروجی کانون صرافان قابل دسترسی است تنها در روز اول نرخ اعلام کرده است و تا به امروز هیچ گونه نرخی اعلام نداشته است.

حال با این تفاسیر جای سوال دارد که چگونه این سامانه می تواند سیستم اعلام نرخ ارز و کوتاه کردن دست برخی افراد سودجو را در بازار آزاد ارز با وجود این تناقض ها جا بیاندازد.

موضوعی که با آغاز به کار این سامانه مطرح می شود به رسمیت شناختن بازار و نرخ آزاد ارز است در چند وقت گذشته نرخ ارز بازار آزاد هیچگاه به رسمیت شناخته نشده و بدون توجه به بازار برخی تصمیمات اتخاذ شده است اما حال با توجه به این سیستم و تفکرات ارزی ولی الله سیف می تواند گفت بازار آزاد ارز تا حدودی جای خود را در اقتصاد دولتی پیدا کرده است.

همان طور که بیان شد این سامانه با تاخیر بیش از پنج ماهه آغاز به کار کرد و معاون ارزی بانک مرکزی در ماه اول عدم دستیابی به این سامانه علت را عدم آمادگی کانون صرافان برای تعیین میانگین ارز اعلام کرده بود، حال با توجه به آن که کانون صرافان همچنان این آمادگی را پیدا نکرده است جای سوال دارد که چرا این سامانه از سوی بانک مرکزی آغاز به کار کرده است.

یکی از دلایل اجرای این سامانه جلوگیری از فعالیت دلالان و فعالیت خارج از عرف بوده است که تا به این جای کار با روند فعلی سامانه اعلام نرخ ارز بودن یا نبودن این سامانه تغییری در بازار آزاد ارز ایجاد نکرده و در هفته ای که گذشت و با آغاز اعلام نرخ ارز از سوی سامانه سنا، نرخ ارز بر خلاف روند هفته های گذشته روند دلار از روز سه شنبه تا پایان هفته تا حدودی روند افزایشی را در پیش گرفت که می توان گفت عوامل دیگربر تعیین نرخ ارز تاثیر به مراتب بیشتری از جو روانی آغاز به کار این سامانه داشته است.

در رابطه با روند هفته گذشته بازار ارز و تاثیر آغاز به کار سامانه اعلام نرخ ارز یک دلال ارز گفت: هفته گذشته به واسطه تعطیلات آخر هفته حجم تقاضا تا حدودی افزایش یافت که این عاملی بر افزایش نرخ ارز در بازار آزاد بود که به طور کلی می توان گفت ارز در بازار آزاد روند عادی و منطقی در پیش داشته است.

او ادامه داد: از زمانی که سامانه اعلام نرخ ارز آغاز به کار کرده است تاثیری بر بازار ارز نداشته و آنچه که گفته می شد این سامانه به دنبال سروسامان دادن بازار آزاد ارز بوده تا به این لحظه نتوانسته به اهداف خود دست یابد.

مسئولان اقتصادی بانک مرکزی در رابطه با سامانه اعلام نرخ ارز معتقدند که این سامانه تنها یکی از حلقه های برنامه سروسامان دادن به بازار آزاد ارز است و همچنان دستیابی به این مهم ادامه دارد و نباید برای دستیابی به سروسامان یافتن این بازار تنها به سامانه سنا دل بست.