بازارهای جهان در شوک یونانی

آخرین دور از گفت و گوهای مالی یونان و اعتباردهندگان بین‌المللی روز شنبه به شکست انجامید تا نگرانی‌ها بار دیگر تمام بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار دهد.

بدترین خبر برای این مذاکرات پیشنهاد نخست‌وزیر یونان مبنی بر برگزاری همه‌پرسی درباره اصلاحات مورد درخواست وام‌دهندگان به یونان بود. وزرای مالی اتحادیه اروپا نیز در آخرین نشست خود با پیشنهادهای تازه این کشور مخالفت کردند.

یونان امروز باید 5/ 1 میلیارد یورو به‌عنوان قسط وام‌های خود پرداخت کند. آتن پیشتر درخواست تعویق این بازپرداخت را کرده بود، درخواستی که از سوی نهادهای وام‌دهنده رد شده بود. اکنون یونان که یکشنبه آینده همه‌پرسی مورد اشاره را برگزار خواهد کرد، بیش از هر زمانی به ورشکستگی نزدیک شده است. دولت چپ‌گرای الکسیس سیپراس از روز یکشنبه اقدام به کنترل سرمایه کرده و بانک‌های این کشور نیز برای جلوگیری از خروج پول، یک هفته تعطیل شده‌اند.

نگرانی از این روند و پیامدهای آن روز دوشنبه تمام بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار داد. روز گذشته در حالی که شاخص‌های سهام افت شدیدی را تجربه کردند، افت قیمت اوراق قرضه اروپایی، بازدهی این اوراق را بالا برد. همزمان با افت حدود 4 درصدی شاخص‌های اروپایی، بازدهی اوراق قرضه ایتالیا، اسپانیا و پرتغال با جهش روبه‌رو شد. افت بازارهای سهام اروپا در روز دوشنبه بدترین میزان افت این بازارها در 6 ماه گذشته بود. این روند بازارهای آمریکای شمالی را نیز تحت‌تاثیر قرار داد.

همسو با این تحولات، یورو نیز با سقوط روبه‌رو شد، گرچه از کف روزانه خود بالا آمد. یورو که مدت‌ها است وضعیت خوبی ندارد روز دوشنبه در مقابل دلار به نرخ برابری کمتر از 1/ 1 واحد رسید، اما با مداخله بانک مرکزی سوئیس برای تضعیف فرانک، یورو بخشی از ارزش خود را پس گرفت. شاخص دلار روز دوشنبه با رشد روبه‌رو شد.

روز دوشنبه نگرانی‌های یونان بهای نفت خام را نیز به کمترین میزان در سه هفته گذشته رساند. رشد ارزش دلار ایالات متحده و کاهش بهای نفت خام، فلز زرد را تحت فشار نگه داشت، اما قیمت اونس از کف قیمتی 1174 دلار روز جمعه فاصله گرفت. این رشد ناشی از افت شاخص‌های سهام و همچنین تشدید خرید طلا به‌عنوان سرمایه امن بود.

اونس طلا که هفته کاری گذشته روی قیمت 1174 دلار ایستاده بود، روز دوشنبه تا ساعت 6 بعدازظهر به وقت تهران به قیمت 1182 دلار رسید و تا ساعت 7 بعدازظهر دوباره به 1175 دلار کاهش یافت. گرچه هم اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی نخستین روز کاری هفته ثبت شده باشد.

نخست‌وزیر یونان روز گذشته با صدور حکمی، قوانین مربوط به کنترل سرمایه را اعلام کرد و گفت که بانک‌ها و بازار بورس تا پس از رفراندوم یکشنبه آینده بسته خواهند بود و دستگاه‌های خودپرداز تنها 60 یورو در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. یونانی‌ها صبح دوشنبه متوجه شدند که حساب‌های بانکی آنها مسدود شده است.

این تصمیم تنها راهی بود که برای دولت سیپراس مانده بود. بانک مرکزی اروپا روز یکشنبه نقدینگی یونان را بلوکه کرد. این نقدینگی به دولت یونان اجازه داده است تا 6 ماه با استفاده از سپرده‌ها گذران امور کند. روز شنبه نیز وزرای دارایی «یوروگروپ» رسما به وام پنج‌ساله صندوق بین‌المللی پول، بانک مرکزی اروپا و کمیسیون اروپا خاتمه دادند.

تنها بازاری که می‌تواند از این تحولات نفع ببرد، بازار فلزهای گرانبها است. طلا همیشه در شرایط سخت اقتصادی، بهترین شرایط را تجربه می‌کند تا ورشکستگی یونان تنها امید میان مدت فلز زرد باشد، اما آنچه می‌تواند اثر شوک یونانی را در میان و بلندمدت خنثی کند، جدی شدن بحث افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا است.

افزایش نرخ‌های بهره در این کشور که ممکن است از ماه سپتامبر آغاز شود، دلار را تقویت و طلا را تضعیف خواهد کرد. تحلیلگران معتقدند انتشار آمارهای مربوط به وضعیت اشتغال و نرخ بیکاری آمریکا در هفته جاری تاثیر زیادی بر روند فلز زرد خواهد داشت. اگر آمارهای اشتغال آمریکا نشانگر بهبود اوضاع اقتصادی این کشور باشد احتمال افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بیشتر خواهد شد و این مساله فشار زیادی را بر قیمت جهانی طلا وارد خواهد کرد.