تصمیم‌های مهم در ساعت صفر مذاکرات

زمان تاریخ اول جولای را به عموم مردم دنیا نشان می دهد اما در فضای مذاکرات زمان در ساعت صفر توقف کرده است. توقفی که اصطلاح غربی ها تمدید فنی است. زمان صفر یا تمدید فنی باعث شده تا تحریم هایی که در مذاکرات ژنو تعلیق شده بودند همچنان در این بازه زمانی به حالت معلق باقی بمانند.

با وجود آن که مذاکرات هسته ای روند مثبت و رو به جلوی بسیار خوبی داشته است اما هنوز به نقطه پایانی خود نرسیده و در بعضی مسایل همچنان مذاکرات ادامه دارد. از اخبار رسیده و حرف های درگوشی به نظر می رسد یکی از مهمترین موضوعات در حال مذاکره بحث مشکلات گذشته و حال یا به اصطلاح غربی هاPMD است. مساله ای که زمان زیادی را تیم های مذاکره کننده درگیر آن بوده و هستند.

آژانس انرژی اتمی که بیش از همه در بحث مشکلات گذشته و حال درگیر و دخیل است در نوامبر سال 2012 گزارشی ارایه کرد و در آن لیستی از مشکلات و سوالات مهم در ارتباط با فعالیت هسته ای ایران را بیان کرد که در بخشی از آن لیستی از افراد برای گفتگو قرار گرفته بود. حال با گذشت چند سال و برگزاری جلسات مکرر و مداوم بین ایران، غرب و آژآنس و نیز با تغییر دولت در ایران و ایجاد رویکردی جدید در روابط بین الملل توسط دولت تدبیر و امید بخشی از مشکلات با گفتگو حل شده اما مسایل به طور کامل حل نشده اند.

سوالات عمده و اصلی در 12 بخش یا به بیان بهتر 12 سوال تجمیع شده است که از این 12 مورد ایران توانسته 3 مورد را به طور کامل حل کند و اما 9 مورد دیگر باقی مانده و در حال مذاکره است. سابقه مذاکرات و شواهد حکایت از آن دارد که در گذشته اراده ای برای حل موضوعات در طرف غربی نبوده است اما حال وضعیت تغییر کرده و به نظر می رسد هر دو طرف خواهان حل مشکلات هستند.

ایران با تغییر تیم مذاکره کننده ابتدا سعی بر آن داشت تا با شفاف سازی مسایل حقانیت خود را به اثبات برساند که این مهم نیاز به تغییر دید طرف مذاکره نسبت به ایران داشت در طول دوسال مذاکره اخیر این مهم محقق شده و حال هر دو طرف تمام توان خود را به کار بسته اند تا با همکاری آژانس موضوعات مانده را حل کنند. برای حل این مشکلات آژانس نقش بسیار مهمی خواهد داشت.

آمانو با پیگیری و بررسی شواهد و دلایل ایران می تواند به حل هرچه زودتر این مسایل کمک کند. او که شرایط موجود را درک کرده؛ با تمام وجود در موضوع ورود کرده است تا حدی که هم زمان با نشست ها به وین آمد و با وزرای خارجه دیدار کرد و در زمان صفر نیز قصد سفر به ایران و دیدار مقامات ارشد ایرانی را دارد.

حل مشکلات گذشته می تواند نقش مهمی در رسیدن به توافق خوب را داشته باشد. موضوع در دوران متمادی بررسی شده چنان که آبان سال 92 چارچوب همکاری مشترک بین آمانو و صالحی امضا شد که می توان بر اساس همین چارچوب بدون در نظر گرفتن امتیازات و اختیارات اضافی مشکلات را حل کرد.

امید است با ایجاد اراده سیاسی برای حل مشکلات گذشته در طرفین به زودی شاهد از بین رفتن سو تفاهم ها و مشکلات باشیم تا بخش مهم و عظیمی از مذاکرات به سرانجام خوب رسیده باشد و در آینده بسیار نزدیک توافق خوب حاصل شود.