در حالی تنها سه روز به مهلت تمدیدشده مذاکرات هسته‌ای باقی مانده است که کفه خوش‌بینی‌ها به این بازار سنگین‌تر است؛ این موضوع سبب شده است تا رفتارهای هیجانی در بازارها به وضوح قابل رصد باشد یا به عبارتی حالت آماده‌باش در بازارها را شاهد باشیم.
هرچند هنوز اختلافات و نگرانی‌هایی درباره نتیجه مذاکرات هسته‌ای وجود دارد، اما عمده دیپلمات‌های کشور و طرفین غربی آنها رسیدن به توافق نهایی را امکان‌پذیر می‌دانند. بنابراین، فعالیت دیپلمات‌ها به اوج حساسیت و فشردگی خود رسیده است که فعالان اقتصادی کشور را در فاز انتظار قرار داده است. در چنین شرایطی، طبیعی است اخبار و شایعات در بازارها نوساناتی ایجاد کند. اهمیت مذاکرات هسته‌ای حتی در بازارهای جهانی نیز نمود پیدا کرده، به طوری که قیمت نفت نیز تحت تاثیر این رویداد مهم قرار گرفته است.
استقبال بورس از مذاکره‌کنندگان
در این میان، بازاری که بیشترین واکنش را نسبت به نتیجه مذاکرات هسته‌ای نشان داد بورس تهران بود. پیش از این بارها به وضعیت مناسب قیمت‌ها و رسیدن به دوران پایانی فاز رکودی در این بازار اشاره کرده بودیم. همچنین، این نکته که عوامل و ابزارهای کنترل‌کننده هیجان در این بازار ضعیف هستند باعث می‌شود حضور سهامداران حقیقی نوسانات در چنین بازاری را تشدید کند. از سوی دیگر، کارشناسان با خوش‌بینی به اثرات مثبت توافق هسته‌ای بر فضای اقتصادی کشور، بورس را پرپتانسیل‌ترین بازار برای رونق در صورت تحقق این امر ارزیابی کرده بودند.
در این شرایط، شاخص کل بورس با رشد 999 واحدی (معادل 1.5 درصد) توانست در رقم 65 هزار و 861 واحدی قرار گیرد. این رقم پیش از این در 13 اردیبهشت ماه تجربه شد و همچنین این میزان رشد در یک روز از 27 خرداد بی‌سابقه بود، یعنی نخستین روزی که بازار سهام به نتیجه مذاکرات هسته‌ای امیدوار شد و شاخص کل در آن روز توانست جهش 1.6 درصدی را به ثبت برساند.
از سوی دیگر، تعداد، حجم و ارزش معاملات قابل توجه است؛ به طوری که در معاملات امروز، 1360 میلیون سهم به ارزش 226 میلیارد تومان در 129 هزار و 811 دفعه (با حذف معاملات بلوکی) معامله شدند. افزایش حدود 200 درصدی تعداد دفعات معاملات نسبت به متوسط یک ماه اخیر، نشان از ورود سهامداران حقیقی به این بازار دارد. حجمم و ارزش معاملات نیز رشدهای به نسبت مشابهی را تجربه کردند و در نتیجه امیدواری به بازگشت رونق به این بازار افزایش یافت.
با این حال، همچنان نگرانی‌هایی از نتیجه مذاکرات هسته‌ای وجود دارد که می‌تواند باعث معکوس شدن این روند هیجانی شود. در این میان، فشار فروش سنگین از سوی سهامداران حقوقی یکی از عواملی است که می‌تواند روند صعودی بازار سهام را کُندتر کند؛ امری که در معاملات امروز به ویژه در نمادهای مثبت اثرگذار بر شاخص کل به وضوح شاهد آن بودیم. از سوی دیگر، کمبود عرضه در این بازار (پیشتر به این موضوع که در قیمت‌های مناسب سهام، سهامداران تمایلی به فروش ندارند) کاملا به چشم می‌خورد که می‌تواند زمینه را برای رشد بیشتر قیمت‌ها فراهم کند.
در میان صنایع نیز وضعیت بسیار مناسبی به چشم می‌خورد؛ به طوری که از 37 گروه بورسی، فقط 7 صنعت با افت شاخص همراه شدند. از صنایع بزرگ، گروه‌های حمل و نقل، خودرو، لیزینگ، خدمات فنی و مهندسی و بانک‌ها به ترتیب با 4.5، 3.9، 3.9، 3.6 و 2.9 درصد رشد بهترین عملکرد را در معاملات امروز داشتند. این موضوع نیز با توجه به امیدواری بیشتر به بهبود وضعیت صنایع مزبور در صورت توافق نهایی امری طبیعی است.
ارز و سکه در لاک احتیاط
این در حالی بود که بازارهای ارز و سکه وضعیت بسیار ملایمی داشتند و قیمت‌ها بدون نوسان نسبت به معاملات پنجشنبه باقی ماندند. در بازار ارز، وجود تقاضای آربیتراژی (کسب سود از طریق اختلاف قیمت‌ها میان دو بازار) برای دلار اجازه افت قیمت‌ها را نمی‌دهد. این در شرایطی است که این تقاضای مقطعی، به سرعت با رشد قیمت‌ها فروکش می‌کند و نمی‌تواند به طور پایدار باعث افزایش قیمت‌ها شود. در واقع، افت ارزش دینار به دلار در بازار سلیمانیه عراق در شرایطی اتفاق افتاده است که ارزش دینار به ریال افت چندانی پیدا نکرده است.
همچنین، ارزش ریال به دلار نیز تقریبا ثابت مانده است؛ برآیند این موارد سبب می‌شود معامله‌گران در بازار ارز سلیمانیه بتوانند با خرید دلار در بازار تهران سودهای مناسبی کسب کنند. این سود اما، به سرعت با رشد قیمت دلار محدود می‌شود که باعث فروکش تقاضای آربیتراژی می‌شود. در این شرایط، معامله‌گران داخلی در فاز احتیاطی سنگینی به سر می‌برند که نمی‌تواند از رشد قیمت دلار حمایت کند. برآیند این رویکردها باعث قفل قیمت دلار شده است.
در بازار سکه اما، کاهش تقاضا همچنان معضل اصلی است؛ به طوری که قیمت‌ها توجه چندانی به عوامل اثرگذار، به ویژه اونس طلا ندارند. از نظرگاه تئوری، قیمت سکه باید حاصلضربی از قیمت طلای جهانی و دلار در بازار آزاد داخل باشد. اما علاوه بر این مساله، تقاضای داخل نیز در تعیین قیمت‌ها نقش دارند، این موضوع سبب ایجاد حباب‌های مثبت و منفی (کمتر و بیشتر بودن قیمت بازاری از ارزش ذاتی سکه) در این بازار می‌شود. در شرایط فعلی، حدود دو ماه است که حباب منفی در این بازار به چشم می‌خورد که نتیجه مستقیم کمبود تقاضای سکه است.
به این ترتیب، گرچه دیروز قیمت اونس طلا نسبت به پنجشنبه حدود 8 دلار رشد پیدا کرده بود، اما نتوانست بر بازار سکه اثرگذار باشد. به طوری که هر سکه طرح جدید روی سطح روانی 900 هزار تومانی باقی ماند. قیمت‌های کمتر از 900 هزار تومان، در بهمن سال 92 تجربه شده است که در نتیجه، این روزها در مقابل افت بیشتر قیمت سکه مقاومت نشان خواهد داد.
نفت نگران از توافق احتمالی
از سوی دیگر، در بازارهای جهانی قیمت نفت طی روزهای اخیر از روند مذاکرات هسته‌ای کشورمان متاثر شد. هرچند عوامل دیگری نظیر افزایش موجودی نفت آمریکا و رشد تعداد دکل‌های نفت شیل این کشور بر قیمت نفت فشار وارد کردند، اما نمی‌توان نقش خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای بر افت قیمت‌ها را نادیده گرفت.
به عبارت دقیق‌تر، کشورمان پیش از تحریم‌های بین‌المللی دومین تولیدکننده نفت اوپک محسوب می‌شد و در نتیجه انتظار می‌رود در صورت لغو تحریم‌ها، سمت عرضه بازار نفت نیز تقویت جدی شود. به عقیده کارشناسان، در صورت توافق قیمت نفت می‌تواند بین 5 تا 15 دلار در کوتاه‌مدت کاهش یابد. به این ترتیب، در پایان معاملات هفتگی نفت، هر بشکه نفت خام آمریکا افت 6.9 درصدی را تجربه کرد که بیشترین زیان هفتگی از پایان سال 93 محسوب می‌شود (16 هفته اخیر).