بازار نفت در شرایط پس از تحریم به کدام سو می رود؟

به گزارش سایت طلا، ششمین نشست تخصصی تحلیل شرایط اقتصادی کشور پس از لغو تحریم ها با حضور سید محسن قمصری، مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، دکتر مهدی عسلی، مدیر کل امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت، دکتر محمد قاسمی، معاون پژوهشی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و دکتر فرهاد نیلی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شد.

فرهاد نیلی در ابتدای این نشست با اشاره به سه موضوع مورد بررسی یعنی؛ چشم انداز وضعیت بازار نفت، تحریم ها، آینده تحریم ها و نوع تحریم های بخش نفت و گاز نگاهی به افق برداشته شدن تحریم ها و پیش بینی کارشناسان در خصوص آینده تحریم ها داشت.

وی در بخش دیگری به درآمدهای ارزی کشور و بودجه سال ۹۴ پرداخت و با توجه به چشم اندازی که از بازار نفت و آینده تحریم ها بررسی کرد درآمدهای ارزی را مورد بحث و بررسی قرار داد.

در ادامه دکتر عسلی به بیان نظرات خود پرداخت و ضمن اشاره به اهمیت نفت و درآمدهای نفتی در جهان، گفت: همانطور که مستحضر هستید نفت یک منبع پایان پذیر و از این جهت با کالاهای دیگر بسیار متفاوت است. به طوری که نوسان قیمت ها معمولا برای منابع پایان پذیری چون نفت و گاز بالاتر است. عرضه و تقاضای نفت خیلی کم کشش است و در این شرایط اتفاقی که می افتد نوسان بسیار شدید قیمت ها است؛ که ما در سال ۲۰۰۸ و سال گذشته نیز شاهد شوک قیمت نفت بوده ایم. کالاهایی مثل نفت بسیار زیاد به شوک های عرضه و تقاضا حساس هستند.

وی افزود: نکته ای که به پیچیدگی تحلیل قیمت نفت دامن می زند این است که نفت در ۱۵ سال گذشته صرفا خریداری نمی شود تا در پالایشگاه ها به بنزین و گازوئیل تبدیل شود بلکه خیلی از صندوق های سرمایه و بانک ها نفت را خرید و نگهداری می کنند تا در آینده بفروشند و از مواهب آن در بازار آینده استفاده کنند. در حال حاضر بدلیل پایین بودن نرخ بهره میلیاردها پول در اختیار موسسات مالی است و آنها به خرید و نگهداری از نفت مبادرت ورزیده و در زمان لازم نیز آن را در بازار می فروشند.

عسلی خاطرنشان ساخت: صندوق بین المللی پول کالاها را به چهار بخش تقسیم کرده و در بیشتر موارد نوسانات قیمت نفت از اکثر این کالاها بیشتر است چراکه حجم تجارت و میزان مصرفش از همه این کالاها بیشتر است. بنابراین مجموعه این عوامل باعث دشواری پیش بینی قیمت نفت می شود. در بحث پیش بینی نیز ما ابتدا بحث عرضه را بررسی کرده و سپس میزان تقاضای کالا را مورد ارزیابی قرار می دهیم و بعد می بینیم که چقدر این دو عامل در بازار تعادل ایجاد می کنند و مازاد هر کدام چقدر است.

او با بیان اینکه ما در حال حاضر شاهد یک شکاف میان رشد اقتصادی و تقاضا برای نفت هستیم افزود: برای رشد اقتصادی دنیا،‌ امسال و سال آینده رقم ۳/۳ پیش بینی شده است. در گذشته همبستگی میان رشد اقتصادی و تقاضا برای نفت وجود داشت اما اکنون دیگر اینگونه نیست. از طرفی طبق آمارها مازاد عرضه در سه ماه ابتدایی سال میلادی بسیار بالا بوده به طوریکه در روز ۵/۲ میلیون بشکه مازاد عرضه نفت وجود دارد و این بدون احتساب ۱ میلیون بشکه گم شده است. افزایش ارزش دلار نیز روی قیمت نفت اثر می گذارد.

‍ مدیر کل امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت همچنین در خصوص پیش بینی قیمت نفت نیز گفت: پیش بینی ها نشان می دهد که احتمالا تقاضای نفت از عرضه آن پیشی خواهد گرفت و این امیدواری بسیار خوبی است. هرچند به گمان من چون رشد اقتصادی چین در حال کاهش است احتمال تحقق این مورد کم است. اگر تحریم ها برطرف شود و میزان صادرات ما افزایش پیدا کند و فکر می کنیم قیمت نفت خیلی افزایش پیدا نخواهد کرد.

** نفت خام سال ها در کنار ما خواهد بود

در ادامه میزگرد دکتر محسن قمصری در خصوص آینده و سال مالی پیش روی ما و چشم انداز فضای پس از تحریم گفت: واقعیت های بازار در بسیاری مواقع با مسائل علمی مغایر است و بر اساس منطق اقتصادی نمی توانیم واقعیت های بازار را بررسی کنیم و به همین سبب پیش بینی آینده دشوار است.

وی افزود: من خیلی اعتقاد ندارم که نفت خام کالای پایان پذیر است چرا که تحقیقات تولید ما را به بسیاری از ذخایر جدید کشف نشده می رساند. دو سوم سطح کشور ایران هنوز اکتشاف نشده است. دلیل دوم تغییرات تکنولوژی است. بهینه شدن مصرف کاهش مصرف ایجاد کرده به طوریکه منابع موجود را سال ها حفظ خواهد کرد. بنابراین نفت خام سال ها در کنار ما خواهد بود.

او در خصوص حساسیت قیمت نفت نسبت به شرایط عرضه و تقاضا گفت: ما که در کار نفت فعال هستیم حساسیت را حس نمی کنیم. ما معتقدیم که بازار نفت مدیریت می شود. چه دلیلی داشت که در سال ۲۰۱۳ و ابتدای ۲۰۱۴ قیمت ۱۱۵ دلار باشد؟ ما معتقدیم بازار را در ۵ سال گذشته بالا نگه داشته اند تا هزینه ها با صرفه باشد و به دو اتفاق منجر شود: اتفاق اول افزایش عرضه از منابعی که هزینه تولیدش به شدت بالا است مانند خلیج مکزیک. دلیل دوم بالا بودن قیمت تحقیقات بر روی منابع جایگزین را به صرفه و اقتصادی می کند و باعث می شود که در بخش نفت خام کاهش مصرف ایجاد شود. بنابراین ما خیلی به عرضه و تقاضا اعتقادی نداریم البته این معنای انکار آن نیست.

وی تاکید کرد: طی دو دهه اخیر به ما ثابت شده گزارش ها جهت دار است و بازار نفت مدیریت می شود. اگر واقعا ۵/۲ میلیون عرضه در بازار وجود دارد چرا قیمت ها کاهش نمی یابد؟ پیش بینی ها نشان می دهد که قیمت نفت افزایش پیدا نخواهد کرد در حالی که تعداد بسیار بالایی خریدار آتی در بازار وجود دارد. اگر قیمت سیر صعودی ندارد پس این خریداران برای چه در بازار هستند؟

**سال بسیار سختی به لحاظ مدیریت مالی است

دکتر قاسمی نیز در ادامه نشست گفت: موقعیت فعلی دولت از دیدگاه مالی و درآمد حاصل از نفت به نظر می رسد توسط مسئولان هم خیلی شناخته شده نیست. از نیمه دوم سال ۹۳ که ما با شوک مالی مواجه شدیم و نقطه انعکاسش در بودجه ۹۴ بود، این شوک تحت تاثیر مسئله تحریم ها خیلی شناخته شده نبود. اگر تحریم نداشتیم و فقط با کاهش نفت مواجه بودیم احتمالا به این موضوع حساس تر بودیم.

وی ادامه داد: با توجه به نوسانات قیمت نفت در زمان نگارش لایحه بودجه تا زمان تقدیم آن به مجلس، مجلس در سال ۹۴ اقدام به دو سقفی کردن بودجه کرد و ردیف حاصل از نفت را کاهش داد و مقداری را در سقف دوم بودجه قرار داد. رقمی حدود ۵۳ هزار میلیارد تومان تحت عنوان درآمد حاصل از صادرات گذاشته شد و فرض بر این بود که اگر ارقامی مازاد بر این رقم حاصل شد در ۶ ماهه دوم سال دولت بتواند از آن استفاده کند به میزان ۲/۱۶ هزار میلیارد تومان. به عبارتی میزان صادرات ۴/۱ در نظر گرفته شده بود که آن سقف اول بودجه است. با توجه به اینکه میزان هزینه های ما از رقم بودجه بیشتر بود پس می بایست آن رقم به ۸/۱ میلیون بشکه در روز می رسید. بودجه ۹۴ یک پیچیدگی هم دارد. جدا از این اعداد و ارقام اگر درآمدها تا ۱۵هزار میلیارد تومان دیگر هم افزایش یابد دیگر اعداد و ارقام غیرمنطقی می شوند. برای رسیدن به سقف سوم هم باید با صادرات ۳/۲ میلیون بشکه در روز روبه رو باشیم.

این کارشناس اقتصادی افزود: اما سه ماهه اول ۹۴ از نظر ورود منابع صادرات نفت به خزانه نسبت به سه ماهه اول سال ۹۳ کاهش ۲۰ درصدی داشته است. بنابراین سال بسیار سختی به لحاظ مدیریت مالی است. برای خود من هم روشن نیست چراکه از طرفی گفته می شود مقادیر صادرات بیشتر شده اما ورودی پول نفت به خزانه کاهش یافته است. این نشان می دهد که شرایط مالی کشور سخت تر است و ما هنوز درآمد را دریافت نکرده ایم. در حقیقت می شود گفت خزانه سال ۹۴ فقط ۷۵ درصد از پول های صادرات نفت را نسبت به سه ماهه نخست سال ۹۳ در اختیار داشته است.

او در پایان گفت: اگر ما به قدرت خرید دولت برگردیم می بینیم که روند کاهشی داریم. در بودجه ۹۴ گفته شده که ۵۰ هزار میلیارد تومان قرار شد اعتبار عمرانی داشته باشیم که در سه ماه نخست بسیار محدود بوده است. سیاست مالی در حال حاضر ابزاری برای خروج از رکود نیست و دولت در تلاش است تا مدیریت بخش عمومی کشور بتواند جوابگوی مردم باشد که این بسیار مهم است. با فرض اینکه در ۶ ماه دوم سال در همین حدود بودجه منابع حاصل از درآمد نفت حاصل شود سال درخشانی از نظر کاهش وابستگی بودجه به نفت داشته ایم و این دستاورد کمی نیست.

انتهای پیام