خیز خاموش دلار دولتی تا مرز ۳۰۰۰ تومان در ۷۳۰ روز + نمودار
در حالی نرخ بانکی دلار از ابتدای فعالیت دولت یازدهم تاکنون با شیب ملایم سیر صعودی را طی می‌کند که هنوز بانک مرکزی رسماً یکسان سازی نرخ ارز را در دستور کار قرار نداده ولی این نرخ با مدار فعلی به دلار آزاد نزدیک شده است.
دوسالگی دولت یازدهم درحالی سپری شد که مردان اقتصادی کابینه هنگام اعلام دستاوردهای خود طی این مدت با افتخار از ثبات بازار ارز سخن می‌گفتند.
انصافاً هم ثبات و آرامش بازار ارز در این مدت از مهمترین دستاوردهای اقتصادی دولت یازدهم برشمرده می‌شود هرچند به‌اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی وضعیت حاکم در بازار به‌خاطر جو روانی حاکم از مذاکرات هسته‌ای است.
کنار مدیریت بازار آزاد ارز باید اشاره‌ای هم به وضعیت موجود ارزهای بازار رسمی (مرکز مبادلات ارزی کشور) داشته باشیم چراکه با وجود ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار آزاد در بازار رسمی سیر صعودی با شیب ملایم موجب افزایش 500 تومانی دلار بانکی در 730 روز شده و از 2479 تومان در مرداد 92 به 2976 تومان در مرداد 94 افزایش یافته است.
این افزایش قیمت در حالی صورت می‌گیرد که بانک مرکزی هنوز رسماً سیاست یکسان سازی نرخ ارز را در دستور کار قرار نداده است و آن‌طور که ولی‌الله سیف سکاندار این بانک می‌گوید بهترین زمان برای یکسان سازی نرخ ارز ارتقای سطح ارتباطات بین المللی بانکی و کارگزاران است.
ولی شیب پیش روی دلار بانکی در بازار رسمی نشان می‌دهد که دولت یکسان سازی نرخ ارز را از طریق نزدیک کردن دلار بانکی به دلار آزاد در دستور کار دارد و قصد ندارد تغییر قیمتی آن هم به‌صورت نزولی در بازار آزاد داشته باشد.
اما باید تأکید کرد دلار بانکی در حالی از ابتدای فعالیت دولت یازدهم تا کنون مدار صعودی را در پیش گرفته که سایر مردان اقتصادی کابینه نیز مانند ولی‌الله سیف اعتقاد دارند یکسان سازی نرخ ارز بعد از برداشته شدن تحریم‌ها و مشخص شدن ضوابط بین المللی میسر خواهد شد.
این نکته مورد تأیید مرد اول اقتصاد ایران نیز قرار دارد آنجا که علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته: "امیدواریم بعد از اینکه توافقات نهایی انجام می‌شود و تحریم‌ها نیز حذف می‌شود، زمینه یکسان‌سازی نرخ ارز را فراهم کنیم".
بنابراین می‌توان یکسان سازی نرخ ارز را به‌صورت جدی و با قید فوریت بعد از اعلام نتایج مذاکرات هسته‌ای محتمل دانست هرچند تجربه ماه‌های اخیر نشان داده که نمی‌توان به بیانیه‌های رسانه‌ای مذاکرات هسته‌ای خوش‌بین بود و باید دید در عمل چه تضمینی برای توافقات احتمالی وجود خواهد داشت.
برای اولین بار نیست که ایران تصمیم به یکسان سازی نرخ ارز گرفته چراکه پیش از این و در سالهای پس از جنگ تحمیلی برای اولین بار این سیاست اجرایی شده بود؛ در آن مقطع تقریباً 12 نرخ برای ارز وجود داشت اما با اقدامات انجام شده از سال 68، در فروردین 72 برای اولین بار ارز در اقتصاد ایران تک‌نرخی شد که هفت ماه تداوم یافت اما به‌دلیل روی کار آمدن دولت جدید و در پی آن تغییر سیاست‌های اقتصادی نظام ارز تک‌نرخی حفظ نشد و مجدداً شاهد بروز دو نرخ آزاد و دولتی برای ارز در اقتصاد بودیم.
علاوه بر این دومین مقطع اجرایی شدن سیاست ارز تک‌نرخی را می‌توان به دهه 80 نسبت داد چراکه در سال 80 مجدداً نرخ بازار آزاد و دولتی یکسان شد و تا سال 89 ادامه پیدا کرد تا این که در سال 89 به‌دلیل تورم زاید الوصف و رشد نقدینگی باز هم فاصله بین نرخ ارز دولتی و ارز آزاد ایجاد شد و باز هم شاهد ارز دونرخی و فساد بودیم.
و به‌خاطر افزایش شکاف قیمتی بین نرخ ارز مرجع و بازار آزاد و حضور سودجویان در این بازار و البته استفاده از ارز مرجع برای ورود کالاهای غیرضروری دولت دهم تصمیم به راه اندازی مرکز ویژه‌ای برای مبادلات ارزی گرفت و همان شد که مرکز مبادلات ارزی آغاز به کار کرد.
در خاتمه بد نیست مروری داشته باشیم به تازه‌ترین اظهارات ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در ارتباط با سرانجام مرکز مبادلات ارزی؛ آن‌طور که سیف گفته هم اکنون طرحی روز میز بانک مرکزی قرار دارد که در صورت نهایی شدن آن مرکز مبادلات ارزی برای همیشه به کار خود پایان خواهد داد. براساس این طرح بناست بورس ارز که سال‌هاست جزو برنامه‌های بورسی و بانکی کشور است جای مرکز مبادلات را بگیرد.
در ادامه تغییرات دلار بانکی را در قالب نمودارهای یک‌ساله، ماهانه و چندساله مشاهده می‌کنید؛
نمودار تغییرات دلار بانکی از ابتدای فعالیت دولت یازدهم تاکنون؛
نمودار تغییرات یک‌ساله دلار بانکی در مرکز مبادلات ارزی؛
نمودار تغییرات دلار بانکی از ابتدای 94 تاکنون؛
نمودار تغییرات 23ساله دلار بانکی (دولتی)؛
انتهای پیام/
