احتمال مهاجرت شرکت‌های نفتی از آمریکا به ایران

سقوط آزاد قیمت طلای سیاه به پاشنه آشیل سرمایه گذاری در برخی از کشورهای نفت و گازخیز جهان به ویژه آمریکا تبدیل شده است به طوری‌که با کاهش قیمت جهانی نفت خام، تولید «شیل اویل و شیل گس‌ها» همچون گذشته از توجیه اقتصادی بالایی برخوردار نیست.

براساس برآوردهای انجام شده، تولید نفت و یا گاز از ذخایر نامتعارف جهان با کاهش قیمت نفت به سطوح کمتر از بشکه ای ۵۰ دلار دارای توجیه اقتصادی نیست و از این رو پیش بینی می‌شود به زودی تعداد دکل‌های حفاری فعال جهان در میادین نفت و گاز نامتعارف به صورت قابل توجه‌ای کاهش یابد.

علی خواجوی یک کارشناس اقتصاد انرژی اخیرا هزینه تولید یک بشکه نفت غیر متعارف در آمریکا را ۶۴ دلار اعلام کرده و گفته است: افزایش تولید نفت در آمریکا پایدار نیست و تا چند سال آینده تولید طلای سیاه در این کشور روندی نزولی به خود می گیرد.

در شرایط فعلی کميسيون صنعتي منطقه داكوتاي شمالي که بيش از ۳۰ درصد از كل نفت منابع غيرمتعارف آمريكا را توليد می‌کند و يکي از بزرگترین کانون‌هاي توليد منابع غيرمتعارف آمریکا است که متوسط هزينه سرمايه گذاري اوليه (capex) و هزينه عملياتي بهره برداري (Opex) براي توليد از منابع غير متعارف اين منطقه ۲۱ دلار در هر بشکه اعلام کرده است.

از سوی دیگر، به اين مبلغ باید ۱۸ دلار ماليات و بهره مالکانه اضافه ‌شود و با احتساب ۱۰ درصد نرخ بازگشت سرمايه براي سرمايه گذاران، کل هزينه بهره برداري و سرمايه گذاري به همراه ماليات و بهره مالكانه توليد از منابع غيرمتعارف اين حوضه به حدود ۵۰ دلار در هر بشکه می رسد. علاوه بر این، ساختار هزينه توليد و بهره برداري در حوزه Eagle Ford كه ۴۰ درصد از کل نفت منابع غير متعارف آمريکا را تشکیل می‌دهد، هم در همين محدوده اعلام شده است.

در مجموع متوسط هزينه سرمايه‌گذاري لازم براي توسعه و بهره‌برداري از تمامی منابع غير متعارف نفت خام آمريكا با احتساب ساختار هزينه ۶۴ دلار در هر بشکه برآورد شده است، اين ميزان براي ساختارهاي ماسه هاي کانادا ۵۸ دلار برآورد شده است.

پتروشیمی ایران بهشت سرمایه گذاران جهان

سقوط قیمت نفت در بازار جهانی به طور طبیعی کاهش قیمت جهانی اکثر فرآورده های نفتی، محصولات پتروشیمی و پلیمری را به همراه دارد و این کاهش قیمت در بازگشت نرخ سرمایه گذاری احداث طرح‌های پتروشیمی که با استفاده از ذخایر نامتعارف نفت و گاز و یا فرآورده نفتی همچون نفتا استفاده می کنند، بیش از سایر مجتمع‌های پتروشیمی تاثیر گذار است.

ایالات متحده آمریکا در طول چند سال اخیر و پس از دستیابی به دانش فنی تولید نفت و گاز از ذخایر نامتعارف، یک طرح رویایی افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری را کلید زده است.

گزارش‌های رسمی منتشر شده نشان می‌دهد از ابتدای سال ۲۰۱۳ میلادی تاکنون با افزایش ظرفیت مازاد تولید اتان آمریکا بیش از ۱۵ میلیارد دلار در صنایع پتروشیمی این کشور به منظور تولید اتیلن سرمایه‌گذاری شده است، همچنین با افزایش ظرفیت سازی تولید اتیلن آمریکا به حدود ۳۶ میلیون تن از ابتدای سال گذشته میلادی تاکنون هم معادل ۸ میلیارد دلار در صنایع پتروشیمی، شیمیایی و تولید انواع محصولات پلیمری و پلی اتیلن این کشور سرمایه‌گذاری انجام شده است.

پیش بینی موسسات معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد تا سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی ظرفیت تولید انواع محصولات پلیمری آمریکا شامل پلی‌اتیلن‌های سبک و سنگین خطی، اتیلن گلایکول، پلی وینیل کلراید، اتکسیلات‌ها، پلی وینیل الکل تا نقطه جوش بازار افزایش یابد.

با این وجود رویاهای آمریکایی‌ها در افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری با سقوط آزاد قیمت نفت خام و کاهش توجیه اقتصادی طرح‌های جدید پتروشیمی با استفاده از خوراک ذخایر نامتعارف نفت و گاز به شدت کاهش یافته است.

آغاز مهاجرت شرکت‌های نفتی از آمریکا به ایران

کاهش توجیه اقتصادی اجرای طرح‌های جدید پتروشیمی آمریکا شمارش معکوس به منظور مهاجرت شرکت‌های نفتی و پتروشیمی فعال در این کشور به ایران را در دوران پساتحریم کلید زده است.

از این رو شرکت ساسول آفریقای جنوبی قصد دارد که با لغو تحریم‌ها به جای آمریکا فعالیت‌های خود را در صنایع پتروشیمی ایران از سر بگیرد.

به گزارش سایت رسمی وزارت نفت، عباس شعری مقدم معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با اشاره به اعلام آمادگی تمایل دوباره شرکت ساسول آفریقای جنوبی برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران، گفت: با کاهش جهانی قیمت نفت، پروژه های تبدیل گاز به فرآورده‌های نفتی این شرکت آفریقایی در آمریکای شمالی دیگر توجیه اقتصادی نداشته است. از این رو، ساسول با توجه به تجربه موفقی که در ایران داشته، به دنبال سرمایه گذاری با سود بالاتر در طرح‌های پتروشیمی ایران است.

شرکت پتروشیمی ساسول آفریقای جنوبی بهمن ماه سال گذشته با انتشار اطلاعیه‌ای، از به تعویق افتادن سرمایه گذاری ۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلاری خود در واحد کراکر اتان ایالت لوئیزیانا آمریکا خبر داده است ضمن آنکه ارزش سهام این شرکت در بازار، از زمان آغاز سقوط قیمت های جهانی نفت خام در ماه ژوئن سال گذشته تاکنون با ۳۴ درصد کاهش روبرو بوده است.

از سوی دیگر ساسول پس از اعلام خبر به تعویق افتادن سرمایه گذاری اش در مجتمع تبدیل گاز به مایع لوئیزیانا، اعلام کرد: این شرکت قصد دارد با شناسایی فرصت‌های دیگر، تا ۳۰ ماه آینده، هزینه‌های خود را به میزان بیشتری کاهش دهد.

در این بین در حالی شمارش معکوس به منظور بازگشت ساسول آفریقای جنوبی از آمریکا به صنایع پتروشیمی ایران آغاز شده که مجتمع پتروشیمی آریاساسول با هدف تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن، ٣٠٠ هزار تن پلی اتیلن سبک و ٣٠٠ هزار تن پلی اتیلن با سرمایه گذاری مشترک این شرکت بزرگ بین‌المللی در ایران احداث شده است.

برگ برنده‌های ایران در دوران سقوط قیمت نفت

سقوط قیمت نفت خام در اکثر مجتمع های پتروشیمی ایران که از گاز طبیعی به عنوان تامین سوخت و خوراک استفاده می کنند، تاثیر قابل توجهی در مقایسه با پتروشیمی‌هایی که از نفتا و میعانات گازی به عنوان خوراک استفاده می کنند، ندارد.

احمد مهدوی دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران در گفتگو با مهر با بیان اینکه بیشترین کاهش قیمت در محصولات پتروشیمی که از خوراک مایع به ویژه نفتا استفاده می کنند، مشاهده می شود، گفت: با توجه به اینکه بخش عمده مجتمع‌های پتروشیمی ایران دارای خوراک گاز طبیعی هستند بنابراین از گزند کاهش قیمت نفت در امان هستند.

محمدحسن پیوندی معاون شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم با بیان اینکه هزینه تولید گاز از ذخایر شیل گس و در نهایت تولید اتان و اتیلن از گازهای نامتعرف در مقایسه با گازهای متعارف بسیار بالا است، گفته بود: حجم تولید اتیلن ایران تا پیش از افق چشم انداز با بهره برداری از مجتمع‌های جدید پتروشیمی افزایش می‌یابد، با این وجود تلاش می‌شود که با متنوع سازی سبد تولید محصولات پتروشیمی با ورود پلیمرهای ارزن قیمت آمریکایی مشکلات به حداقل کاهش یابد.

وی با بیان اینکه یکی از راهکارهای در دست مطالعه تبدیل واحدهای متانول به پروپیلن بوده و در صنعت پتروشیمی امکان تولید پروپیلن به صورت مستقیم از گاز طبیعی وجود دارد، تصریح کرده بود: برای در اختیار نداشتن ظرفیت مازاد برخی از محصولات پتروشیمی همزمان با ورود پتروشیمی‌های آمریکایی، تولید پروپیلن می‌تواند یک راهکار مطمئن باشد.