برخلاف انتظارات و پیش بینی ها، قیمت ارز خصوصا دلار پس اعلام توافق هسته ای افت چندانی نکرد. در واقع اگر دقیقتر سخن بگوییم، قیمت دلار نه تنها کاهش نیافت بلکه در مقاطعی به بالاتر از قیمت روزهای پیش از توافق هم رسید.
تحلیل ها و برآوردهای مختلفی برای این روند بیان شده است. در این میان اما مسئولان بانک مرکزی پیش از آنکه در مورد قیمت ارز وسواس نشان دهند، کاهش دامنه تغییرات قیمتی را به عنوان نشانه موفقیت دولت در بازار ارز و ایجاد ثبات و آرامش در اقتصاد به جامعه یادآور می شوند.
به عنوان نمونه رئیس کل بانک مرکزی در تازه ترین اظهارات خود با تأکید بر اینکه در زمان شروع فعالیت کار دولت یازدهم بازار ارز متلاطم بود و نوسانات شدیدی داشت گفته است: «در 18 ماهه منتهی به مرداد ماه امسال در مقایسه با 18 ماه قبل آن دامنه نوسانات ارز 54 درصد کاهش یافته و این کاهش نوسان، جرأت سر‌مایه گذاری را به تولیدکنندگان اعطا و اقتصاد را قابل پیش بینی کرده است».
با این حال اما علت عدم کاهش قیمت دلار همچنان برای بسیاری از مردم محل سؤال است. صمد کریمی، مدیر اداره صادرات ارز بانک مرکزی در تشریح علت این عدم کاهش توضیحاتی به خبرگزاری خبرآنلاین داده است.
مدیر اداره صادرات ارز بانک مرکزی گفت: «مجموعه ای از عوامل مختلف ولی همراستا، در آستانه حصول توافق و روز نخست اعلام آن، قیمت ها را در بازار کاهش داد».
صمد کریمی در تشریح این عوامل گفت:«کاهش معنادار تقاضا برای ارز، فضای خوش بینی برای حصول توافق نهایی با 1+5 و متعاقباً تمایل بیشتر معامله‌گران برای فروش، کاهش انتظارت تورمی و... سبب شد نرخ ارز در روند نزولی قرار بگیرد تا جایی که قیمت دلار در روز توافق هسته ای به 32120 ریال کاهش یافت».
وی ادامه داد: «پس از اعلام توافق هسته‌ای در 23 تیرماه، اتفاقات و عوامل مختلفی باعث شد، روند کاهشی روزهای قبل متوقف و حتی معکوس شود. از جمله این عوامل می توان به افزايش تقاضا در بازار، عدم تغيير عوامل بنيادين مؤثر بر عرضه، ورود تقاضاهاي انباشته قبلي به بازار، افزایش فاصله نرخ معاملات فردایی (آتی) و نقد، تعديل فضاي انتظاري نسبت به اثرات آنی توافق جامع در اقتصاد و بازار ارز و کاهش قيمت سهام و نفت اشاره کرد».
کریمی به «فرصت آربيتراژ ارز در کشور همسایه» به عنوان یکی دیگر از علل عدم کاهش قیمت دلار اشاره کرد و گفت:«در برخی مناطق در کشورهای همسایه ما قیمت اسکناس دلار از ایران بالاتر بود و به همین خاطر تقاضای ارز در بازار داخل تحت تأثیر قرار می گرفت. در کنار این فاکتورها، عدم تمايل به عرضه ارز توسط دارندگان ارز، افزایش تقاضای ارز مسافری فصلی و حجاج و افزایش فعالیت بازارسازان غیر رسمی برای ایجاد نوسان، از جمله فاکتورهایی بودند که تغییر روند قیمتی را در بازار به دنبال داشتند تا جایی که در پایان روز کاری 4 شهریور ارز به 33650 ریال رسید».
مدیر اداره صادرات ارز افزود:«به تدریج اما سهم و نقش متغیرهایی که عامل افزایش قیمت بودند، تغییر کرد؛ این تغییر در آینده نیز بیش از پیش نمایان خواهد شد و اثرات خود را در قیمت ارز نشان می دهد».
کریمی پیش بینی کرد: «با شفاف تر شدن آثار واقعي متغيرهاي بنيادين تعيين کننده نرخ ارز در اقتصاد و نزدیک تر شدن به روز اجرای برجام و استقرار و عادی سازی روابط بانکی بین المللی همچنین آزاد شدن منابع بلوکه شده و به کارگیری ابزار‌های پرداخت بین‌المللی همانند اعتبارات و بروات اسنادی شاهد خواهیم بود که دامنه نوسانات قیمت ارز بیش از پیش کاهش پیدا کند».
به اعتقاد مدیر صادرات ارز بانک مرکزی رفتارهاي هيجاني برخي از فعالان اقتصادي کاهش خواهد یافت و با توجه به انتظارات شکل گرفته در مورد نرخ ارز، شاهد ثبات و پایداری بیشتر نرخ در بازار خواهیم بود و نوسانات آن محدود تر خواهد شد.