گزارش اشتغال آمریکا به افزایش نرخ‌بهره می‌انجامد؟

گزارش اشتغال ماه آگوست آمریکا نشان می‌دهد نرخ بیکاری به پایین‌ترین سطح خود طی هفت سال گذشته رسیده ولی درعین‌حال، کارفرمایان کمتر از حد انتظار اشتغال‌زایی کرده‌اند. این مهم در حوزه‌های مختلف بازار نابه‌سامانی به وجود آورده و ارزش اوراق قرضه، نرخ بازده اوراق قرضه 10 ساله، قیمت دلار و فلزات گرانبها و شاخص‌های صنعتی داوجونز، S&P500 و بورس های اروپا اعم از FTSE100 انگلیس، DAX آلمان و CAC-40 فرانسه را نیز تحت تأثیر قرار داد.

محمد العریان، اقتصاددان و مدیرعامل سابق شرکت «پیمکو»، جیسون فیورمن، اقتصاددان ارشد باراک اوباما و رئیس شورای مشاوران اقتصادی و جان فاست استاد دانشگاه «جان هاپکینز» در مصاحبه‌هایی با شبکه تلویزیونی «بلومبرگ» به بررسی و تحلیل گزارش اشتغال ماه آگوست و احتمال اثرگذاری آن بر تصمیمات فدرال رزرو پرداخته‌اند.

محمد العریان با اشاره به اینکه کاهش نرخ اشتغال‌‌زایی برای همه غافلگیرکننده بود، گفت: چه به اقتصاد آمریکا خوش‌بین و چه بدبین باشید، این گزارش اطلاعاتی در اختیار شما قرار می‌دهد. اما با وجود کاهش نرخ اشتغال، نرخ بیکاری نیز کاهش یافته و دستمزد و متوسط کار ساعتی بالا رفته است. گزارش ماه آگوست مختلط بود و در نتیجه فدرال رزرو را بیش از پیش در تصمیم‌گیری مردد خواهد کرد.

وی تأکید کرد: آمریکا در هفته جاری تعطیلات روز کارگر را در پیش دارد که به علاوه بازگشایی بازار چین بعد از تعطیلات و گزارش اشتغال غیرقطعی، باعث می‌‌شود بازارها در این هفته نوسانات بالایی داشته باشند. به عنوان یک سرمایه‌گذار پیشنهاد نمی‌شود در چنین هفته‌ای خرید کنید، اما در بلند مدت باید توجه داشت که در حال انتقال به پارادایم‌های دیگری هستیم؛ به این معنا که از یک بازار جهانی کم‌نوسان با رشد کم، به پارادایم نوسانات بالاتر و تردید‌های اقتصادی بالاتر می‌رویم.

سرمقاله‌نویس «بلومبرگ» ضمن پیش‌بینی اینکه فدرال‌رزرو این ماه نرخ بهره را افزایش نخواهد داد، در رابطه با عواقب افزایش نرخ بهره بر نوسانات بازار اظهار کرد: بالا بردن نرخ بهره در ماه سپتامبر معادل است با انجام کار درست در زمان نادرست؛ نه به‌خاطر اتفاقاتی که در آمریکا می‌افتد، بلکه به خاطر اقتصاد جهان.

به گفته العریان، فدرال‌رزرو تنها زمانی قادر به افزایش نرخ خواهد بود که مردم را از نگرانی درباره زمان اولین مرتبه افزایش درآورده و به آنها اطمینان دهند که روند افزایشی مهم است و این فرایند بسیار نرم و آهسته صورت خواهد گرفت.

مجری «بلومبرگ» تصریح کرد که در گزارش اشتغال ماه ‌آگوست، تعداد مشاغل تولیدشده به‌مراتب کمتر از پیش‌بینی‌ها بود و این مسئله می‌تواند منتقدان فدرال‌رزرو و دولت را به تکاپو بیندازد؛ وی از فیورمن نظرش را در این رابطه جویا شد.

جیسون فیورمن در این باره تصریح کرد: روش من این است که روی اعداد و ارقام ماهانه زیاد وسواس به خرج ندهم و به چشم‌انداز دورتر نگاه‌ کنم. این روش هم در مواقعی صدق می‌کند که گزارش، ارقام بالاتر از پیش‌بینی را نشان می‌دهد و هم برعکس آن.

وی افزود: اقتصاد آمریکا هر ماه به تعداد مشاغل تولید شده می‌افزاید و نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد و این مسیر مناسبی است.

با توجه به اینکه در گزارش مذکور نشانه‌های مثبت بسیاری از جمله افزایش دستمزد و کاهش نرخ بیکاری و وجود دارد، به نظر می‌رسد اکنون فدرال‌رزرو دلایل کافی برای توجیه افزایش نرخ بهره را در اختیار دارد و به گفته مجری «بلومبرگ» بازارهای مالی نیز به همین خاطر در روز گذشته (جمعه) واکنش نشان داده‌اند.

مشاور اقتصاددی ارشد دولت اوباما تصریح کرد: بهتر است سیاست‌گذاری‌های پولی را بر عهده بانک مرکزی گذاشته و بازارهای مالی را نیز‌ آزاد بگذاریم تا هر تعبیری می‌خواهند بکنند. اما واقعیت بازار کار این است که از زمان رکود اقتصادی فجیع، پیشرفت چشمگیری کرده‌ایم؛ اما هنوز کار تمام نشده و برای مثال باید نیروی کار بیشتری جذب کنیم و کارکنان نیمه وقت بیشتر در کنار افزایش بیشتر دستمزد نیز به ترقی بیشتر بازار کار کمک می‌کند.

اما جان فاوست تأکید کرد که یک گزارش اشتغال به‌تنهایی اهمیت چندانی ندارد و نباید تأثیر زیادی روی دیدگاه کلی و در نتیجه سیاست‌گذاری‌ها بگذارد. وی افزود: این تفکر اشتباه به وجود آمده که گزارش اشتغال تأثیر شدیدی دارد؛ این در حالی است که شواهد بسیاری نشان می‌دهد که اقتصاد آمریکا ظرف چند سال گذشته خوب عمل کرده و رشد استواری داشته است.

به گفته فاست، همان‌طور که دیدیم گزارش اشتغال آگوست متوسط بود و نمی‌تواند نظر سیاست‌گذاران را زیاد تغییر دهد. وی در خصوص اظهارات العریان در رابطه با اینکه اکنون زمان مناسبی برای افزایش نرخ بهره نیست، خاطر نشان کرد: اگرچه کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) و فدرال‌رزرو همواره باید نوسانات بازار را در نظر بگیرند، اما این نکته اولین دغدغه آنها نیست و در واقع عوامل کلیدی، تورم و وضعیت کنونی اشتغال به نسبت بیشینه اشتغال است.

استاد دانشگاه «جان هاپکینز» افزود: دلیل اصلی اینکه نوسانات بازار نیز در تصمیم‌گیری فدرال‌رزرو دخیل شدند این است که نوسانات به خاطر عوامل خارجی بسیار ضعیف مانند چین و برزیل شدت گرفتند. در نتیجه سؤال اصلی این است که اقتصاد واقعی چگونه عمل می‌کند.

فاست تأکید کرد که گزارش اشتغال نمی‌تواند کلیت سیاست‌گذاری را تغییر دهد و چنانچه فدرال‌رزرو بخواهد در ماه سپتامبر یا اکتبر یا دسامبر نرخ بهره را افزایش دهد، پیش‌‌بینی می‌شود کماکان نوساناتی وجود داشته باشد. اما بیشتر اوقات مشاهده شده که نوسانات بازار در بخش بنیادی اقتصاد مانند تورم و رشد بازار کار، ردی به جا نمی‌گذارد.