بازار خودرو چه زمانی اشباع می‌شود؟/آیا تولید خودرو در ایران متوقف خواهد شد؟

میزان عرضه و تقاضای خودرو چه میزان است؟ آیا می‌توان گفت زمانی بازارخودرو داخلی اشباع می‌شود و تقاضایی برای خودرو وجود ندارد؟ مجتبی شریفی، پژوهشگر مطالعات بازار در پاسخ به این سوال می‌گوید: نقطه تقاضای صفر برای خودرو وجود ندارد و نمی‌توان از حالتی نام برد که در آن تقاضا برای خرید خودرو به نقطه صفر برسد. چون همیشه خانوارها و افرادی وجود دارند که توان خرید خودرو را ندارند. اگر قیمت خودرو کاهش یابد تقاضا برای خرید خودرو بالا می‌رود و اگر قیمت‌ها بالا رود تقاضا هم کم می‌شود.

گزارش‌های بانک مرکزی هم همین مساله را نشان می‌دهد. 44.1 درصد خانوارهای ایرانی خودروی شخصی دارند. یعنی نیمی از 23 میلیون خانوار دارای خودرو هستند و نیمی بدون خودرو. پس همین آمار هم نشان می‌دهد که تقاضا برای خودرو نمی‌تواند به صفر برسد.

شریفی در پاسخ این سوال که در سال‌های آینده به چه تعداد خودرو نیاز است؟ می‌گوید: از دو فاکتور می‌توان به تعداد تقریبی خودروهای مورد نیاز دست یافت؛ یکی تعداد خودروهای فرسوده که باید با خودروی نو جایگزین شود و دیگری تقاضای خرید در طول زمان.

وی می‌گوید: ما اکنون حدود چهار میلیون خودروی بالای 10 سال داریم که در اصلاح خودروی فرسوده محسوب می‌شود. در پنج سال آینده هم 4.5 میلیون خودروی دیگر به تعداد خودروهای فرسوده اضافه می‌شود. پس اگر فرض کنیم تقاضای جدیدی ایجاد نشود و فقط افراد قصد داشته باشند خودروهای فرسوده خود را با خودروی جدید جایگزین کنند، در پنج سال آینده به 8.5 میلیون خودروی جدید نیاز است. البته وی تاکید می‌کند: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته جذابیت زیادی برای تعویض خودروهای نو با فرسوده وجود ندارد و شاید کاهش قیمت‌ها بتواند افراد را متقاعد به تعویض خودرو کند.

از طرفی این پژوهشگر می‌گوید: میزان تقاضا برای خودرو را می‌توان از طریق تقاضا در طول زمان هم بررسی کرد. وی می‌گوید در سال 2013 در ایران حدود 12 میلیون خودرو وجود داشته که این تعداد نسبت به سال قبل از آن 720 هزار خودرو افزایش یافته است. یعنی حداقل در سال 2013 نسبت به 2012، 720 هزار خودروی جدید تهیه شده است که می‌تواند از بازار داخل بازار و یا واردات تامین شده باشد.

به گفته شریفی، در سال 2011 یک میلیون، در سال 2012، 920 هزار و در سال 2013، 720 هزار خودروی جدید اضافه شده است. پس می‌توان از روی این آمار هم محاسبه کرد که میزان تقاضا برای خودرو سالانه در این حدود افزایش دارد. البته وی تاکید می‌کند: ممکن است در سال‌های آینده این میزان افزایش هم داشته باشد چون تقاضای انباشته شده‌ای وجود دارد.

بر این اساس به نظر می‌رسد تقاضا برای خرید به نقطه صفر نمی‌رسد و بازار خودرو هیچ‌گاه اشباع نمی‌شود. چون از یک طرف حدود 56 درصد خانوارهای ایرانی خودروی شخصی ندارند و از طرف دیگر همیشه تعدادی از خودروهای در حال استفاده فرسوده می‌شوند و نیاز به جایگزینی آن با خودروی نو وجود دارد.

همچنین نمی‌توان گفت دقیقا چه تعداد خودرو نیاز است، چون میزان تقاضا نسبت مستقیم با قیمت خودرو دارد و اگر قیمت‌ها کاهش یابد قطعا تقاضا بیشتر می‌شود و بالعکس.