نرخ سود سپرده به عنوان یکی از موانع پیش‌روی کاهش نرخ سود تسهیلات در شبکه بانکی قلمداد می‌شود.رقابت بانک‌ها و موسسات برای جذب سپرده شرایطی را به وجود آورده که نرخ‌های سود کماکان به سمت بالا متمایل است. این در حالی است که صورت‌های مالی از 11 هزار میلیارد تومان حاشیه زیان بانک‌ها در این رقابت مخرب خبر می‌دهند.
بانک مرکزی و بانک‌های بزرگ در سخنان خود نقش موسسات غیرمجاز در این زمینه را بسیار پررنگ می‌بینند به طوری که موسسات غیرمجاز به کرات به عنوان یک مانع بر سر ساماندهی بازار پول معرفی می‌شوند. این در حالی است که نقض ضوابط محدود به غیرمجازها نیست و گذر و نظری بر مجازها نشان می‌دهد وضعیت در موسسات مجاز هم کم بی اما و اگر نیست.
وضعیت نرخ‌های سود در 5 موسسه دارای مجوز از بانک مرکزی موضوعی است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.
کارمند یک موسسه اعتباری باسابقه به خبرنگار فارس می‌گوید: نرخ سود سپرده ما 20 درصد است و اگر بیش از یک ماه در حساب بماند دیگر جریمه به آن تعلق نمی‌‌گیرد. در واقع حداقل و حداکثر نرخ سود پرداختی با این شرایط 20 درصد است. اگر حجم سپرده را هم افزایش دهید، باز نرخ سود 20 درصد خواهد بود زیرا بانک مرکزی بیش از این اجازه پرداخت سود نمی‌دهد.
اما یکی دیگر این موسسات که مدت زیادی نیست به جمع موسسات دارای مجوز پیوسته است، در ابتدا نرخ سود سپرده را حداکثر 20 درصد اعلام می‌کند ولی برای برای سپرده چند صد میلیونی به ما می‌گوید: اگر حجم سپرده خود را تا 500 میلیون تومان افزایش دهید، می‌توانید سود 24 درصدی دریافت کنید.
رئیس شعبه یکی از موسسات اعتباری که به تازگی مجوز نهایی فعالیت را دریافت کرده است هم در رقابت با موسسه فوق، اظهار می‌دارد: حتما سود بیش از 24 درصد هم قابل پرداخت است.حضوری تشریف بیاورید با هم کنار می‌آییم.
شنیده‌ها حاکی است این موسسه برای جذب سپرده، تا 28 درصد هم سود به سپرده‌های کلان پرداخت می‌کند.
نکته قابل توجه در این پیگیرها، حداقل نرخ سود در موسسات مجاز است زیرا حداقل نرخ سود، روزشمار، سه ماهه، شش ماهه و 9 ماهه برابر با سود سپرده یکساله است.اقدامی که البته نظام بانکی هم از آن بی‌بهره نمانده و سودهای روز شمار البته با مکانیزم بورس تا 22 درصد پرداخت می‌شود.
نتیجه پیگیری نرخ سود سپرده‌گذاری در موسسه اعتباری دارای مجوز دیگر، پیشنهاد سود 22 درصد است. کارمند شعبه آن موسسه به ما می‌گوید: سود سپرده کوتاه و بلند مدت ما 22 درصد است ولی گفته شده تا روزهای آینده سود سپرده بلند مدت ما به 25 درصد افزایش می‌یابد.
وی ادامه می‌دهد: فعلا می‌تواند سپرده 22 درصد افتتاح و در صورت تمایل در آینده به حساب بلند مدت منتقل کنید.
در بین این چهار موسسه تنها یک موسسه است که بین سپرده یکساله و کمتر از یک سال تفاوت قائل شده است.
کارمند آن موسسه سود سپرده یکساله را 20 و کمتر از یک سال را 19.5 درصد اعلام می‌کند و به ما می‌گوید: بعد از یک ماه، برداشت از حساب آزاد می‌شود و در واقع سود روزشمار 19.5 درصد به سپرده پرداخت خواهد شد.
از مجموع چهار موسسه دارای مجوز، دو موسسه بیش از نرخ مصوب سود به سپرده‌های خود می‌پردازند. همچنین در سه موسسه دیگر، نرخ سود روزشمار با سود یکساله تفاوتی ندارد و اختلاف نرخ سود سپرده کوتاه مدت با بلند مدت در یک موسسه فقط نیم درصد است.
این نرخ‌گذاری‌ها در شرایط اعمال می‌شود که در توافق بانک‌ها و موسسات اعتباری و تایید آن توسط بانک مرکزی قبل از تصویب کاهش 2 درصدی سود سپرده‌های یکساله، باید نرخ سود سپرده‌های عادی 10 درصد، سه تا 6 ماه 14 درصد و 6 تا 9 ماه 20 درصد باشد.
همچنین در بخشنامه 24 خرداد ماه امسال، بانک مرکزی در پاسخ به سوالات بانک‌ها و موسسات، اعلام کرد: برای تعیین نرخ سود علی الحساب سپرده های مذکور آن بانک/مؤسسه اعتباری غیر بانکی می تواند طیف نرخ‌های سود علی الحساب سپرده‌های بانکی دوره های مختلف زمانی کمتر از یک سال را متناسب با مدت زمان دوره سپرده‌گذاری و در چارچوب سقف حداکثر 20 درصد (سقف نرخ سود علی الحساب سپرده های بانکی برای سپرده‌هایی با حداکثر سررسید یک سال) و با در نظر داشتن عوامل مؤثر در ای ن زمینه از جمله هزینه تجهیز منابع، رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای و رقابت سالم و احتراز از تقبل ریسک های غیر منطقی و فاقد توجیه؛ تعیین و اعلام نماید.
البته عدم رعایت نرخ‌های سود فقط در موسسات اعتباری مجاز یا غیرمجاز نیست و مواردی از این دست در بانک‌ها مشاهده می‌شود.
موضوع اساسی در این میان، نظارت بانک مرکزی بر اعمال سیاست‌های پولی در بانک‌ها و موسسات اعتباری است. بحث عدم اطلاع بانک مرکزی به کلی منتفی است چرا که معاون نظارتی بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که آیا بانک مرکزی به دنبال نظارت الکتروینکی و سیستمی نسبت به اعمال نرخ‌های سود نیست، گفت: کارشناسان بانک مرکزی در حوزه فناوری اطلاعات به‌راحتی از طریق سیستم‌‌های الکترونیکی عملکرد بانک‌ها در اعمال نرخ‌های سود را رصد می‌کنند و تاکنون موارد زیادی را با این روش پیگیری کرده‌ایم.
بنابراین بانک مرکزی کاملا در جریان اوضاع نرخ‌های سود در بانک‌ها و موسسات است اما چرا نرخ‌های سود این وضعیت را دارند، سوالی است که باید در لابه‌لای تحلیل‌های سیاست‌گذاران پولی کشور جستجو کرد.
هزینه بالای تامین مالی، مطالبات معوق، موسسات غیرمجاز، تقاضای شدید پول، مشکل نقدینگی در برخی بانک‌ها، نرخ سود در بازارهای رقیت، همه و همه مواردی است که بانک مرکزی را به اغماض در برابر بانک‌ها وامی‌دارد.
انتهای پیام/