رقم نهایی روز سهشنبه، رشد شاخص بازار در تابستان را قطعی کرد. فعالان، افزایش تحرکات معاملهگران فردایی و ایجاد جو روانی پیرامون برخی اخبار را عامل رشد این ارز در آخرین روز تابستان دانستهاند. این افزایش موجب شد که بازدهی دلار در شهریورماه به 8/ 1 و در تابستان به 1/ 4 درصد برسد.
این در حالی بود که شاخص بازار ارز در تابستان سال 93 رشد منفی 9/ 0 درصدی را تجربه کرده بود. این ارز در بهار 94 معادل 8/ 1 درصد از ارزش خود را از دست داد بود. در حالی که در شهریورماه، دلار بازده مثبت داشت، تغییرات ماهانه سکه تمام بهار آزادی منفی بود. در آخرین روز شهریورماه، سکه با 3 هزار تومان کاهش به قیمت 913 هزار تومان رسید تا تغییرات ماهانه این فلز گرانبها 8/ 1 درصد منفی شود. قیمت سکه از ابتدای سالجاری تا پایان شهریورماه کاهش 9/ 2درصدی را تجربه کرده است. سکه تمام بهار در تابستان 94 نیزمعادل 3/ 0 درصد افت کرد.
رکوردهای شهریور
در آخرین ماه تابستان، دو رکورد افزایشی برای شاخص بازار ارز به ثبت رسید. بالاترین قیمت دلار در سال 94 و بیشترین متوسط قیمتی از ابتدای سالجاری از جمله رکوردهای دلار در آخرین ماه تابستان بودند. متوسط قیمت دلار در شهریور به 3406 تومان رسید که 82 تومان بالاتر از میانگین مردادماه و بالاترین متوسط قیمتی از ابتدای سال 94 بود.
دلار در شهریورماه با قیمت 3355 تومان معاملات خود را آغاز کرد و در تاریخ 4 شهریور با 35 تومان افزایش به 3400 تومان رسید. این بیشترین رشد دلار از تاریخ 4 مرداد بود. پس از ورود این ارز به کانال 3400 تومان، تقابلی بین بازیگران بازارساز و معاملهگران غیررسمی برای شکستن یا حفظ این کانال آغاز شد. نتیجه این تقابل، خروج دلار از کانال 3400 تومان در تاریخ 5 شهریور بود. در واقع عرضه بازارساز در نیمه اول شهریورماه موجب شد که این ارز در انتهای کانال 3300 تومان نوسان و در برابر فشارهای افزایشی معاملهگران غیررسمی مقاومت کند.
اما در نیمه دوم شهریورماه، ورق برگشت و افزایش تقاضا موجب ورود دلار به کانال 3400 تومان شد. در هفدهمین روز شهریورماه، شاخص بازار ارز بار دیگر از کانال 3300 تومان عبور کرد و با 8 تومان افزایش به قیمت 3405 تومان رسید. این ارز این بار نه تنها به افزایش خود در این کانال ادامه داد، بلکه در تاریخ 23شهریور به آستانه سطح 3500 تومان رسید.
در این روز، شاخص بازار ارز با 25 تومان رشد به قیمت 3480 تومان رسید. این بالاترین قیمت دلار از میانه بهمن93بود. برخی از صرافیها نیز قیمت 3500 تومان را بر تابلوی خود ثبت کردند. فعالان، افزایش دلار در نیمه دوم شهریورماه را بیشتر به افزایش تقاضای فصلی، آربیتراژی و معاملهگران فردایی نسبت دادند. افزایش سفرهای تابستانی در اواخر شهریورماه و تقاضای حجاج حج تمتع دو تقاضای فصلی مهم بازار بودند. خروج ارز ارزانتر از بازار داخلی به سمت منطقه کردستان عراق و ترکیه نیز موجب کاهش حجم ارز بازار تهران و فشار به قیمت دلار شد. با نزدیک شدن دلار به پایان شهریورماه، از یکسو فشار تقاضا کاهش یافت و از سوی دیگر، تنوع عرضه بازارساز بالا رفت. به این ترتیب، قیمت این ارز از آستانه 3500 تومان فاصله گرفت و حتی در تاریخ 30 شهریور، به زیر 3400 تومان رسید. هر چند که در آخرین روز شهریور، قیمت دلار بار دیگر افزایش یافت و این ارز در کانال 3400 تومان به کار خود پایان داد. روز گذشته بهای دلار با 20 تومان رشد به قیمت 3415 تومان رسید.
کاهش رشد 6 ماهه
شاخص بازار ارز در 6 ماهه ابتدایی سال 94 نسبت به همین بازه زمانی در سال 93 رشد کمتری را تجربه کرد. دلار که در 6 ماهه ابتدایی سال 93 افزایشی 9/ 4 درصدی را تجربه کرده بود، از فروردین تا شهریور سالجاری تنها 2/ 2درصد رشد را به ثبت رساند.بیشتر رشد قیمتی دلار در سال 94 نیز مربوط به تابستان است. بهای دلار در سه ماهه دوم سال 94، 1/ 4 درصد رشد را تجربه کرد و از قیمت 3278 تومان انتهای خردادماه به قیمت 3415تومان در انتهای شهریور رسید. این در حالی بود که در سه ماهه دوم سال 93، شاخص بازار ارز از قیمت 3210 تومان خرداد به 3180تومان در انتهای شهریور رسیده و کاهشی 9/ 0 درصدی را به ثبت رسانده بود. کاهش تابستان 93 و افزایش تابستان 94، حکایت از دو تابستان متفاوت در بازار ارز دارد.
روند پاییز
عوامل سمت تقاضا نشاندهنده آن است که وضعیت تقاضا در پاییز 94 از ثبات نسبی برخوردار خواهد بود. به گفته کارشناسان، فرآیند ثبتسفارش کالا در کشور معمولا تا پایان آذرماه انجام میگیرد، در نتیجه مهمترین بخش تقاضا، در سه ماهه سوم سال 94 تقاضای تجاری خواهد بود. این در حالی است بازار ارز دیگر شاهد تقاضای فصلی حجاج تمتع و مسافرتی نیز نخواهد بود. به گفته فعالان، تجربه نشانگر آن است که این تقاضاهای خرد اثرات روانی بیشتری بر بازار ارز دارد، بهخصوص که دلالان با ایجاد جو روانی پیرامون این بخش از تقاضا معمولا به نوسان دامن میزنند.
از آنجا که تقاضای تجاری بازار بیشتر از سوی مرکز مبادلات ارزی پاسخ داده میشود، معمولا فشاری از سوی این بخش به بازار وارد نمیشود و بخش کمی از این نوع تقاضا به بازار آزاد وارد خواهد شد.دیگر عاملی که قیمت دلار را در پاییز و بهخصوص در انتهای آن تحتتاثیر قرار خواهد داد، آغاز اجرای برجام از ابتدای زمستان خواهد بود.
اجرای برجام و باز شدن امکان نقل و انتقال بانکی، موجب خواهد شد که انتظار افزایشی معاملهگران ارزی کاهش یابد و تقاضای سفتهبازی و احتیاطی نیز در سرازیری قرار بگیرد. در مجموع عوامل سمت تقاضا نشاندهنده آن است که بازار پاییز بیثبات نخواهد بود، اما امکان دارد که در دو ماه ابتدایی تحتتاثیر آغاز ثبتسفارشات و ورود بخشی از آن به بازار کمی نوسان ارزی داشته باشیم، اما با نزدیک شدن به آغاز اجرای برجام، روند بازار سمت و سوی متفاوتی پیدا خواهد کرد.
کاهش 9/ 2 درصدی سکه
سکه تمام بهار آزادی از ابتدای سال 94، 9/ 2 درصد از ارزش خود را از دست داده است و از قیمت 940 هزار تومان ابتدای سال به 913 هزار تومان در انتهای شهریورماه رسیده است. افت حدود 5 درصدی اونس عامل اصلی ارزان شدن سکه در این 6 ماه بوده است. سکه در تابستان 94 نیز کاهش 3/ 0 درصدی را تجربه کرد.
این در حالی بود که مقدار کاهش این فلز گرانبها در شهریورماه بیشتر و حدود 8/ 1 درصد بود. در شهریورماه، سکه با قیمت 943 هزار تومان کار خود را آغاز کرد، اما در نهایت با قیمت 913 هزار تومان به کار خود پایان داد. با این حال مقایسه متوسط قیمتی سکه در شهریور با مرداد نشان از افزایش دارد. میانگین سکه در شهریورماه به 918 هزار تومان رسید. این در حالی بود که متوسط قیمت در مردادماه 884 هزار تومان بود.