معامله‌گران آتی در خرید و فروش‌های پشت‌خطی روزهای پنج‌شنبه و جمعه شاخص بازار ارز را تا قیمت 3475 تومان بالا برده بودند، اما برخلاف انتظار معامله‌گران برای افزایش بیشتر، بازار روز شنبه واکنش متفاوتی نشان داد و دلار در مسیر کاهشی قرار گفت. واکنش غیرمنتظره کاهشی بازار موجب شد برخی معامله‌گران بگویند که پشت‌خطی‌ها از بازار رودست خوردند.
با وجود کاهش دلار، سکه همسو با افزایش اونس حرکت کرد و با 10 هزار تومان رشد به قیمت 925 هزار تومان رسید. این بیشترین میزان رشد سکه از اول شهریور بود. قیمت روز شنبه نیز بالاترین نرخ فروش از 10 شهریور بود.
شروع با آتی‌بازان
دلار در یازدهمین روز مهرماه، معاملات خود را با قیمت 3473 تومان آغاز کرد که افزایشی 13 تومانی نسبت به قیمت بسته شده روز پنج‌شنبه داشت. حاضران در بازار این افزایش را ناشی از خرید و فروش‌های معامله‌گران آتی در روزهای انتهایی هفته دانستند. به گفته آنها، در روزهایی که بازار تعطیل است و معاملات نقدی در آن انجام نمی‌شود، معامله‌گران آتی سعی می‌کنند با خرید و فروش‌هایی که به معاملات پشت‌خطی معروف است، قیمت را در مسیر صعود قرار دهند.
به گفته حاضران در بازار، هدف این گروه آن است که نرخ بازگشایی بازار از نرخ معامله شده آنها تاثیر بگیرد. معاملات آتی پشت‌خطی که در پشت‌خط‌های تلفن انجام می‌شود شفافیت چندانی ندارند. این خرید و فروش‌ها در نرم‌افزارهای ارتباطی به‌طور لحظه‌ای به دیگر معامله‌گران اطلاع‌رسانی می‌شود.
افزایش ابتدایی روز شنبه ثمره این معاملات و تلاش‌های این گروه در دو روز آخر هفته گذشته بود، اما ادامه بازار روز شنبه، برخلاف انتظار پشت‌خطی‌ها رقم خورد. پس از شروع افزایشی ابتدای روز، دلار در مسیر کاهشی قرار گرفت. این در حالی بود که معامله‌گران آتی انتظار داشتند، افزایش هیجانی ابتدای روز تقاضا را افزایش دهد و موجب بالا رفتن بیشتر سطح قیمت شود. با این حال، این اتفاق رخ نداد و نهایتا دلار با قیمت 3460 تومان معامله شد. رقمی که تغییری نسبت به روز پنج‌شنبه نداشت.
برخلاف دلار، روز شنبه قیمت یورو با 20 تومان افزایش به قیمت 3920 تومان رسید. فعالان تقویت ارزش این ارز در بازارهای جهانی را عامل این رشد دانسته‌اند.
علل شکست پشت‌خطی‌ها
فعالان بازار روند کاهشی خلاف انتظار معامله‌گران آتی پشت‌خطی را ناشی از 3 عامل دانستند. به گفته آنها، تغییر جهت اونس و نزدیک شدن قیمت آن به مرز 1140 دلار یکی از این عوامل بود.
بالا رفتن طلای جهانی موجب شد که بخشی از متقاضیان دلار از بازار ارز خارج شوند. این در حالی بود که کاهش قیمت اونس در 3 روز انتهایی هفته موجب شده بود که برخی معامله‌گران سکه برای حمایت از این فلز گرانبها وارد بازار ارز شوند و با تقاضای خود برای دلار زمینه افزایش قیمت را فراهم آورند. با این حال افزایش نسبتا غیرمنتظره اونس موجب شد که این گروه از بازار ارز خارج شوند تا دیگر از این ناحیه دلار حمایتی را احساس نکند.
اما عامل دومی که به کاهش قیمتی روز شنبه کمک کرد، احتیاط معامله‌گران نقدی بازار در انجام معامله بود. به گفته فعالان، کلاهبرداری حدود 40 میلیارد تومانی انتهای هفته گذشته موجب شده بود که بخش زیادی از فعالان در خریدهای ارزی خود احتیاط کنند. برخی دیگر از فعالان اعتقاد داشتند که کلاهبرداری موجب کاهش بخشی از نقدینگی بازار شده بود تا تقاضای خرید مقداری افت کند.
به گفته آنها، معامله‌گرانی که در هفته گذشته به دو دلال غیررسمی مقادیر هنگفتی یورو و درهم فروخته بودند، با متواری شدن این دو نتوانستند حجم ریالی پول خود را دریافت کنند و این عامل تا حدی موجب تضعیف دارایی آنها برای خرید ارز شد. این در حالی است که بیشترین اثر این حادثه روانی بود.
اما عامل آخری که به کاهش قیمتی روز شنبه کمک کرد، عرضه بازیگران بازارساز بود. به گفته فعالان در روزهای اخیر عرضه بازارساز تقویت شده است و این عامل نوسان‌های افزایشی قیمت را تا حدی مدیریت کرده است. این در حالی است که گروهی دیگر اعتقاد دارند تغییر استراتژی بازارساز در فروش ارز در قیمت‌های بازار تاثیری نداشته است.
هشدار رئیس‌کل
اما حادثه کلاهبرداری هفته گذشته بازار ارز واکنش‌های نسبتا زیادی را در سطح معامله‌گران برانگیخته است. روز گذشته رئیس‌کل بانک مرکزی نیز بدون اشاره مستقیم به این حادثه، به مردم هشدار داد از حاشیه بازار، ارز خریداری نکنند. ولی‌الله سیف، شنبه در همایش بین‌المللی معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل، مسکن و شهرسازی گفت که بهتر است مردم از حاشیه بازار ارز خرید نکنند.
سیف اظهار کرد: «بانک مرکزی همواره هشدار داده در برای سالم‌سازی معاملات ارزی، مردم برای تامین ارز خود به صرافی‌های مجاز مراجعه کنند. از دیرباز سابقه کلاهبرداری در این بازار وجود داشته و مردم ما باید با توجه به این تجربه‌ها برای خرید ارز به صرافی‌های مجاز مراجعه کنند.»
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مردم نباید به کسانی که در خیابان اقدام به فروش ارز می‌کنند اعتماد کنند، تصریح کرد: «ممکن است این ارزی که از دستفروشان خریداری می‌شود جعلی باشد و تبعات منفی بسیاری را به بار آورد.»
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به امکان جعلی بودن ارز خریداری‌شده گفت: «به‌عنوان مثال کسی که ارز خود را از حاشیه بازار خریداری و به کشور اروپایی سفر کرده است علاوه‌بر مشکلات مالی، جعلی بودن ارز می‌تواند مشکلات مضاعفی را برای وی به بار آورد؛ بنابراین به نظرم مهم‌ترین توجهی که مردم در بحث خرید ارز باید مدنظر داشته باشند این است که به صرافی‌های مجاز مراجعه کنند.»
سیف همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به موفقیت‌های دولت در مدیریت بازار ارز اشاره کرد. سیف با بیان اینکه متوسط نرخ دلار در بازار آزاد در 6 ماه منتهی به شهریور امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 9/ 4 درصد رشد داشت، گفت: «دامنه نوسان نرخ دلار نیز در 6 ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 7/ 29 درصد کاهش نشان می‌دهد که حاکی از تقویت ثبات در بازار ارز طی سال جاری است.»
رئیس‌کل بانک مرکزی یادآور شد: «بانک مرکزی با توجه به وظایف قانونی خود نسبت به تحولات بازار ارز حساسیت دارد و با هدف کنترل و مدیریت نوسانات نرخ ارز در دامنه قابل قبول به‌طور مستمر در حال رصد بازار بوده و اقدامات لازم را در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برنامه‌ریزی کرده است.»
رکوردهای سکه
در اولین روز هفته جاری، سکه تمام بیشترین افزایش خود در 42 روز گذشته را تجربه کرد. شنبه سکه با 10 هزار تومان رشد به قیمت 925 هزار تومان رسید. این قیمت بالاترین قیمت سکه از تاریخ 10 شهریورماه نیز بود تا تعداد رکوردهای این فلز گرانبها در روز شنبه به عدد 2 برسد.
عامل اصلی افزایش سکه، صعود اونس در بازارهای جهانی روز جمعه و نزدیک شدن به محدوده 1140 دلاری بود. این افزایش در حالی ثبت شد که شنبه قیمت دلار در مسیر کاهشی قرار گرفت و به افزایش بیشتر سکه کمک نکرد. روز شنبه حتی ارزش ذاتی سکه بالاتر از قیمت بازار بود، عاملی که نشان‌دهنده کشش بیشتر سکه برای رشد قیمت است. تا ساعت 3بعد از ظهر ارزش ذاتی سکه 931 هزار تومان بود و 6 هزار تومان بیشتر از قیمت بازار بود.
جدا از رشد سکه، شنبه قیمت نیم و ربع سکه نیز افزایش یافت. در یازدهمین روز مهرماه، نیم سکه 4 هزار تومان رشد قیمت را تجربه کرد و به قیمت 470 هزار تومان رسید. ربع سکه نیز با همین مقدار افزایش به قیمت 260 هزار تومان رسید.