گران ترین جواهر ایران کجاست؟

محمد کشتی آرای، رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر بیشتر با تحلیل هایی که پیرامون آخرین وضعیت طلا در بازار مطرح می کند شناخته شده است که بر خلاف روال گذشته، به توضیح پیرامون نگاه منفی به طلا فروشان، طلا های قاچاق در بازار و موضوعاتی از این دست بپردازد. او هنگامیکه در رابطه با نگاه منفی به طلا فروشان صحبت می کرد ناگهان یاد دورانی افتاد که برای ثبت نام فرزندان خود به مدرسه مراجعه می کرده و از گفتن شغل خود معذور بوده است. متن کامل این گفت و گو ی خبر آنلاین را در ادامه خواهید خواند:

بحث را از نگاهی آغاز کنیم که شاید سالیان قابل توجهی باشد نسبت به صنف طلا فروشان وجود دارد. بر اساس این نگاه ، گروهی اعتقاد دارند صنف طلا فروشان بسیار ثروتمند هستند و حق و حقوق اش را هم پرداخت نمی کند. اوج این نگاه را می توان در بحث مالیات بر ارزش افزوده مشاهده کرد که همین سال گذشته اتفاق افتاد و بعد از آن هم تبلیغات ضد طلا فروشان بسیار زیاد شد. این نگاه را چگونه تحلیل می کنید؟

البته این موضوع سابقه تاریخی دارد. سابقه تاریخی آن هم به اوایل انقلاب باز می گردد. نخستین روز های انقلاب با جنگ تحمیلی مواجه شد. تا آنجایی که به یاد دارم حدود سی شغل را اعلام کردند که باید جمع شود. این نگرش عده ای بود که پس از پیروزی انقلاب مطرح کردند که به نظر هم طبیعی می رسید. کسانی که دست اندرکار بودند نگرش خاصی داشتند. این نگرش منجر به این شد که سی شغل باید جمع شود و به نوعی اضافی، زینتی و تشریفاتی هستند. در راس این شغل ها طلا و جواهر بود. مساله طلا و جواهر در تاریخ و فرهنگ ما یک جایگاه خاصی دارد و آنان اعتقاد داشتند باید این شغل جمع شود. علاوه بر طلافروشی ها، گل فروشی ها بوتیک ها و چند شغل دیگر بود. حتی به یاد دارم در آن مقطع با توجه به سمت آن زمان، خیریه ای داشتیم که کار های پزشکی می کرد. به من هم یک آرم تعلق گرفته بود و من هم یک کادیلاک ایران داشتم. کادیلاک هم مونتاژ ایران بود. برای آرم طرح و ترافیک که تازه درست شده بود، به کادیلاک آرم تعلق نمی گرفت. هنگامیکه سوال کردیم: « چرا؟ » . گفتند: « تشریفاتی است . » حالا کادیلاک هم مال ایران بود و قیمت زیادی هم نداشت و آن زمان حدود 150 تا 160 هزار تومان به فروش می رسید. یک همچین نگرش هایی وجود داشت. همین مساله نگاه به« طلا » وجود داشت، که با شروع جنگ یکی از مباحث اصلی اقتصادی کشور بحث سکه وطلا بود. در آن زمان وقتی جنگ شروع شد ملک و سرمایه گذاری کاهش پیدا کرد و کالا ها افزایش قیمت پیدا کرد. در راس تمام کالا ها « طلا » قرار داشت. « طلا » تیتر نخست خبر ها بود. حتی به جایی رسیده بود که با توجه به بودجه و هزینه ای که در جنگ داشت صرف می شد بسیاری پول هایشان را به طلا تبدیل کرده بودند که یا قایم می کردند و یا آن را از کشور خارج کردند. « طلا » کالایی است از نظر حجم و فیزیک بسیار سریع می تواند به پول نقد تبدیل شود. این موضوع وجود داشت. از همان زمان این نگاه مطرح شد. بحث مالیات بر اینکه « طلا » یکدفعه چند برابر شده است مطرح شد.

موضع طلا فروشان آن زمان چه بود؟

طلا فروشان بحث می کردند که این سرمایه ما است. اگر هم افزایش قیمت پیدا کرده است به خواست طلا فروشان نبوده است. بحث بسیار داغی به وجود آمد که به میزان افزایش قیمت « طلا »، طلا فروشان باید مالیات بدهند.

در واقع به نوعی مالیات بر سرمایه بود؟

ما اینطور برداشت می کنیم.

این موضوع مرسوم نیست؟

مرسوم نیست. البته منتفی شد. فقط می خواستم اشاره کنم موضوعی که شما مطرح کردید ریشه در آن زمان و اوایل انقلاب دارد. یک مطلب دیگری که وجود دارد این است که شما اگر به یک دفتر تجاری مراجعه کنید و این دفتر تجاری به طور مثال فعالیت اش واردات پنجاه قلم کالا باشد، شما به جز چند میز و صندلی و یک منشی چیز دیگری نمی بینید. در حالیکه ممکن است میلیارد ها تومان این دفتر تجاری ثروت داشته باشد و مشخص هم نباشد. قاعدتا این ثروت از چشم و دیدن مصون است ولی شما در تمام دنیا مشاهده می کنید « طلا فروشان » تنها صنف و تجاری هستند که تمام سرمایه شان را در دید قرار داده اند. شما اگر مقداری پول داشته باشید در بانک می گذارید و آن را پنهان می کنید و ما به ازای آن یک کارت اعتباری می گیرید تا کسی از آن سر درنیارد. حتی آنقدر محافظت می کنید که رمز کارت اعتباری را به شکل یواشکی وارد می کنید. یعنی اینقدر دارایی تان را از چشم مردم پنهان می کنید. در حالیکه طلا فروشان اینطور نیستند و تمام ثروت و دارایی شان در دید است. برق خوبی هم دارد.

همین عامل سبب می شود مورد طمع واقع شوند؟

بله. بالاترین رقم آسیب از نظر مسایل صدمه و قتل را صنف طلا فروشان دارند. حتی ما در صنف مان افرادی داشتیم که در هنگام تردد به منزل و محل کار مورد دستبرد قرار گرفته اند. وقتی شغلی به این شکل در معرض دید است، تصمیم گیری ها و صحبت ها در رابطه با آن بیشتر است. در حال حاضر بچه های من بزرگ شدند ولی شاید باورتان نشود که در آن زمان که برای ثبت نام فرزندان ام به مدرسه مراجعه می کردم همیشه پنهان می کردم چه کاره هستم. چرا که تا می گفتم طلا فروش هستم گمان می بردند ما ثروتمند هستیم و باید پول بیشتری پرداخت کنیم.

ثروتمند بودن بد است؟

بد نیست ولی این تصور خوب نیست. شاید قبول نکنید ولی بیش از 60 درصد افراد صنف طلا فروشان کاملا معمولی هستند. نایب رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر با موتور رفت و آمد می کند. به طور قسطی یک پژو خریده است. یعنی نایب رییس اتحادیه طلا و جواهر کشور همچین وضعیتی دارد اما تیترش می شود : « تولید کننده طلا » . فرض کنید این شخص می خواهد در یک تشکل اجتماعی حضور پیدا کند. حتما از او انتظار دارند. به طور مثال اگر بخواهند پول برای کار خیر جمع کنند این فرد باید مطابق بودجه اش پرداخت کند ولی انتظار قاعدتا بیشتر وجود دارد. خیلی از صنوف سرمایه دارند اما سرمایه شان رو نمی کنند.

شما از چه سالی در این صنف هستید؟

از سال 1340.

محل کسب و کار خودتان در کجاست؟

نزدیک بازار.

اگر موافق باشید بحث را در سرفصل های دیگری ادامه دهیم. موضوعی که اخیرا مطرح شده است بحث سپرده گذاری طلا است. مردم به این سپرده گذاری های طلای بانک صادرات می توانند اعتماد کنند؟

قاعدتا باید به سیستم بانکی کشور اعتماد کرد. ظاهرا بانک صادرات با توجه به آن موضوع اعلام سیاست بانک مرکزی نسبت به سپرده های بانکی که کاهش نرخ سپرده ها را اعلام کرد، و پس از آن بسیاری مردم سپرده های خودشان را از بانک ها خارج کردند اقدام به این کار کرده است. بانک ها پس از کاهش نرخ سود بانک ضرر کردند چرا که بسیاری از مردم سپرده های خودشان را خارج کردند و دلار و طلا خریداری کردند.

پس چرا این موضوع را تکذیب کردند؟

واقعیت است. در جلسه ای که با مسئولان بانک صادرات داشتم مواردی را مطرح کردند که اصلا باور کردنی نیست. من در یکی از صحبت های خودم هم اعلام کردم چرا که در کشور های دیگر هم این اتفاق می افتد. آن هم اینکه به خاطر مصون بودن از تورم در مورد سرمایه و پول بانک صادرات آمد یک ابتکاری به خرج دادو بر اساس آن مردمی که می خواهند طلا بخرند و پیش خودشان سپرده کنند بیایند ریال بدهند و معادل آن به روز قیمت طلا بخرند. یعنی به طور مثال یک میلیون پرداخت می کنند که این رقم 25 گرم طلا در بانک می شود. این شخصی که این سپرده را می گذارد همیشه 25 گرم طلا از بانک طلبکار است. یعنی در هر زمان که مراجعه کند به بانک صادرات می گوید 25 گرم طلای من را پرداخت کن. در همان مقطع بانک صادرات می آید و می گوید 25 گرم طلای شما مطابق قیمت جهانی و قیمت ارز این مقدار می شود.

چرا طلا همیشه در زمان های متفاوت قیمت های مختلف دارد اما آن جواهری که در طلا به کار برده می شود همیشه یک قیمت ثابت دارد؟

اتفاقا همیشه این درگیری فکری را با عده ای داشته ایم و بد نیست که به آن بپردازیم. اصلا موضوع طلا با جواهر دو موضوع متفاوت است. اگر پارچه گران شود دلیل ندارد دگمه هم گران شود. پارچه جنس دیگری است و دگمه محصول دیگری است. درست است روی طلا، جواهر کار می کنند اما هیچ ارتباطی با همدیگر ندارند. طلا یک فلز است و جواهر سنگ است. سنگ با فلز اصلا با همدیگر فرق دارد. بنا براین اگر طلا گران شد دلیلی برای افزایش قیمت جواهر وجود ندارد. چه بسا ممکن است طلا ارزان شود و جواهر گران شود.

گران ترین جواهری که در بازار موجود است چه قدر ارزش دارد؟

باید سری به بانک مرکزی بزنند. ممکن است یک گردنبند، انگشتری و چیزی از این دست باشد که حدود 100 میلیون تومان قیمت داشته باشد.

یعنی به میلیارد نمی رسد؟

ممکن است برسد. جواهر حدی ندارد. جواهر حدی ندارد ولی در موزه ها و سپرده ها جواهر را به عنوان سرمایه اندوخته کردند. در کشور های دیگر هم اندوخته های سنگ های جواهرات شان پشتوانه مالی و اسکناس شان است. بد نیست توصیه کنم به موزه جواهرات ملی بروید و این سنگ ها را مشاهده کنید. به طور مثال همین الماس مشهور کوه نوری که هست یا سنگ های دیگر که وجود دارد. نمی توان روی اینها قیمت گذاشت. بنا براین نمی توان برای گران ترین جواهر قیمت گذاشت. حد ندارد. یک قطعه الماس که در خود ایران وجود دارد را نمی شود قیمت گذاری کرد چرا که نظیر ندارد.

این موضوع اجرت ها چرا متفاوت است؟ نظم خاصی برای تعیین اجرت وجود دارد یا اینکه هر طلا فروشی بر اساس ساز و کار خودش تعیین می کند؟

ضابطه دارد اما تنوع در کار ها زیاد است و این تنوع باعث سردرگمی شهروندان شده است. ما خودمان در اتحادیه و صنف مان دسته بندی کردیم. به طور مثال اجرت زنجیر را بین 2500 تا 4000 تومان اعلام کرده ایم. یعنی نوسان اجرت در این محدوده است. جواهرات هم به دلیل کاری که دارد اجرت های متفاوتی دارد. من به مطلبی که همیشه به طور کلی به آن اشاره می کنم این است که باید با کسی در رابطه با طلا داد و ستد شود که به او اعتماد داشته باشند. باید به این اعتماد پی برده باشند.

مانند دکتر خانواده؟

دقیقا. می خواستم مثال های دیگر بزنم. برای لباس و اصلاح بسیاری از شهروندان خیاط و آرایشگر اختصاصی دارند. برای طلا و جواهر هم یک نفر اختصاصی باید وجود داشته باشد.

طلا های قاچاق در بازار چگونه است؟

تشخیص آن با مشتری نیست. آن را باید ارگان های ذیربط تشخیص بدهند که طلا، قاچاق وارد شده است. برخی از مشتری ها عامل ترویج قاچاق هستند. چرا که فروشنده می خواهد طلای ایرانی را بفروشد اما خریدار می آید می گوید: « طلای خارجی می خواهم . » فردی که می گوید طلای خارجی می خواهم در حقیقت می گوید من طلای قاچاق می خواهم.

یعنی طلا های خارجی در بازار قاچاق است؟

بله. اصلا ورود طلا و جواهر ساخته شده به داخل کشور ممنوع است. برآرود هایی صورت گرفته است و در برخی شهر ها میزان قاچاق صفر است. در کل عامل ترویج طلای قاچاق خود مشتری ها هستند.

احتمال هم دارد طلای ایرانی را به جای طلای خارجی بخرند؟

دقیقا همینطور است. در برخی موارد مشاهده می شود بر اساس نیاز مشتری گفته می شود این طلا خارجی است. باید این فرهنگ را خودمان اصلاح کنیم.

راه تشخیص طلای ایرانی و خارجی به چه شکلی است؟

بحث تشخیص آن فقط با متخصصان است. راحت ترین راه تشخصی طلای ایرانی و طلای خارجی کد های ساختی است که حدود 2 سال هست بر روی طلا های ایرانی درج شده است. موسسه استاندارد با همکاری اتحادیه ها قرار شد در کل کشور کلیه واحد های تولیدی کشور را شناسایی کنند و زیر نظر استاندارد ثبت نام کنند و مجوز دریافت کنند. بر این اساس هر شهری حرف اول لاتین خودش را در کالایی که می سازد حک می کند. در هر طلایی دو علامت وجود دارد. یکی علامت عیار می باشد که 750 است. در کشور عیار زیر 750 غیر قانونی است. دیگری هم مارک سازنده است. تولیدات تهران با کلمه T مشخص می شود و اصفهان با E مشهود است. به طور مثال اگر در یک قطعه طلا با T488 برخورد شد یعنی طلایی که در تهران تولید شده است و آن 488 هم شماره واحد تولیدی است. بر این ساس واحد های تولیدی برای اداره استاندارد تعریف شده است. این بهترین راه تشخیص است.

این موضوع در رابطه با شهر هایی که ابتدای نام لاتین شان با هم شروع می شود مانند کرمانشاه و کرمان به چه شکلی است؟

ما شش شهر مان بیشتر طلا تولید نمی کند. خراسان، یزد، اصفهان، تهران، زنجان و تبریز تنها شهر های تولید کننده طلای ایران هستند. همانطور که مشاهده می کنید حرف اول لاتین هیچ کدام از شهر های اشاره شده مشترک نیست. بالا ترین تولید کننده در اصفهان است و بعد هم تهران قرار دارد. اصفهان قطب تولید طلا است.