واکنش دوگانه به گرانی ارز

صادرکنندگان که قطعا، از بالا رفتن نرخ ارز خوشحال‌اند و در مقابل، تولیدکنندگان حال و هوایی دوگانه دارند. آنهایی که مواد اولیه تولیداتشان وارداتی است، دلواپس و نگرانند و آنهایی که بازاری برای صادرات کالاهایشان یافته‌‌اند، چندان هم از گرانی ارز بدشان نمی‌آید، چراکه توانسته‌اند مشتری خود را بیابند و با دریافت ارز از آنها، دلارهایشان را بیش از نرخ گذشته، در بازار بفروشند.

در این میان همگی، اگرچه ممکن است مقطعی راضی و خشنود شده یا زانوی غم بغل بگیرند اما بر یک نکته حتما پافشاری می‌کنند و آن اینکه، ثبات از همه چیز بهتر است. آنها از اقتصاد ثبات می‌خواهند و معتقدند که باید نرخ دلار از نوسانات جدی بپرهیزد و راه آرامش را در پیش گیرد.

البته برخی از تولیدکنندگان، باز هم روایت‌های مختلفی از اوضاع نوسانات ارزی دارند. آنها می‌گویند درست در فصلی که گشایش‌هایی برایشان حاصل شده و می‌توانند جوینت‌های خود را برای تهیه مواد اولیه مرغوب و یافتن بازار صادراتی برای کالاهایشان پیدا کنند، دولت دلار را گران کرده است. تازه همین دلار گران را هم به راحتی به آنها نمی‌دهد و افراد خاصی دارند که منابع مالی و ارزی ناچیز دولتی، به آنها تعلق می‌گیرند.

صنعت در فصل گشایش اقتصادی بی‌پول تر شد

احمد پورفلاح، می‌گوید: منهای بحث نوسانات ارزی، صنایع کشور اکنون به اندازه کافی گرفتاری دارند و با بالا رفتن نرخ ارز، گل بود که به سبزه هم آراسته شده است، به این معنا که هر روز خبر جدیدی در مورد بخش صنعت و اقتصاد کشور به گوش می رسد، اگرچه به نظر می رسد که این موضوع موقتی است و به دلیل تعطیلات ژانویه و نظیر آن، قیمت افزایش داشته است، ولی امیدواری بخش خصوصی این است که بتوانیم به نرخ منطقی برسیم.

وی می‌افزاید: به دلیل مذاکره با خارجی‌ها و نیز اقداماتی که در تولیدات مشترک با برخی کشورهای اروپایی از سوی صنعتگران در حال انجام است، صنعت کم کم دارد جان می‌گیرد، ولی درست در زمانی که قرار است بخش صنعتی کشور نوسازی شده و مواد اولیه مرغوب را از خارج از کشور بعد از سال‌ها تحریم دریافت کند، ماشین آلات خود را نوسازی کرده و دوره ای جدید را به لحاظ تکنولوژی و فناوری تجربه کند، عملا بی پول تر شده است.

رئیس سابق کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: این روند ارزی جای نگرانی دارد، البته باید به این نکته هم توجه داشت که همین ارز گران، به راحتی در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی گیرد و این فضایی را به وجود آورده تا رانت جویان، وارد عمل شده و آنهایی که دسترسی خاصی به منابع مالی دارند، همین منابع ارزی محدود را هم ببلعند.

وی اظهار داشت: امروز اگر یک تولیدکننده بخواهد ال سی باز کند، به راحتی نمی‌تواند با منابع بانکی این کار را صورت داده و ارز دولتی را به میزانی که نیاز دارد، دریافت کند، بنابراین بیم آن وجود دارد که افراد رانت خوار، همین منابع ارزی را در اختیار بگیرند و عملا پولها به بخش واقعی تولید که مولد هم هست، هدایت نشود.

سایه روشن تولید در مواجهه با گرانی ارز

همچنین محمدمهدی رئیس‌زاده، مشاور امور بانکی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: آن دسته از تولیدکنندگانی که مواد اولیه مورد نیاز تولیدات خود را از خارج کشور وارد می‌کنند، ممکن است از اتفاقات ارزی اخیر و گرانی دلار متاثر شوند، چراکه این امر، باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات آنها می‌شود؛ بنابراین اگر محصولات تولیدی آنها امکان صادرات داشته باشد و بازار صادراتی بیابند، لطمه نخواهند دید.

وی افزود: با افزایش صادرات، افزایش درآمد هم در سایه افزایش نرخ ارز، برای تولیدات صادراتی حادث می‌شود، ولی برای صنایعی که امکان صادرات ندارند و نیازمند واردات برای تولیدات داخلی هستند، قیمت تمام شده افزایش خواهد یافت و این، قدرت رقابتی آنها را کم می‌کند، چراکه آنها مجبور هستند کالای تولیدی خود را در بازار داخلی عرضه کنند.

به گفته رئیس‌زاده، در مجموع افزایش نرخ ارز برای این دسته از تولیدکنندگان باعث تورم می‌شود، به خصوص برای آنهایی که درآمد ثابت دارند، منجر به افزایش هزینه خواهد شد و از سوی دیگر، قدرت خرید کارگران را نیز در طبقاتی که درآمد ثابت دارند کاهش می یابد.

مشاور بانکی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران معتقد است مجموعه تاثیرات ارزی را باید در تراز تجاری کشور ارزیابی کرد؛ به این معنا که واردات و صادرات چه بالانسی دارد و بحث اقلام نفتی را اگر از مجموع تجارت کشور خارج کنیم، باید ببینیم که کدامیک فزونی دارد. اگر واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه ای برای بخش تولید صادراتی افزایش داشته باشد، امری مناسب است.

وی اظهار داشت: اما در مجموع افزایش قیمت ارز باعث زیان در اقتصاد ملی می شود ولی اگر صادرات نسبت به واردات فزونی یابد، افزایش نرخ ارز خطرناک است.

رئیس زاده اظهار داشت: البته افزایش نرخ ارز برای صادرکنندگان جذاب بوده و باعث رونق کار آنها می شود.

وی ادامه داد: تجربه سال‌های قبل نشان داده است شوکی که به صورت مستقیم از کاهش ارزش پول ملی داشتیم، باعث شده که آن دسته از کارخانجات تعطیل راه اندازی شوند ولی اصل قضیه در اقتصاد این است که ثبات برقرار باشد و به تدریج نرخ ارز افزایش یابد.

به اعتقاد دبیر انجمن صنایع نساجی، سال‌های سال قیمت ارز کنترل شده است و دولت‌ها نگذاشتند افزایش متناسب را بیابد و بنابراین اگر شرایط خاصی پیدا شود، این نرخ افزایش می یابد.

رئیس زاده با اشاره به اینکه اگر برجام اجرایی شود، تاثیر افزایش هفته های گذشته نرخ ارز جبران می شود، خاطرنشان کرد: اکنون صادرکنندگان ما از افزایش نرخ ارز خوشحال می شوند ولی نکته مهم اجرایی شدن برجام است. اگر برجام تا پایان آوریل به اجرا در بیاید و مبادلات بانکی ما به روال طبیعی قبل تحریم برگردد، این افزایش برای صنعت هم نگران کننده نیست.

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: اگر برجام اجرایی شود، نباید جای نگرانی باشد، چراکه الان افزایش نرخ داریم و روال عادی معاملات هم طی می شود و برجام جلوی افزایش بیشتر را خواهد گرفت و تعادل در بازار برقرار می کند.

دبیر انجمن صنایع نساجی افزود: وقتی بالا رفتن نرخ ارز در کل اقتصاد ایران جای نگرانی دارد که به بهانه هایی برجام اجرایی نشود.

تغییرات ارزی باید هوشمندانه باشد

مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران هم می گوید: هر نوع شوکی که به اقتصاد وارد شود، به کار بخش خصوصی لطمه می زند و ما فکر می کنیم که تغییرات ارزی باید هوشمندانه باشد.

وی افزود: بالا رفتن نرخ ارز طبیعی است و جدای از مسافرت‌های ژانویه ولی نرخ ارز طی دو سال اخیر، رشد کافی را نسبت به آنچه که باید باشد، نداشته است.

به گفته پورقاضی، ارز متناسب با نرخ تورم، افزایش انجام نداده است و بنابراین هر وقت به صورت مصنوعی این نرخ را تحت فشار می گذاریم، یک جایی بیرون می زند.

وی گفت: تغییرات ناگهانی نرخ ارز آزار دهنده است و این افزایش اخیر هم در برخی از صنایع تاثیر مثبت و در برخی تاثیرات منفی داشته است.

رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: صنایعی که مبتنی بر صادرات هستند، از این افزایش، تاثیر مثبت می پذیرند.

وی به این نکته هم اشاره کرد که اکنون کمتر صنعتی درایران جزء صنایع صادراتی قرار می گیرد ولی به نحوی هم میتوان این افزایش هدایت کننده هم باشد که صنایع به سمت صادراتی شدن حرکت کنند.