دولت چین روز گذشته اعلام کرد رشد این کشور در سال 2015 برابر با 9/ 6 درصد بوده است. این کمترین میزان رشد چین در 25 سال گذشته است. با این همه این خبر از آنجا که معامله‌گران بازارهای سهام را به تصویب محرک‌های بیشتر در چین امیدوار کرد و همچنین از آنجا که رشد چین در فصل آخر 2015 از آخرین فصل 2014 بهتر بوده، باعث رشد شاخص‌های سهام و رشد اندک بهای نفت شد. در این میان فلز زرد نیز بی‌توجه به رشد نفت، از رشد بازارهای سهام تاثیر پذیرفت و تضعیف شد. البته طلا از رشد شاخص دلار نیز ضرر کرد. این تحولات در حالی رخ داد که چین در ابتدای سال 2016 با تزریق نگرانی به بازارهای سهام، باعث سقوط شدید شاخص‌های جهانی و از این رو جهش طلا شده بود.
رکورد ربع قرنی چین
مهم‌ترین خبر روز سه‌شنبه اعلام کمترین رشد سالانه چین در 25 سال گذشته بود. به گزارش یورونیوز، رشد اقتصادی چین در سال گذشته تنها 9/ 6 درصد بوده و این کشور امیدوار است در سال جاری بتواند رشد اقتصادی خود را به بالاتر از 3/ 7 درصد برساند. وانگ بائون، رئیس سازمان آمار ملی چین هنگام اعلام این خبر، راکد بودن بازار ساخت و ساز مسکن و همچنین تحولات بازارهای مالی را از دلایل کاهش رشد اقتصادی چین عنوان کرده است. تولیدات صنعتی چین براساس آمارهای اعلام شده و همچنین داد و ستد این کشور در سطح بین‌المللی نیز کاهش را نشان می‌دهد. تولیدات صنعتی چین در سال گذشته 9/ 5 درصد اعلام شده بود در حالی که در سال ۲۰۱۴ میلادی این میزان 2/ 6 درصد بود. پرجمعیت‌ترین کشور دنیا همچنین با کاهش سرمایه‌گذاری خارجی روبه‌رو بوده است و ارزش یوآن، واحد پولی دومین قدرت اقتصادی جهان نیز کاهش یافته است. دولت چین برای مقابله با کاهش رشد اقتصادی طی سال گذشته 6 بار نرخ سود بانکی را کاهش داده تا بتواند مردم را به مشتریان وفادار بانک‌ها تبدیل کند. به این ترتیب رشد اقتصاد چین در سال 2015 به پایین‌ترین حد از سال 1990 تاکنون رسیده است؛ در این سال اقتصاد چین رشد 8/ 3 درصدی را تجربه کرده بود. چین در سال 2014 هم رشد اقتصادی 3/ 7 درصدی را تجربه کرده بود. روز گذشته صندوق بین‌المللی پول هم در گزارشی پیش‌بینی خود از رشد چین در سال 2016 را به 3/ 6 درصد کاهش داد.
امید سهام به تحریک
اما انتشار این خبر بد به بهبود بازارهای سهام آسیا و اروپا کمک کرد و پس از یک شروع سال توفانی که هزاران میلیارد دلار از ارزش‌های بازار جهانی کاست، اندکی آرامش خاطر برای سرمایه‌گذاران فراهم کرد. علاوه‌بر امید به افزایش تحریک اقتصاد در چین، بهتر بودن داده‌های فصل آخر سال 2015 نسبت به داده‌های فصل آخر سال 2014 هم در رشد شاخص‌های سهام موثر بود. به گزارش «ایسنا»، آمار جدید نشان می‌دهد اقتصاد چین در سه ماه پایانی سال 2015 در مقایسه با سه ماه آخر سال 2014 برابر با 8/ 6 درصد رشد کرده است. این آمار جو بازارها را آرام کرد و بیشتر بورس‌های منطقه که در راس آنها شانگهای قرار داشت، صعود کردند. شاخص ام اس سی‌ای بازارهای سهام آسیا اقیانوسیه به‌جز ژاپن که پیش از این به پایین‌ترین سطح از اکتبر سال 2011 نزول کرده بود، سه‌شنبه 2/ 0 درصد رشد کرد. شاخص شانگهای کامپوزیت در سرزمین اصلی چین که از ابتدای سال تقریبا 20 درصد ریزش کرده است، با 5/ 2درصد رشد روبه‌رو شد و شاخص هانگ سنگ هنگ کنگ هم 4/ 1 درصد صعود کرد. شاخص اس اند پی/ ای اس ایکس 200 استرالیا رشد 9/ 0 درصد را تجربه کرد. شاخص نیک‌کی 225 ژاپن تغییر چندانی نداشت، اما کسپی کره جنوبی با 3/ 0 درصد افزایش مواجه شد. بازارهای سهام در تایوان، سنگاپور، تایلند و نیوزیلند هم صعود کردند اما در اندونزی و فیلیپین در سطح پایین‌تری ایستادند. این روند به بازارهای اروپا هم منتقل شد. به گزراش رویترز، شاخص داکس آلمان در ابتدای معاملات روز دوشنبه2/ 1 درصد بالاتر ایستاد، گرچه بعد 3/ 0 درصد کاهش یافت. شاخص اف تی اس یوروفرست 300 هم 2 درصد رشد کرد و از کف 13 ماهه بالا آمد. شاخص استاکس اروپا 600 هم 5/ 5 درصد رشد کرد. شاخص فوتسی 100 بریتانیا نیز 9/ 1 درصد رشد کرد.
فشار بورس بر طلا
هر اونس فلز زرد که روز دوشنبه با چند سنت افزایش روی قیمت 1089 دلار ایستاده بود، روز سه‌شنبه تا ساعت 7 شب به وقت تهران به قیمت 1087 دلار رسید، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی دومین روز هفته رقم خورده باشد. ثبات تقریبا کامل قیمت نهایی در روز دوشنبه در حالی رقم خورد که اونس در این روز به قیمت‌های 1093 و 1085 دلار نیز نزدیک شد. ثبات نخستین روز از سومین هفته سال جدید میلادی ناشی از خنثی شدن اثر عوامل افزایشی و کاهشی توسط یکدیگر بود. روز دوشنبه، در اولین روز کاری پس از اعلام رسمی آغاز «برنامه جامع اقدام مشترک»، بهای نفت خام به سقوط خود ادامه داد؛ اما نتوانست فلز زرد را هم با خود به زیر بکشد. عامل کمک‌کننده به اونس در روزی که نفت خام با اثرپذیری از حذف تحریم‌های ایران به کمترین بها از سال 2003 رسید و رشد دلار هم به ضرر طلا عمل کرد، ضعف بازارهای سهام جهان بود. صبح دوشنبه در حالی که نفت برنت به قیمت 28 دلار نزدیک می‌شد، بخشی از بازارهای آسیایی و بعد بازارهای اروپایی شاهد افت شاخص‌ها بودند. بازارهای آمریکا در روز دوشنبه به مناسبت روز «مارتین لوتر کینگ» تعطیل بودند تا واکنش آنها به داده‌های جدید به روز سه‌شنبه موکول شود. ولی روز سه‌شنبه روز خوب بازارهای سهام بود تا خروج سرمایه از بازار طلا بر قیمت فلز زرد فشار وارد کند. البته طلا هنوز هم با تقاضا روبه‌رو است چراکه در شرایط عدم قطعیت اقتصادی، پناهگاه سرمایه به شمار می‌آید. روز سه‌شنبه همزمان با اثر کاهشی افزایش ارزش دلار، اثر افزایشی رشد بهای نفت خام هم موجود بود، با این همه، بیشترین اثر را رشد بازارهای سهام داشت که اونس را تضعیف کرد. تحلیلگران بازار فلزهای گرانبها معتقدند که اگر نوسانات مربوط به بازار سهام از بین بروند و بازارهای مالی به ثبات نسبی برسند قیمت جهانی طلا به کمتر از 1000 دلار در هر اونس خواهد رسید.
مازاد عرضه نفت در 2016
خبر افزایش رشد چین در سه ماه آخر سال 2015 توانست روز سه‌شنبه نفت را هم از کف بیش از 12 ساله بالا بیاورد، با این همه چشم انداز این بازار همچنان بد است. روز سه‌شنبه بهای نفت برنت دوباره به مرز 30 دلار نزدیک شد؛ ولی تقریبا همزمان، آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی اعلام کرد که بازار نفت تا اواخر سال جاری میلادی با مازاد شدید عرضه مواجه خواهد بود. در گزارش ماهانه این سازمان که روز گذشته منتشر شد آمده که هوای گرم غیرفصلی و افزایش عرضه، بازار نفت را تحت فشار مازاد موجودی نگه خواهد داشت. براساس این گزارش، گرمای زمستان در گرداگرد جهان تقاضا را کاهش داده و افزایش عرضه به خصوص پس از رفع تحریم‌های ایران، این فشار را تشدید خواهد کرد. این سازمان پیش‌بینی خود از میزان تقاضا در سال 2016 را روی عدد 2/ 1 میلیون بشکه در روز، دست نخورده نگه داشته است. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود آورده است: «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که بازار نفت برای سومین سال پیاپی با این وضعیت روبه‌رو است که عرضه حدود یک میلیون بشکه از تقاضا تجاوز می‌کند و فشار زیادی بر توانایی بازار در جذب نفت موجود، تجربه خواهد شد.»
این سازمان همچنین پیش‌بینی کرده که با ادامه کاهش رشد اقتصاد جهان، نفت خام اوپک در سال 2016 هم با افت 300 هزار بشکه‌ای تقاضا روبه‌رو خواهد شد. این تقاضا در سال جاری میلادی 7/ 31 میلیون بشکه در روز خواهد بود. در این گزارش به ایران نیز اشاره شد که گفته شده حذف تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند 500 هزار بشکه دیگر نفت را به بازار تزریق کند. در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی آمده است: «بازگشت ایران به بازار نفت تاییدکننده چیزی است که در شش ماه گذشته، پس از توافق وین میان ایران و گروه 1+5 گریزناپذیر به‌نظر می‌آمد. اکنون که تعلیق ایران در بازار نفت پایان یافته، توجه به تاثیر این اتفاق بر توازن بازار ارز و احتمال کاهش بیشتر بهای نفت، پس از شروع سوزاننده سال 2016 متمرکز شده است. در دو هفته اول سال، هم نفت وست‌تگزاس اینترمدییت و هم نفت برنت به زیر مرز 30 دلار برای هر بشکه رفتند و دسته‌ای از بانک‌های سرمایه‌گذاری نسبت به سقوط نفت به سطح 25 دلار، 20 دلار و حتی 10دلار هشدار داده‌اند.» در بخشی دیگر از این گزارش آمده است: «برخی تحلیلگران استدلال می‌کنند که حذف تحریم‌های ایران قبلا در بازار اثر خود را گذاشته است. درباره کیفیت و کمیت نفتی که ایران می‌تواند در کوتاه‌مدت به بازار ارائه دهد، عدم قطعیت وجود دارد. با این همه، اگر ایران بتواند به سرعت نفت خود را تحت شرایطی جذاب عرضه کند، ادامه تاثیرپذیری قیمت‌ها در بازار نفت ممکن است.»