واکنش آماری به گزارش دولت / روحانی آدرس۱.۱میلیون اشتغالزایی را بدهد

روحانی با بیان اینکه باید کار زیادی برای اشتغال جوانان انجام دهیم اظهارداشت: من از اقتصاددانان، محققین و اساتید دانشگاه می خواهم آمار اشتغال پائیز ۹۴ در مقایسه با اشتغال پائیز ۹۲ را نگاه کنند. در فاصله این دو سال تعداد شاغلین در کشور یک میلیون و ۱۷۹ هزار نفر اقزایش یافته است؛ یعنی تقریبا در دو سال گذشته، سالی ۶۰۰ هزار اشتغال درست شده البته ما نیاز به اشتغال یک میلیون نفر و رونق اقتصادی داریم.

کارشناسان می گویند به برخی دلایل محکم نمی توان به عملکرد اشتغالی دولت تدبیر و امید نمره خوبی داد؛ اولا اینکه دولت در بیش از دو سال از فعالیت خود هیچگونه طرح و برنامه روشنی برای اشتغال زایی ارائه نکرده و مشخص نیست مشاغلی که از آنها یاد می ‌ند و در آمارها آمده، در چه بخش‌هایی و با چه کیفیتی ایجاد شده است؟ آیا اساسا می توان مشاغل فصلی، دوره ای، مقطعی و کوتاه مدت را اشتغال‌زایی با حاشیه امنیت مناسب دانست؟

اشتغال‌زایی میلیونی بدون رشد اقتصادی!

همچنین این موضوع مورد توجه است که اگر قرار باشد در دو سال گذشته به صورت مرتب در هر سال ۶۰۰ هزار شغل پایدار و قابل شمارش ایجاد شده باشد، یعنی اینکه هر ساله باید ۶ درصد رشد اقتصادی اتفاق افتاده باشد ولی چنین رشدی حاصل نشده است؛ مگر اینکه بگوییم اشتغال بدون رشد اقتصادی ایجاد شده است! البته محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، نرخ رشد اقتصادی در نه ماهه امسال را ۰.۷ درصد اعلام کرده است؛ نرخ رشدی که در سال ۹۳ حدود ۳ درصد گزارش شده بود.

از سویی این مسئله مطرح است که سایه رکود بر سر بازار کار و اقتصاد ایران در یکی دو سال گذشته نه تنها باعث تضعیف امکان جذب نیروی کار جدید در بنگاه ها شده بلکه بسیاری از واحدها را هم در معرض ورشکستگی و تعدیل نیرو قرار داده است. گواه این مسئله اینکه در فاصله پاییز سال ۹۲ تا پاییز سال جاری تعداد افراد دارای اشتغال ناقص یعنی کسانی که بیشتر شمایل بیکار دارند تا شاغل، ۳۹۵ هزار نفر بیشتر شده است.

بنابراین افزایش تعداد شاغلان ناقص از یک میلیون و ۹۱۹ هزارنفر در پاییز ۹۲ به ۲ میلیون و ۳۱۴ هزار نفر در پاییز ۹۴، نشان دهنده ضعیف بودن پایه های بازار کار و احتمال ریزش هزاران نیروی کار شاغل در اقتصاد ایران است، همچنین این آمارها نشان می‌دهد بنگاه های بسیاری در شرایط سر به سر و حتی زیان مشغول به فعالیت بوده و از این رو حتی توان فعالیت روزانه به اندازه ۸ ساعت را هم ندارند و مزدی هم که به نیروی کار پرداخت می شود، تامین کننده هزینه های معیشت نخواهد بود.

موضوع دیگری که مدنظر کارشناسان بازار کار بوده و آن را می توان مبنایی برای ایجاد اشتغال واقعی دانست، افزایش تعداد بیمه شدگان اجباری است. به بیان ساده تر، اگر در دو سال گذشته یک میلیون و ۱۷۹ هزارنفر شاغل شده باشند باید به همین میزان نیز تعداد بیمه شدگان اجباری بالا رفته باشد.

خانواده‌ها چه می‌گویند؟

علی ربیعی وزیر کار درباره وضعیت اشتغال زایی در سال گذشته گفته بود: ۶۰۰ هزار شغل ایجاد شده که ۲۰۰ هزار مورد نیز از مشاغل موجود نابود شد؛ بنابراین وی ۴۰۰ هزار اشتغال ایجاد شده سال گذشته را متناسب با نرخ رشد اقتصادی ۳ درصدی دانسته بود. پس حالا نمی توان ایجاد یک میلیون و ۱۷۹ هزار شغل را بی ارتباط با رشد اقتصادی دانست.

مردم می گویند در کمتر خانواده ای می توان سراغ گرفت که دستکم یک جوان بیکار آن هم تحصیل کرده دانشگاهی نداشته باشد. جوانانی که دستکم ۲ تا چند سال از بهترین سال های عمرشان را در کلاس های درس گذرانده به این امید که بتوانند ورود بهتری به بازار کار داشته باشند، اما حالا شرایط برعکس شده و آنها نه تنها در رشته های مرتبط با خود، بلکه در سایر رشته ها نیز جایی برای ار پیدا نمی کنند.

در حالی که نرخ بیکاری عمومی کشور در پاییز سال ۹۲ به میزان ۱۰.۳ درصد بود، نرخ بیکاری جوانان ۲۴.۳ درصد بوده است، همچنین نرخ عمومی بیکاری در پاییز سال ۹۴ به میزان ۱۰.۷ درصد و نرخ بیکاری جوانان نیز ۲۵.۴ درصد بوده، بنابراین بیکاری جوانان در دوره فعالیت دولت تدبیر و امید همچنان بیش از دو برابر نرخ عمومی کشور است و این موضوع نشان می دهد که تلاش‌ها برای حل بحران بیکاری مهمترین گروه جوینده شغل در کشور، ناکافی و تقریبا کم اثر بوده است.

هنوز هم مردم در مواجه شدن با مقامات دولتی و کشوری و همچنین نمایندگان مجلس اشتغال درخواست می کنند و بیکاری به عنوان بزرگترین و جدی ترین معضل خانواده ها شناخته می شود. رئیس جمهور در نشست خبری دو روز پیش خود با رسانه ها اعلام کرد قیمت فروش نفت از ۱۲۰ میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار کاهش یافته و حالا مشخص نیست با این وضعیت افت شدید درآمدی، چگونه می توان به صورت میلیونی اشتغال زایی کرد حتی اگر بتوان چنین برداشتی را از گزارشات مرکز آمار ایران استخراج کرد؟

آمارهای جدید از بیکاری جوانان

جدیدترین نرخ‌های بیکاری نشان می دهد نرخ عمومی بیکاری جوانان بیش از ۲ برابر نرخ عمومی کشور به میزان ۲۲.۷ درصد است. این نرخ در مورد مردان جویای شغل ۱۸.۷ درصد است. در بین استان‌های کشور نیز چهارمحال و بختیاری با ۳۶.۹ درصد، کردستان با ۳۰.۱ درصد، کرمانشاه با ۴۰.۱ درصد، کهگیلویه و بویراحمد با ۴۱.۸ درصد، گیلان ۳۰.۷ درصد، لرستان ۳۴.۷ درصد و مازندران با ۳۵.۵ درصد؛ بالاترین نرخ‌های بیکاری جوانان سنین ۱۵ تا ۲۹ سال را دارا هستند.

این نرخ در مورد جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله به ۴۴.۵ درصد در کهگیلویه و بویراحمد و مازندران نیز رسیده است. در بخش زنان نرخ بیکاری ۱۵ تا ۲۴ ساله در چهارمحال و بختیاری به ۷۴.۸ درصد رسیده و در این زمینه یک رکورد ایجاد شد. بالاترین نرخ‌های بیکاری زنان ۱۵ تا ۲۴ ساله در استان‌های ایلام با ۶۸.۳ درصد، چهارمحال و بختیاری ۷۴.۸ درصد، خوزستان ۵۸ درصد، کردستان ۵۰.۵ درصد، کرمان ۶۳.۴ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۵۶.۶ درصد، گیلان ۵۹.۶ درصد، لرستان ۶۲.۲ درصد، مازندران ۶۱.۲ درصد، مرکزی ۵۰.۸ درصد و همدان با ۵۱.۴ درصد به ثبت رسیده است.