شاخص کل بورس در معاملات روز گذشته بیش از هزار واحد سقوط کرد، امروز نیز تا این لحظه شاخص روندی منفی داشته، این در حالی است که شاخص کل بورس در معاملات هفته گذشته بازار سرمایه ۲۰۸ واحد کاهش یافت به رقم ۷۵۸۷۶ واحد رسید.
در ۴ روز کاری هفته گذشته ارزش کل معاملات سهام و حق تقدم به ۷۶۷۵ میلیارد ریال بالغ شد که نسبت به هفته قبل ۱۹ درصد کاهش یافته است. در ضمن تعداد ۳۵۵۴ میلیون سهم در ۲۵۸ هزار دفعه مورد معامله قرار گرفت و به ترتیب ۲۱.۷ و ۳۳ درصد کاهش را نسبت به هفته قبل از آن تجربه کردند.
بر این اساس شاخص بورس در این روزها نه تنها افت های سنگینی را تجربه کرده، بلکه به تبعیت از رکود حاکم بر اقتصاد، اوضاع مناسبی ندارد. معاملات بورس از سایر مقولات اقتصادی و سیاسی تبعیت می کند و حتی بی خبرها نیز بر بورس تاثیرگذار است، به ویژه بورس کشورمان که هر آن در انتظار اتفاق و خبری جدید است.
دلایل ریزش‌های سنگین بورس
فردین آقابزرگی درباره افت های بزرگ بازار سرمایه گفت: بازارهای مالی در تمام دنیا به درست یا غلط به واسطه ساختارهایشان از یکدیگر تاثیر می پذیرند، بورس ما هم به لحاظ روانی از فراز و نشیب های سایر بورس ها و این قضیه تبعیت می کند. بازار بورس آمریکا گرچه طی دیروز و امروز در تعطیلی به سر می برد، اما طی روزهای اخیر با افت هایی همراه بوده است و این موضوع بر روی بورس ما هم به لحاظ روانی تاثیر گذاشته است.
این کارشناس مسائل بازار سرمایه با اشاره به اینکه بورس کشورمان مستقیما ارتباطی با سایر بورس های دنیا ندارد، زیرا به لحاظ منابع مالی و ارزی ارتباطی با آنها برقرار نشده است، اما به صورت سیستماتیک ارتباط دارد، افزود: تحلیلگران و تکنیکالیست هایی که وضعیت بورس را مورد ارزیابی قرار می دهند، اینگونه پیش بینی ها را می کنند.
این تحلیلگر مسائل بازار سرمایه طولانی شدن فضای رکود حاکم بر اقتصاد کشور را از دیگر دلایل افت بورس ذکر و تصریح کرد: بورس به درستی یک آینه تمام قد از وضعیت اقتصادی است و این وضعیت را در خود نشان می دهد. رکود خارج از بورس، کمبود نقدینگی و مسائلی از این قبیل در بورس خود را نشان می دهد.
وی افزود: بر خلاف پیش بینی های گذشته مبنی بر اینکه در فضای جدید پسابرجام و رفع محدودیت ها، وضعیت بهبود خواهد یافت، اما گزارشات جدید شرکت ها این موضوع را نشان نداد و همچنان وضعیت شرکت ها و صنایع بورسی مناسب نیست و بر این اساس پیش بینی ها محقق نشد. همچنین خبر خوش و تحول عمده ای در سود و زیان شرکت ها رخ نداد و تمامی این موارد تا حدودی در جو روانی بازار تاثیر گذار بوده است.
آقابزرگی گفت: محدودیت های اعمال شده در بازار سرمایه از جمله تجدید ارزیابی دارایی ها در مورد فرآیند افزایش سرمایه که جو روانی بازار را تحت تاثیر قرار داد در این موضوع دخیل بوده است. شرکت هایی که تا سال ۹۴ موفق شدند مراحل معافیت مالیاتی را پشت سر بگذارند مشمول این معافیت شدند، اما وضعیت این معافیت برای شرکت ها در سال ۹۵ که هنوز مراحل را طی نکرده اند، مشخص نیست و ابهاماتی در این زمینه وجود دارد و این موضوع از لحاظ روانی بر بازار سرمایه و شرکت های فعال در آن تاثیر گذاشته است.
به گفته وی، خیلی خوشبینانه نگاه کردن به آثار پسابرجام و مسائل و مراودات سیاسی، نتایج خود را زودتر و پر رنگ تر از آنچه که پیش بینی می شد و می توانست، نشان داد. دلیل عمده دیگر وضعیت اقتصادی، رکود حاکم، کنترل دولت بر تورم و غیره است. با وجود هزینه های تولید اما فرصت اصلاح قیمت نرخ ها و نرخ فروش محصولات بنا به دلایلی از جمله مهار تورم به شرکت ها داده نمی شود. اعمال نظر در مورد نرخ خوراک پتروشیمی ها و پالایشی ها و نرخ بهره مالکانه به این مشکلات افزوده است.
کمبود نقدینگی حرف اول را می‌زند
کارشناس مسائل بازار سرمایه با بیان اینکه کمبود نقدینگی در اقتصاد و بازار سرمایه مشهود است، تصریح کرد: کمبود نقدینگی با وجود نقدینگی هزار هزار میلیاردی، حرف اول را می زند اما گردش نقدینگی کوتاه شده و این امر می تواند، موجب کاهش حجم معاملات در بورس و کاهش جذابیت و خرید سهام در بورس را تشدید کند.
وی، موضوع دیگر را کاهش نرخ سود سپرده های بانکی ذکر کرد و افزود: این موضوع باید بر بازار سرمایه تاثیر بگذارد و وضعیت معاملات بورس را بهبود بخشد، اما به دلیل عدم تحقق کاهش نرخ سود سپرده ها و تسهیلات این اتفاق نیافتاده است.
آقابزرگی درباره ترس اهالی و فعالان بازار سرمایه از ادامه روند کاهشی و نوسانات بورس گفت: این موضوع قابل پیش بینی نیست، گرچه در یکی دو سال گذشته بازار سرمایه رکودهای طولانی مدتی را سپری کرده است اما استمرار چند روزه کاهش شاخص نمی تواند به منزله ادامه دار بودن این وضعیت باشد. ولی به هر حال در فصل مجامع قرار داریم و در این فصل باید منتظر ورود سرمایه و سرمایه گذاری های جدید در بورس باشیم، اما این اتفاق نیافتاد.
وی ادامه داد: وضعیت فعلی اقتصادی و ناملایماتی که بازار با آن دست به گریبان است، این بیم را می دهد که در فصلی که باید رونق بورس را شاهد باشیم اما اینگونه نیست، این امکان وجود دارد که پس از گذر از این فصل مناسب و ویژه، رکود بیشتری را شاهد باشیم و ناپایداری وضعیت، اوضاع را نامناسب تر کند.
حلقه مفقوده بازار سرمایه
همچنین حامد ستاک تحلیلگر مسائل بازار سرمایه درباره نوسانات و ریزش های شدید بورس طی روزهای اخیر گفت: پس از رشد بازار سرمایه به واسطه اخبار خوبی که درباره برقراری روابط بین ایران و کشورهای توسعه یافته مخابره شده بود، بازار سرمایه ایام همراه با رشدی را تجربه کرد.
وی افزود: از آنجایی که هرگونه فعالیت اقتصادی نیازمند سپری شدن سیکل تجاری می باشد، شرکتهای بورسی نیز برای بازگشت دوران رونق خود، نیازمند سپری شدن دوران رکود هستند و این اتفاق در کوتاه مدت میسر نمی شود.
این کارشناس مسائل بازار سرمایه تصریح کرد: جریان نقدینگی که در دوران رونق بورس، وارد بازار سرمایه شده بود، غالبا بدنبال کسب بازدهی زودهنگام بوده است و در وضع موجود با مشاهده زمانبر بودن کسب سود در بازار سررمایه مبادرت به خروج از بازار سرمایه کرد و این عامل موجبات نزولی شدن شاخص های بورس را فراهم کرده است.
وی درباره پیش بینی از وضعیت ادامه دار شدن افت بازار سرمایه و ترس از این موضوع که می تواند به این وضعیت دامن بزند، اظهارداشت: عمده ترین دلیل نزولی شدن بازار سرمایه، انتظار کسب بازده زودهنگام از طریق بازار سرمایه و همچنین وجود فضای کسب سود آسان و بدون ریسک در بازار پول می باشد.
ستاک در مورد صف های فروش عنوان کرد: وجود صف های خرید و فروش در بازار سرمایه اتفاقی تقریبا عادی است و از بزرگترین حلقه های گمشده بازار سرمایه وجود بازارگردان های متعهد و متخصص است که با مدیریت عرضه و تقاضای سهم های مختلف، روند رشد قیمتی و نزولی قیمتی شرکت ها را مدیریتی مناسب انجام دهند تا این امر باعث شود که سهامداران خرد با سرمایه کوچک، اعتماد بیشتری به بازار سرمایه پیدا کنند.