شاید به جرات بتوان گفت بورس و بازار سرمایه تنها بازاری است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر هر خبر و رخداد، آن هم در هر حوزه و زمینه است و معامله گران بورسی نیز بیش از هر قشر دیگری از سرمایه گذاران، خبرها و تحولات حوزه های مختلف را رصد می کنند؛ بویژه این که خبرها در بخش سیاست و در دوران پسابرجام و تحولات بین المللی باشد.
بر این اساس نگاهی به تازه ترین تحولات سیاسی بین المللی نشان می دهد جمعه گذشته به دنبال مشخص شدن نتیجه رفراندوم جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا و اعلام خبر استعفای دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس در چند ماه آینده، شاخص های بورس در نقاط مختلف جهان کاهش یافت و آمارها از کاهش 3 تریلیون دلاری ارزش سهام در سراسر دنیا حکایت دارد.
همچنین خبرگزاری رویترز اعلام کرد در حالی که تصمیم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا موجب شده که بازار وال استریت جمعه گذشته بیشترین افت شاخص در 10 ماه گذشته را تجربه کند، شاخص اس‌اندپی 500 نسبت به ابتدای سال کاهشی شد که بسیاری از تحلیلگران انتظار دارند این آشفتگی در بازارهای مالی در هفته‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
بلومبرگ هم نوشت؛ در حالی که شاخص های بازارهای مالی جهان به دلیل نگرانی از ابهام ناشی از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا کاهش یافته اند، بورس های منطقه خاورمیانه نیز به دلیل نگرانی از تبعات این تصمیم بر اقتصادهای منطقه شاهد افت بودند.
بعلاوه این که شاخص کلی دی اف ام دوبی هم شاهد افت 3.3 درصدی در پی این رخداد بود که بیشترین کاهش از ماه ژانویه تاکنون بشمار می آید و شاخص کلی تداول عربستان نیز با 2 درصد افت مواجه بود و 95 درصد از اعضای آن کاهش داشتند. شاخص بلومبرگ کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که شاخص اندازه گیری بزرگترین و شناورترین شاخص های منطقه است نیز افت 1.8 درصدی را تجربه کرد که بیشترین کاهش در بیش از 4 ماه گذشته بود.
از سوی دیگر قیمت جهانی نفت نیز به عنوان بزرگترین منبع درآمد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از این رخداد بی اثر نبود و بیشترین کاهش 4 ماه گذشته را تجربه کرد.
جدای از اثرپذیری دیگر بازارها از این اتفاق، پرسش قابل طرح در این زمینه اینست که اقتصاد و بورس کشور تا چه حد تحت تاثیر تصمیم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا خواهد بود؟ در این زمینه برخی کارشناسان بر این باورند که نخستین اثر اقتصادی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا که در اقتصاد ما نیز اثرگذار خواهد بود، کاهش قیمت کالاها از جمله قیمت نفت خواهد بود که با کاهش جهانی قیمت طلای سیاه و برگشت دوباره آن به حدود 40 دلار، درآمدهای نفتی کشور کاهش خواهد یافت.
این موضوع از این جهت برای اقتصاد کشور حائز اهمیت است که برخی معتقدند با کاهش درآمدهای نفتی در سالی که انتظار می رفت با افزایش قیمت نفت بتوان اثرات رکود اقتصادی در کشور را کاهش داد، امیدها به کنار رفتن ابرهای رکود در اقتصاد ایران را کمتر خواهد شد و از سویی دیگر بازار بورس نیز با چالش کاهش قیمت کامودیتی ها مواجه خواهد شد که حتی می تواند به منفی شدن بازده شرکت های بورسی برای سرمایه گذاران در شش ماهه دوم منجر شود.
با این وجود نگاهی به معاملات بازار سرمایه در پی مشخص شدن نتیجه رفراندوم جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا نشان می دهد نتایج همه‌پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا نتوانسته بازار سرمایه کشور را تحت تاثیر شدید و واکنش منفی قرار دهد و دستکم در کوتاه مدت نیز نباید منتظر ریزش بازار سهام از این رخداد بود؛ چرا که به باور برخی کارشناسان پیش‌بینی تبعات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا پیچیده است و به گذشت زمان نیاز دارد.
از سوی دیگر؛ همبستگی زیادی بین اقتصاد و بازار سرمایه کشور با سایر اقتصادها و بورس های دنیا وجود ندارد و از این منظر نباید نگران اثرپذیری اقتصاد و بازار سهام از این رخداد بود.
همچنین برخی بر این عقیده اند که اقتصاد بسته و دولتی کشور و عدم حضور پررنگ سرمایه گذاران خارجی در اقتصاد و بازار سرمایه کشور موجب شده تا بورس بی‌توجه به تحولات بین‌المللی باشد و چون اقتصاد ایران در شرایط فعلی چندان به اقتصاد بین‌الملل متصل نیست، بنابراین تحولات اخیر اتحادیه اروپا در تصمیم‌گیری فعالان بازار سرمایه ایران تاثیرگذار نخواهد بود و اثرپذیری نمادهای بورسی تنها در نمادی قابل مشاهده خواهد بود که با تحولات بین المللی و قیمتهای جهانی ارتباط داشته باشند.
* مهدی حاجی وند