حوادث جزء جدایی ناپذیری از صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در ایران و سایر کشورهای مختلف جهان است اما کشورهای پیشرفته جهان در کنار برنامه‌ریزی برای کاهش حوادث، برنامه‌ریزی گسترده‌ای به منظور مدیریت بحران پس از وقوع حوادث را در دستور کار قرار داده‌اند.
حادثه چهارشنبه گذشته مجتمع پتروشیمی بوعلی هم که ابتدا با یک آتش سوزی و انفجار کوچک آغاز شد و به دلیل عدم به کارگیری مدیریت هوشمندانه بحران و گسترش دامنه آتش، در نهایت به یک بحران ملی تبدیل شد و بدون شک اگر دلایل وقوع حادثه اولیه فنی بوده اما شکل گیری آتش سوزی گسترده و خسارت‌های چندین میلیون یورویی آن به دلیل عدم حضور مدیران توانمند برای مهار حادثه اولیه بوده است.
در این بین شب گذشته در بخش ویژه خبری شبکه خبر سیما، «هاشم بالدی» مدیرکل بحران مدیریت بحران استان خوزستان ابعاد جدید گسترش حادثه آتش سوزی در پتروشیمی بوعلی را تشریح کرد و اطلاعات ارائه شده توسط این مقام مسئول، نقش سوء مدیریت مدیران صنعت پتروشیمی به ویژه غیبت بیش از ۴۰ ساعته مرضیه شاهدایی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی را در این حادثه برجسته می‌کند.
ماجرا از این قرار است که سردرگمی و بی برنامگی مدیران پتروشیمی حاضر در منطقه و نبود یک فرماندهی واحد در شب اول وقوع حادثه منجر به گسترش آتش سوزی به مخازن ذخیره سازی نفتای این مجتمع پتروشیمی شده است.
«هاشم بالدی» مدیرکل بحران مدیریت بحران استان خوزستان در این گفتگوی ویژه خبری با تایید بی برنامگی‌ها در شب اول وقوع حادثه و نبود یک برنامه منسجم برای مهار آتش رو به گسترش، گفت: یکی از مهمترین دلایل طولانی شدن حادثه آتش سوزی پتروشیمی به سه روز عدم هماهنگی مدیران، نبود یک برنامه جامع برای مدیریت بحران و مهار آتش سوزی بود.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه بی برنامگی‌ها حتی در تردد خودروهای امدادی و آتش نشانی هم تاثیرگذار بود و رفت و آمد خودروهای امداد و آتش نشان را با تاخیر و اختلال همراه کرده بود، تصریح کرد: مدیران برای مهار حادثه عملا برنامه‌ای نداشتند و این موضوع منجر به گسترش حادثه شد.
بی برنامگی در مدیریت بحران این حادثه آتش سوزی که ابعاد آن را به بزرگترین حادثه دو دهه گذشته صنعت پتروشیمی ایران بزرگتر کرد هم در اظهارات بیژن زنگنه وزیر نفت در کمیته مدیریت بحران منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر خودنمایی می‌کند به طوری‌که وی صبح روز جمعه با تاکید بر ناموفق بودن مدیریت بحران در مهار این حادثه، تاکید کرده بود: «عملیات مهار آتش فرمانده ندارد و باید هرچه سریع‌تر فرمانده ای متخصص و کاردان برای این عملیات انتخاب شود.»
نکته قابل توجه در گسترش این حادثه این است که با وجود تایید مقامات دولت و شخص وزیر نفت بر بی برنامگی‌ها و نبود فرمانده برای مدیریت بحران در ساعات اولیه وقوع حادثه، شاهدایی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت با بیش از ۴۰ ساعت تاخیر خود را به ماهشهر رساند.
غیبت ۴۰ ساعته معاون وزیر نفت دردسرساز شد
مرضیه شاهدایی معاون وزیر نفت شب گذشته در گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر در پاسخ به این پرسش مجری برنامه که دلیل غیبت چندین ساعته شما در ساعت‌های اولیه وقوع حادثه چه بود؟ آیا اگر شما به عنوان معاون وزیر نفت سریع تر در محل حادثه حضور پیدا می‌کردید، امکان مهار آتش در مدت زمان کمتری فراهم نمی‌شد؟ گفت: «قرار نیست که معاون وزیر نفت و یا وزیر نفت برای هر حادثه‌ای حضور داشته باشند»
مدیرعامل تازه منصوب شده شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اعلام اینکه هر مجتمع پتروشیمی دارای مدیرعامل، مدیر اچ اس ای و مسئول مجتمع است، تصریح کرد: تمامی این پتروشیمی‌ها خصوصی هستند، سالانه چندین مانور برگزار می‌کنند و شرکت ملی صنایع پتروشیمی دخالتی در مدیریت این واحدها ندارد.
آتش‌نشانان جور مدیرعامل را کشیدند
هر چند در طول سه سال گذشته سیاست‌های وزارت نفت در قبال منابع انسانی انقباضی بوده و تاکنون برنامه خاصی برای حفظ و صیانت از نیروی انسانی در سطح صنایع نفت، گاز و پتروشیمی تدوین و اجرایی نشده اما بازهم این کارکنان بودند که در حادثه پتروشیمی جور ضعف مدیران را کشیدند.
در حادثه پتروشیمی بوعلی که در نهایت زبانه‌های آتش با تمام شدن ذخیره نفتا فروکش کرد و خاموش شد، بیش از هر مدیر و ابزاری این آتش نشانان فداکار صنعت پتروشیمی بودند که در گرمای سخت و طاقت فرسای جنوب، در نهایت از گسترش دامنه آتش جلوگیری و مانع شکل گیری یک فاجعه صنعتی در اولین هاب پتروشیمی کشور شدند.
در این بین بیژن زنگنه وزیر نفت شب گذشته در گفتگوی خبری ساعت ۲۱ شبکه یک سیما با تقدیر از عملکرد آتش نشانان با بیان اینکه دست آتش نشانان را می‌بوسم و به همه آنها ادای احترام می‌کنم، گفت: برخی آتش نشانان ٥٠ ساعت بدون وقفه در عملیات اطفای حریق حضور داشتند، با این حال هیچ یک آنان هنگامی در جمع‌شان بودم از اینجانب درخواست شخصی نداشتند و تنها از اینکه آتش خاموش شد، ابراز خوشحالی می‌کردند و من این را یک سرمایه بزرگ برای کشور می‌دانم.