ابعاد اقتصاد سیاسی قراردادهای نفتی باید مد نظر قرار گیرد

حسین سلیمی صبح امروز در همایش بهینه سازی قراردادهای بالادستی نفت و گاز که در دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه طباطبایی در حال برگزاری است، گفت: طی دو سال گذشته، دانشگاهیان تلاش کرده اند، تا با ورود در مباحث کلیدی کشور مانند سیاست خارجه، مسکن، اقتصاد و حوزه قراردادهای نفتی، زمینه تبادل نظر و هم‌فکری را میان دانشگاهیان و جامعه اجرایی فراهم کنند.

وی با بیان این که امروز دیگر مباحث مربوط به قراردادهای نفت و گاز تنها بحث حقوقی محض نیست، افزود: امروز مسائل حقوقی با اقتصاد سیاسی داخلی و خارجی پیوند خورده است و ما به عنوان یک حقوقدان نمی توانیم با به کار بردن کلماتی که در کنوانسیونهای بین المللی بکار برده می شود، بگوییم که اجرای قراردادهای نفتی جایز است یا نیست.

سلیمی با اشاره به این که مباحث حقوقی امروز با اقتصاد سیاسی جهانی گره خورده است، افزود: متاسفانه این مسئله معمولا از سوی جامعه آکادمی کشور نادیده گرفته می شود؛ به نحوی که آنچنان در تکنیکهای حقوقی غرق می شویم که ابعاد اقتصاد سیاسی قراردادهای نفتی را فراموش می کنیم.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به دو تعبیر مختلف از اقتصاد سیاسی جهانی که طی چهل سال گذشته وجود داشت، افزود: امروز فهم اقتصاد سیاسی جهانی با فهم اقتصاد سیاسی در ٤٠ سال گذشته ایران و با ملی شدن مانند ملی شدن نفت در ٤٠ سال گذشته کاملا متفاوت است. آن روز ملی شدن به معنی استقلال از وابستگی و یک افتخار محسوب می شد، اما امروز میزان جذب سرمایه گذاری خارجی کشورها نشان دهنده رشد اقتصادی آنها و ارتباطشان با جامعه جهانی محسوب می شود.

سلیمی با بیان این که اتفاقهای رخ داده در عرصه اقتصاد سیاسی جهانی نشان دهنده سطح تفاوت در فهم اقتصاد سیاسی جهانی است افزود: در گذشته دو نگاه اقتصاد سیاسی، اولی مبتنی بر اقتصاد سرمایه داری لیبرال و دومی مبتنی بر نظریه وابستگی بود؛ در حالی که امروز در عرصه نظری و عملی هر دو دیدگاه به گونه ای به تاریخ سپرده شده است.

وی گفت: این در حالی است که هنوز در محافل آکادمیک ایران، شاهد رویارویی این دو نگاه هستیم؛ در حالی که محافل علمی ما فراموش می کنند که تاریخ مصرف این مجادله گذشته است و وارد دوران جدیدی در فهم اقتصاد سیاسی شده ایم.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به قراردادهای نفت و گاز و لزوم توجه به آنها با توجه به فهم اقتصاد سیاسی تصریح کرد: امروز باید به این مسئله توجه کنیم که کشورها در لبه تیغ قرار گرفته اند. آیا می توان با استفاده از این قراردادها هویت و استقلال را حفظ کرد و در عین حال بیشترین بهره را از بازار جهانی برد؟

وی افزود: هنر حقوقدانهای ما فهم این معضل در شرایط جهانی است و امیدواریم در سمینارهایی این چنین، دانشگاهیان ما به فرمولی دست یابند که ضمن دستیابی به ارزشهای ایران مانند استقلال، بیشترین بهره را از بازار جهانی ببرند.

سلیمی تاکید کرد: فعالیتی که محققان دانشگاهی در این زمینه انجام می دهند، کمتر از یافته های دانشمندان در حوزه نانو نیست. آنچه دانشمندان در حوزه نانو به آن دست می‌یابند تنها تکنیک فرمول است؛ در حالی که یافته های دانشمندان در مورد قراردادهای نفت و گاز، وضع اقتصاد سیاسی ایران را در نظام جهانی دگرگون می کند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: در جامعه آکادمیک ایران هنگام بررسی قراردادهای نفتی کمتر به مباحث اقتصاد سیاسی آن توجه می شود، در حالی که در این مقوله باید به بازار نفت، آینده مصرف آن، تجارت نفت، فناوریهای جدید و جایگاه آن در موازنه جدید قدرت توجه شود.