وقتی از چهار باغ عباسی وارد آن می شوی و پا بر کف سنگی این بازار می گذاری، اُبهت و عظمت این بنا لحظه ای متوقفت می کند. تکرار طاقهای گنبدی شکل نمایی زیبا خلق کرده است که چشم هر بیننده ای را خیره می کند. دورنمایی بدیع و چشم نواز که حاصل سقف بلند و مکرّر آن است. «بازار بلند اصفهان»، نامی برازنده که اولین بار این بر بازار قرارگرفت و با حضور هنرمندان و اهالی هنر در آن به « بازار هنر » معروف گردید. اگر چه رفته رفته هنرمندان این بازار تغیر ماهیت داده و از هنرهای تجسمی و صنایع دستی به هنر و صنعت طلا، نقره و جواهر تغییر کاربری دادند.
ساخت بازار هنر از شاهكارهاي معماري دوره صفوي و نتیجه کار اساتید و معماران ایرانی است که از سال1083 تا سال 1085 هجري شمسی به طول انجامیده است. این بنا در زمان صفویه با عنوان بازارِ کاروانسرای مادر شاه معروف بود که همراه خود کاروانسرای مادر شاه (هتل عباسی امروزی) را جای می داد، و به همراه مدرسه شاه سلطان حسین (مدرسه چهارباغ امروزی) هر سه يك مجموعه وقفي محسوب مي شود.
اگر به سقف آجری و بلند این بازار نگاه کنی به زیبایی معماری و ارتفاع بلند آن پی خواهی برد که به نظر بیش از ارتفاع 8 متر اعلام شده می رسد، و در میابی که این بازار دارای دو طبقه است، طبقه بالا مخصوص کارگاه ها و انباری و طبقه پایین دکانهایی که مخصوص عرضه کالاست.
اواسط این بازار طرح متفاوت طاقها و یک درب بزرگ چوبی توجه همگان را به خود جلب می کند دربی که همیشه بسته است و به هتل عباسی منتهی می شود.
شور و هیجان در این بازار شور و هیجان خاصی است، جوشش و خروشی فارغ از مال اندوزی و منفعت طلبیهای مرسوم روزمره. آرامش اینجا حاصل زیبایی شناسی پدیدآورندگان ماهر این بناست، در تکرار همه المانهای هنری این بازار در طول200 متر به فضایی روح افزا و ماندگار می رسی که هر رهگذر و بیننده ای را مدهوش می کند.
اما سرگذشت این بازار نیز در نوع خود شنیدنی است.
این بازار سیصد ساله مانند یک پیرمردی است که نیاز به نگه داری و مراقبت دارد. این جمله را "اسدلله شاه میوه" رئیس شورای بازار هنر عنوان می کند.
وی می گوید با کاهش سفر توریستها به ایران غالب مغازه های این بازار که عرضه کننده آثار هنری بودند به طلا فروشی مبدل شدند. و امروز دیگر کمتر هنرمندانی از صنایع دستی در این بازار باقی مانده اند.
این کارشناس اتحادیه صنایع دستی که همچنان مغاره آثار هنری خود را در طبقه دوم این بازار حفظ کرده با اشاره به رکود بازار طلا همچنان معتقد است که اگر توریست ها پا به این بازار بگذارند باز هم رونق فروش صنایع دستی باز خواهد گشت.
"ابراهیم حبیب الهی" از دیگر اعضاء شورای بازار هنر در مورد کاهش حضور توریست ها در بازار می گوید؛ 60 الی 70 درصد توریست ها با کنجکاوی که دارند این بازار را شناسایی می کنند ولی مشکل اصلی جای دیگر است. ما غالبا با تورلیدرهایی طرف هستیم که با برخی از مکانها و مراکز خرید قرارداد می بندند و در اصل منافع خود را تأمین می کنند و تنها در سردر این بازار توقفی می کنند و توضیح مختصری می دهند و در عرض 5 دقیقه طول این بازار را طی کرده و اجازه خرید هم به کسی نمی دهند.
وی مشکل دیگر صنعت توریست را عدم ارتباط با شبکه جهانی برای تبادل پول می داند و می افزاید: در این چند سال تعداد زیادی توریست وارد کشور می شوند ولی قادر به خرید کالا نیستند. دیگر در سال 2016 عقلانی به نظر نمی رسد که توریست با خود مبلغ بالایی پول حمل کند و فقدان استفاده آنان از کارتهای بانکی متصل به شبکه بین الملی سبب عدم خرید ایشان در کشور می شود.
حبیب الهی اما در مقابل عنوان می کند که این بازار با داشتن کسبه متدین و بااخلاق به محل مناسبی برای خرید استاندارد، مطمئن و به روز مشتریان داخلی کشور تبدیل شده است.
"حسین تمیزی" نیز از دیگر امنای این بازار با اشاره به زحمات زیاد انجام شده برای بازسازی بازار هنر می افزاید: این بازار طی چند سال اخیر بازسازی شده و اگر به آن رسیدگی نمی شد رفته رفته فرسوده شده و از بین می رفت.
وی با اشاره به قدمت 300 ساله این بازار می گوید: بازار هنر طبق توافق اعضاء این بازار با همکاری اوقاف، بازسازی و مقاوم سازی گردیده و امیدواریم تا سالیان سال این اثر فاخر و زیبا ماندگار و پایدار باشد.
مدیریت و بهسازی این بنای تاریخی مسلماً هنری می خواهد که شورای این بازار به خوبی از عهده آن برآمده اند. جواد رهبران، علی مجیدی، حسن مقضی، حسین تمیزی، اسدالله شاه میوه، ابراهیم حبیب الهی و حمید زائری هفت عضو شورای بازار هنر اصفهان هستند که با هنرمندی خود این بازار را با کمک اعضاء آن به خوبی مدیریت کرده و جایگاه این بنا را به خوبی دانسته اند.
بنایی که خود به تنهایی جاذبه ای برای بازدیدکنندگان است و با تدبیر و هماهنگی می تواند محلی برای مراجعه توریستها و علاقه مندان خارجی در کنار میدان نقش جهان، سی و سه پل و دیگر آثار شهر تاریخی نصف جهان باشد.
بازاری که در کمال سادگی چشمها را به خود خیره می کند و فضای این بنا روح هر رهگذری را نوازش می کند.
بازاری که قاب عکسهای اساتید این صنعت و هنر بر طاقچه حجره های خودنمایی می کند و گویای قدمت، اصالت و ماندگاری این بازار است.
انتهای پیام
تهیه، تنظیم و عکس: احمدجعفری
برای دیدن عکسهای بیشتر از این بازار ( اینجا ) کلیک کنید