موضوع خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. تنها مشخصه این خرید وعده‌های پیاپی مسئولان مربوطه برای نهایی شدن قرارداد خرید با فرانسوی‌ها و ورود اولین سری از ایرباس هاست. دیماه سال گذشته طبق وعده عباس آخوندی باید طی 20 روز این خرید نهایی می‌شد.
حدود سه هفته پس از اعلام خرید 114 فروند ایرباس از فرانسه (که در ادامه 4 فروند دیگر به آن اضافه شد) آخوندی در برنامه تلویزیونی گفت: پیش قرارداد خرید 118 هواپیمای ایرباس به ارزش 10.5 میلیارد دلار امضا شد که این اقدام گامی بزرگ در جهت تحول ناوگان هوایی کشور است.برای تأمین این تعداد هواپیما به حدود 50 میلیارد دلار نقدینگی و اعتبار نیازمندیم و زمانی که بودجه کافی برای تأمین این میزان هواپیما نداشته باشیم بهترین راه انتخاب نوع خرید مالی اجاره به شرط تملیک است به‌گونه ای که 85 درصد از مبلغ کالا را فروشنده تأمین می کند و باقی را ایران از محل درآمد هواپیماها پرداخت خواهد کرد.
وزیر راه اظهار کرد:پیش قراردادهایی که به تنظیم و امضاء رسیده توسط هما صورت گرفت و تأمین بیشتر هواپیما بعد از این باید توسط شرکت های خصوصی انجام پذیرد. پس از امضای پیش قرارداد باید مراحل قانونی طی شود، دو طرف 20 روز کاری مهلت دارند تا به قرارداد نهایی دست یابند.
پرورش مدیرعامل هما یک روز بعد از آخوندی از تامین فاینانس هواپیماهای ایرباس توسط بانک‌های اروپایی خبر داد و گفت: 5 تا 8 فروند از هواپیماهای نو خریداری شده از ایرباس طی ماه‌های باقیمانده از سال 2016 میلادی تحویل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران می‌شود.
اوایل اسفند سال گذشته فخریه کاشان قائم مقام وزیر راه و شهرسازی به نوعی اظهارات مافوق خود درباره زمان نهایی شدن قرارداد با ایرباس را اصلاح کرد و گفت: « مقرر شد 20 روز پس از امضای تفاهم‌نامه خرید 118 فروند ایرباس، مذاکرات برای عقد قرارداد نهایی آغاز شود که این گونه شده است. هم‌اکنون در حال مذاکرات قراردادی قرار داریم و باید پیش‌پرداخت‌های این ایرباسها آماده شود. در پیش‌پرداخت‌ها یک حق رزرو داریم که برای هر هواپیما فرق می‌کند، بعضی از هواپیماها 150 هزار دلار، برخی 200 هزار دلار و شماری از هواپیماها 400 هزار دلار است.بسته به جدول مربوط نزدیک به 50 میلیون دلار رقم پیش‌پرداخت به شرکت ایرباس است که این کار را در مقابل ضمانت‌نامه انجام می‌دهیم تا چنانچه آنها اکسپورت لایسنس نگیرند، این پول به ما برمی‌گردد.
وعده و وعید نهایی شدن تفاهم با ایرباس همچنان ادامه داشت تا آن‌که اواسط فروردین ماه امسال قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این پرسش که قرارداد ایرباس چه زمانی نهایی می‌شود، تصریح کرد: فکر می‌کنم این قرارداد خردادماه امسال نهایی شود و روند طولانی شدن این مسئله به دلیل بزرگ بودن قرارداد مذکور است.
فخریه کاشان با تاکید بر اینکه می‌توانیم قرارداد خرید 118 فروند ایرباس را اردیبهشت 95 نهایی کنیم، بیان کرد: در مذاکرات با ایرباس دست بالا را گرفته‌ایم و هر شرایطی را قبول نمی‌کنیم و تحت فشار نخواهیم بود.
وی در ادامه یعنی 29 فروردین از تبدیل پیش قرارداد خرید 118 فروند ایرباس به قرارداد نهایی تا یک‌ماه آینده خبر داد و گفت: در سال جاری میلادی 5 تا 8 از هواپیماهای خریداری شده به ایران تحویل می‌شود. مذاکرات برای امضای قرارداد نهایی با ایرباس ادامه دارد و با توجه به پیش‌قرارداد 500 صفحه‌ای با این شرکت باید این حجم از قرارداد با جزئیات مطالعه شود.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در روزهای پایانی فروردین با بیان اینکه در بحث خرید هواپیماهای ایرباس مشکلی نداریم گفته بود: نهایی شدن قرارداد ایرباس در انجام بوده و ایرباس در حال دریافت مجوزهای لازم در این زمینه است. پس از این مرحله هم مسئله فاینانس حل می‌شود که بخش اعظمی از آن مربوط به مسائل بیمه‌ای است که کلیات اروپایی‌ها و فرانسوی‌ها پذیرفته شده است.
عابدزاده اوایل اریبهشت ماه اما از حل نشدن مشکل فاینانس خرید ایرباسها خبر داد و با بیان اینکه هیچ روحیه بازدارنده‌ای از سوی اروپایی‌های برای ممانعت از اجرا و نهایی شدن پیش قرارداد 118 فروند ایرباس مشاهده نمی‌کنیم، ابراز امیدواری کرد هر چه زودتر مشکل تامین مالی و فاینانس خرید این هواپیما از سوی موسسات و نهادهایی که قرار است این فاینانس این هواپیما را تامین کنند، برطرف شوند.
سوم خرداد امسال فخریه کاشان قائم مقام وزیر راه با اشاره به حضور مدیران ایرباس برای ادامه مذاکرات قراردادی در ایران، گفت: احتمالا قرارداد خرید هواپیماهای ایرباس تا نیمه خرداد نهایی می‌شود. مذاکرات قراردادی با ایرباس همچنان ادامه دارد و مدیران این شرکت امروز هم در ایران هستند.
وی با بیان اینکه امیدواریم هر چه زودتر این قرارداد نهایی شود، افزود: مذاکرات مربوط به تامین مالی این قرارداد نیز به‌طور جداگانه در حال پیگیری است و چنانچه مشکلی در رابطه با قرارداد پیش نیاید، احتمالا تا نیمه ماه جاری قرارداد بین ایران و ایرباس نهایی خواهد شد.
18 خردادماه امسال پرورش مدیرعامل هما از برطرف نشدن مشکل فاینانس ایرباسها خبر داد و رویترز گفت: در حال مذاکره برای انعقاد یک قرارداد تاریخی خرید هواپیما با بوئینگ هستیم که احتمالاً مشابه سفارش خرید بیش از 100 فروند هواپیما از ایرباس خواهد بود، اما موانع پیش روی هر دوی این قراردادها باید حل شود تا توافق سال گذشته در زمینه لغو تحریمها رعایت شود.
اوایل تیرماه وزیر راه و شهرسازی در یک برنامه تلویزیونی از پیشرفت مذاکرات مثبت با مسئولان ایرباس خبر داد و گفت: تا امروز بیش از 10 هیئت در رده‌های ارشد به مذاکراتی برای مباحث مهمی همچون تنظیم قرارداد دریافت قطعات داخلی، موتوری، خدمات پس از فروش و امکانات رفاهی داخل هواپیماهای مورد معامله از ایرباس در حال مذاکره بوده و هستند که احتمال می‌رود 3 یا 4 هفته آینده نتایج این مذاکرات قطعی شود.
وی در مورد انتخاب فاینانسور این قرارداد افزود: تا چهار هفته آینده سرمایه گذار یا سرمایه گذاران اصلی قرارداد قطعی و معرفی خواهند شد. ایرباس هم باید مجوزهای خودش را از آمریکا اخذ کند که البته مذاکرات اولیه آنها هم با موفقیت به پایان رسیده است.
آخوندی در ادامه با تاکید بر اینکه توافقات با ایرباس بر اساس موعد زمانبندی که اعلام کرده‌ام، اجرایی می‌شود در پاسخ به سئوالی درباه زمان ورود هواپیماها به ایران افزود: باور کنید قراداد خیلی خیلی خیلی پیچیده‌ای است و در خصوص زمان تحویل هواپیماها بنده تعیین کننده نیستم ولی کار را انجام می‌دهیم.
در حالی تمام وعده‌های مسئولان ذی‌ربط در وزارت راه و شهرسازی برای نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما از ایرباس یکی پس از دیگری رنگ باخته که چندی پیش یکی از مقامات دولتی از ورود تعدادی هواپیمای ایرباس به کشور تا پایان شهریور خبر داد.
در این‌باره ضمن تکذیب ادعای مطرح شده برای ورود 10 فروند هواپیمای ایرباس به کشور در شهریورماه گفت: مشکلات مربوط به تامین مالی و دریافت مجوزهای لازم از آمریکا توسط ایرباس همچنان پابرجاست و برطرف نشده است.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به عدم صدورمجوزهای مربوطه نمی‌توان زمانی را برای ورود هواپیماهای ایرباس به کشور اعلام کرد، افزود: وزیر راه و شهرسازی در جدیدترین اظهارات خود گفته که اولین سری هواپیماهای ایرباس تا آخر پاییز آنهم در صورت صدور مجوزهای مربوطه وارد کشور می‌شود و اظهارات برخی مقامات دولتی در این رابطه اساساً صحت ندارد.
وزیر راه و شهرسازی چند روز پیش از ورود اولین سری هواپیماهای ایرباس در صورت صدور مجوزهای اوفک به کشور تا آخر پاییز امسال خبر داده بود.
به نظر می‌رسد دولت به دوران پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده چشم دوخته و امیدوار است یانکی‌ها طی روزها و هفته‌های پایانی فصل پاییز همزمان با برگریزان، مجوزهای لازم را صادر کرده تا اولین سری ایرباسها وارد کشور شود.