حامد سلطانی نژاد درباره راه اندازی بازار آتی ارز گفت: تهیه زیرساخت ها، نرم افزارها، قوانین و مقررات، انتخاب دارایی پایه دلار و یورو، مذاکره با فعالان بازار ارز مثل صرافی‌ها و جلب مشارکت آنها در این بازار از جمله اقداماتی است که انجام شده است.
رایزنی با بانک مرکزی و جلب مشارکت صرافان
مدیرعامل بورس کالای ایران از انجام مذاکراتی با بانک مرکزی در شورایعالی بورس در این باره خبرداد و تصریح کرد: بیش از ۵ جلسه به این موضوع اختصاص یافته است و مدیران ارشد بانک مرکزی در این زمینه مباحثی را مطرح کرده اند، آنها به عنوان تنظیم گران بازار پول دغدغه هایی در این خصوص دارند که باید مرنفع می شد و بورس کالا هم سعی در رفع این نگرانی ها و دغدغه ها دارد.
وی با اشاره به اینکه مسئولان بانک مرکزی پیش نیازهایی را درباره راه اندازی بورس ارز مطرح کرده اند، مبنی بر اینکه شاید نیاز به تک نرخی کردن ارز و راه اندازی بازار بین بانکی ارز باشد، افزود: البته این موارد باید از سوی بانک مرکزی انجام شود و مورد موافقت ما نیز است.
سلطانی نژاد اقدامات اخیر بانک مرکزی از جمله آزادسازی خرید و فروش ارز بازار توسط بانک ها را در راستای اجرای ارز تک نرخی مثبت ارزیابی کرد و اظهارداشت: اینکه فعالان بازار ارز به جای اینکه فقط در سیستم صرافی فعالیت کنند در سیستم بانکی هم قادر هستند مبادلات بانکی انجام دهند یک گام رو به جلو است.
راه‌اندازی بازار قرارداد آتی و آپشن
وی ادامه داد: وقتی مشتریان مختلف بانکی شروع به مبادله ارز می کنند، بازار بین بانکی ارز هم می تواند راه اندازی شود، به این مفهوم که وقتی مشتریان چند بانک مجبورند با هم تعامل داشته باشند، بانکها هم در حوزه ارز و مبادلات ارزی باید با هم همکاری کنند و این حرکت مثبتی برای راه اندازی بازار بین بانکی است.
وی با اعلام اینکه بورس کالا بدنبال راه اندازی بازار قرارداد آتی و آپشن(فیوچرز و آپشن ارز) است، افزود: در گام اول فیوچرز ارز و در گام دوم آپشن ارز راه اندازی خواهد شد.
ارز تک نرخی و بازار بین بانکی ارز ۲ پیش نیاز راه‌اندازی بازار آتی
مدیرعامل بورس کالای ایران در پاسخ به این سوال که آیا قرار است در ابتدا یکسان سازی ارزی اتفاق بیافتد و پس از آن بازار آتی ارز ایجاد شود؟ اظهارداشت: بانک مرکزی چنین اعلام کرده است که در ابتدا یکسان سازی ارزی اتفاق می افتد و پس از آن بازار آتی ارز ایجاد می شود. برای اینکه قیمت های بازار نفت با قیمت های بازار مشتقه به یکدیگر در سررسیدها نزدیک شوند باید یک بازار نقد منسجمی وجود داشته باشد که بازار قرارداد آتی بتواند از آن خط بگیرد و بر مبنای آن حرکت کند، هرچند از نظر بورس کالا این بازار هم اکنون وجود دارد.
وی ادامه داد: زمانی که قیمت نفت بالا بود، ۷۰ درصد ارز در اختیار دولت و ۳۰ درصد در اختیار بخش خصوصی بود، اما با کاهش قیمت نفت و افزایش صادرات غیرنفتی در سالهای اخیر ما با یک رشد مواجه شدیم و آن این بود که این میزان در سال ۹۴ به ۵۰- ۵۰ رسید. ۵۰ درصد ارز (ارز مبادله ای) در اختیار دولت است و ۵۰ درصد ارز آزاد است و در اختیار دولت نیست و در بازار آزاد مورد مبادله قرار می گیرد و می تواند مبنای مناسبی برای بازار نقدی باشد که ما در بازار مشتقه بدنبال آن هستیم.
سیگنال‌های بازار ارز
سلطانی نژاد درباره نحوه قیمت گذاری ارز در بازار آتی ارز گفت: بازار آتی ارز سیگنال های خود را از بازار ارز می گیرد، ریسک های بازار نقد را می گیرد و مدیریت می کند و قیمت هایی که در آن تعیین می شود بر مبنای عرضه و تقاضا است.
وی در مورد رایزنی با فعالان بازار ارز اظهارداشت: فعالان بازار ارز از راه اندازی بازار آتی ارز استقبال کرده اند و از اینکه جایی باشد و بتوانند فعالیت های ارزی را به نحوی سازمان دهی شده و مدیریت شده انجام دهند، استقبال می کنند، زیرا بازار غیررسمی ارز، ریسک های خاص خود را دارد.
وی به وضعیت معاملاتی تحت عنوان معاملات فردایی و همچنین اعتمادی که باید در این بازار وجود داشته باشد اما بعضا دچار خدشه می شود، اشاره کرد و افزود: این موضوع باعث جلوگیری از رونق این بازار می شود، اما زمانیکه زیرساخت ها و مدیریت ریسک و تسویه فراهم باشد بهتر می توان بازار ارز را مدیریت کرد.
مدیرعامل بورس کالای ایران راه اندازی بازار بین بانکی را پیشنهاد بانک مرکزی اعلام و بیان کرد: بحث بانک مرکزی ناظر بر بازار نقد است، اما بازاری که بورس کالا می خواهد راه اندازی کند بازار مشتقه ارز است. این دو با یکدیگر متفاوت هستند اما با هم ارتباط دارند. بانک مرکزی معتقد است که باید بازار نقد را بین بانکها راه اندازی کرد تا بازار مشتقه ارز راه اندازی شود.
وی به فراهم شدن مقدمات چنین کاری اشاره کرد و با بیان اینکه مشتریان ارزی می توانند در سیستم بانکی ارز مبادله کنند، افزود: وقتی مشتریان به بانکها برای مبادلات ارزی مراجعه می کنند، بانکها ارزهای مورد نیاز را با هم مبادله می کنند و بانکی که ارز نیاز دارد با بانکی که ارز را می فروشد تبادلات ارزی صورت می گیرد و همین پیش زمینه ای برای راه اندازی بازار بین بانکی ارز می شود.
نرم افزارها تست شد
سلطانی نژاد درباره زمان راه اندازی بازار آتی ارز گفت: زمان آن بستگی به اقدامات بانک مرکزی و توافقات بورس کالا با بانک مرکزی دارد و اگر دو زیرساختی که مطرح شد یعنی زیرساخت بانکی و تک نرخی شدن ارز فراهم شد، این بازار می تواند راه بیافتد. بانک مرکزی اعلام کرده است که تا پایان امسال برنامه ارز تک نرخی را عملیاتی خواهد کرد و اگر چنین اتفاقی بیافتد بورس کالا هم آمادگی راه اندازی بازار آتی ارز را دارد.
وی از آماده شدن نرم افزارها راه اندازی بورس ارز و تست آنها خبرداد و اظهارداشت: مقررات نیز در شورایعالی بورس آماده و تصویب شده است و فقط منتظر اعلام سیاست ها هستیم.
همپوشانی فعالان بازار طلا و ارز
مدیرعامل بورس کالا در پاسخ به این مطلب که پیش از این شرکت بورس هم خواستار راه اندازی بورس ارز در بورس تهران شده بود، عنوان کرد: بزرگترین بازار ارز دنیا بورس کالای شیکاگو است و خاستگاه معاملات ارز، بورس های کالایی هستند و فعالان بازار کالا خود را در مقابل نوسانات ارز پوشش می دهند.
وی به نمونه هایی از این بورس های کالایی اشاره کرد و اظهارداشت: در ایران هم موفق ترین بازار مشتقه در بورس کالای ایران وجود دارد. هم تجربه نرم افزاری و هم سخت افزاری آن در بورس کالای ایران وجود دارد و هم اینکه مقررات لازم را دارد. در عین حال فعالان خود را دارد. فعالان بازار طلا و ارز با هم همپوشانی دارند. به هر حال زیرساخت ها در بورس کالا فراهم است و آمادگی کامل برای راه اندازی آن را داریم.