بازار جهانی نفت در مسیر تعادل

برخی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در سال 2016 رشد عرضه نفت کمتر از رشد تقاضای آن باشد و در نتیجه بازار در مسیر تعادل قرار بگیرد.

موسسه عالی آموزش و پژوهش، مدیریت و برنامه‌ریزی کشور گزارشی را منتشر کرده است که در آن تحولات بازار جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی در فصل اول سال 2016 بررسی شده است.

براساس گزارش موسسه نیاوران، میانگین قیمت نفت خام برنت از 43 دلار در فصل چهارم سال 2015، به 35 دلار در فصل اول سال جاری میلادی رسید.

با وجود این که از اواسط ماه ژانویه، به دنبال مطرح شدن احتمال عدم افزایش تولید عربستان و روسیه در طرح فریز نفتی، قیمت نفت روند افزایشی داشت، اما این افزایش نتوانست کاهش شدید قیمت را که در ابتدای ماه ژانویه رخ داده بود، جبران کند، بنابراین میانگین قیمت نفت در فصل اول سال 2016 نسبت به فصل قبل 8 دلار کاهش یافت.

در همین راستا با بررسی پیش‌بینی موسسات معتبر بین‌المللی در خصوص قیمت نفت‌خام می‌توان دریافت با وجود آنکه این موسسات، پیش‌بینی قیمت نفت‌خام خود را برای سال 2016 به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش دادهاند، اما بازهم میانگین پیش‌بینی آنها برای متوسط قیمت نفت خام در سال 2016 کمتر از میانگین سال 2015 است و بانک جهانی در پیش‌بینی ماه جولای خود میانگین قیمت نفت خام برنت را 43 دلار در هر بشکه اعلام کرده است.

تقاضای جهانی نفت در فصل اول سال 2016 به دلیل زمستان معتدل در کشورهای OECD، عادت کردن مصرف‌کنندگان به قیمت‌های پایین نفت و همچنین حذف یارانه انرژی در کشورهای غیرOECD نسبت به فصل قبل، 700 هزار بشکه در روز کاهش یافت و تقاضا به 94.8 میلیون بشکه در روز رسید.

بنابر داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2015 تقاضای کشورهای OECD، 400 هزار بشکه در روز افزایش یافت. انتظار می‌رود در سال 2016 این رشد به میزان قابل ملاحظه کاهش یابد و به 30 هزار بشکه در روز برسد.

در مقابل، رشد تقاضای روزانه کشورهای غیرOECD که در سال 2015 برابر 1.4 میلیون بشکه در روز بوده است، در سال 2016 به 1.17 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و در مجموع رشد تقاضای جهانی 1.2 میلیون بشکه در روز خواهد بود.

داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماه آوریل نشان می‌دهد در فصل اول سال 2016 عرضه جهانی نفت، 96.4 میلیون بشکه در روز بود. در این فصل عرضه روزانه کشورهای عضو اوپک به دنبال افزایش صادرات ایران 100 هزار بشکه نسبت به فصل قبل افزایش یافت، اما در مقابل عرضه کشورهای غیر اوپک تقریبا یک میلیون بشکه در روز کاهش داشت.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش ماه آوریل پیش‌بینی کرد در سال 2016 عرضه جهانی نفت 500 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد و به 96.26 میلیون بشکه در روز می‌رسد.

انتظار می‌رود عرضه نفت کشورهای خارج از اوپک نسبت به سال گذشته 700 هزار بشکه کاهش و عرضه نفت کشورهای اوپک 1200 هزار بشکه افزایش یابد؛ به نحوی که کاهش عرضه کشورهای غیراوپک را جبران کند. در مجموع، انتظار می‌رود در سال 2016 رشد عرضه نفت کمتر از رشد تقاضای آن باشد و در نتیجه این‌گونه به نظر می‌رسد که بازار در مسیر تعادل قرار گرفته است.

پالایش نفت‌خام در فصل اول سال 2016 نسبت به فصل قبل با 100 هزار بشکه کاهش به 79.1 میلیون بشکه در روز رسید؛ عمده‌ترین دلیل کاهش پالایش نفت، کاهش فعالیت برخی از پالایشگران کشورهای OECD است.

اگرچه قیمت بنزین، سوخت دیزل و نفت کوره در چهار بازار اصلی جهان در سال 2015 روند کاهشی داشته است، اما در فصل اول سال 2016 روند قیمت این حامل‌ها تغییر جهت داد.

به گزارش از آژانس بین‌المللی انرژی، ایران در ماه فوریه که اولین ماه پس از برداشته شدن تحریم‌ها بود، با تولید 3.22 میلیون بشکه در روز بالاترین تولید را در چهار سال گذشته داشته است. این میزان تولید 220 هزار بشکه نسبت به ماه قبل و 380 هزار بشکه از مدت مشابه سال قبل بیشتر است.

در ماه مارس نیز حجم صادرات ایران 150 هزار بشکه در روز افزایش یافت و ایران دوباره به بازار اروپا بازگشت و عرضه نفت را به شرکای تجاری خود در آسیا بالا برد؛ به طوری که در ماه فوریه فروش نفت‌خام ایران به اروپا، به 140 هزار بشکه در روز رسید.

در ماه فوریه صادرات میعانات، تنها 80 هزار بشکه در روز بود که از میانگین صادرات میعانات در سال 2015 -130 هزار بشکه در روز- پایین‌تر است. همچنین ایران نفت خام فوق سبک از میدان گازی پارس‌جنوبی را در دریا ذخیره‌سازی کرده است که این حجم ذخیره‌سازی‌ها در ماه فوریه 4 میلیون بشکه افزایش یافته و به 42 میلیون بشکه رسیده است که بیشترین رقم از ماه آگوست 2015 است.

ایران در حال حاضر 21 کشتی بسیار بزرگ حمل نفت‌خام را برای ذخیره‌سازی به کار گرفته است که 50 درصد از ناوگان حمل‌ونقل نفتی ایران است.