موانع شکوفایی اقتصاد ایران

«امروز واحدهایی که یک پایشان در حکومت است و پای دیگرشان در بخش خصوصی قرار دارد اجازه نمی‌دهند که یک رقابت اقتصادی به‌وجود بیاید.» این بخشی از اظهارات علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی است که در یک سخنرانی و در تشریح ابعادی از وضعیت اقتصادی ایران بیان کرد؛ موضوعی که یکی از مهم‌ترین موانع شکوفایی اقتصاد ایران است. رئیس مجلس پنج‌شنبه گذشته در دوازدهمین کنگره سراسری جامعه اسلامی مهندسین با طرح این پرسش که چرا وضعیت اقتصادی کشور مناسب نیست، گفت:«طبیعتا دولتمردان در امر سیاسی باید عملکردی داشته باشند که منجر به پیشرفت همه‌جانبه کشور شود.» لاریجانی با تاکید بر اینکه دولتمردان باید کمتر به نظریه‌پردازی پرداخته و بیشتر کار حکومتی به معنای اجرایی داشته باشند تا کشور به پیشرفت و امنیت برسد یادآوری کرد: «اگر پیشرفت حاصل نشود به آن معنا است که مسیر اشتباهی طی شده است.» لاریجانی با ارائه مثالی توضیح داد: «شرایط مثل این است که رفتگری به جای جمع کردن زباله‌ها صبح در خانه شما آمده و از آثار ماکسیم گورکی برای شما صحبت کند. قطعا در این موقع شما آن رفتگر را تحسین نمی‌کنید و از او می‌خواهید که به کارش برسد. وضعیت یک مدیر سیاسی نیز همین است. مدیر سیاسی قرار است کشور را درست اداره کند تا آبادانی و امنیت ایجاد شود. حال اگر مدیری کارهای دیگری انجام داد و با استفاده از سازوکارهایی کشور را به مسیر نادرست برد نمی‌توان آن مدیر را موفق دانست. فرقی نمی‌کند که آن مدیر اصولگرا یا اصلاح‌طلب باشد.»

رئیس مجلس در میانه اظهارات خود به آمار و ارقامی اشاره کرد که از چگونگی وضعیت اقتصادی ایران حکایت دارد. او با اشاره به سرانه تولید ناخالص ملی که یکی از مولفه‌های وضعیت اقتصادی یک کشور است به رتبه 94 ایران از بین 185 کشور اشاره کرد و ادامه داد: ایران از نظر آزادی اقتصادی نیز از بین 178 کشور در رتبه 171 است. لاریجانی این رتبه را به معنای آن دانست که رقابت در کشور بسیار پایین است آن هم در شرایطی که رهبری سیاست‌های اصل 44 را تدوین و ابلاغ کردند و قانون تصویب شد. او در ادامه با طرح این سوال که آیا این قانون به درستی اجرا شده است، توضیح داد: ما آمدیم سیاست‌های کلی اصل ۴۴ را که رهبری معظم انقلاب به خوبی تدوین کرده بودند در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی کردیم، اما آیا این سیاست به درستی انجام شد؟ واحدهایی که باید به بخش خصوصی واگذار می‌کردیم دولت به جای بدهکاری خود، به برخی وزارتخانه‌ها داد. او افزود: امروز واحدهایی که یک پایشان در حکومت است و پای دیگرشان در بخش خصوصی قرار دارد اجازه نمی‌دهند که یک رقابت اقتصادی به‌وجود بیاید.

رئیس مجلس با بیان اینکه «ایران در بین 104 کشور از لحاظ نرخ بیکاری در رتبه 82 است»، گفت: کمتر کشوری وجود دارد که نرخ بیکاری‌اش دو رقمی باشد؛ البته زمانی نرخ بیکاری حدود 40 درصد بود که آن زمان شرایط واویلا بود. این نشان می‌دهد که امور به درستی اداره و ساماندهی نشده است. لاریجانی همچنین با بیان اینکه «ایران در بین 188 کشور در رتبه 180 از لحاظ نرخ تورم است» گفت: تقریبا در تمامی دوران 30 ساله نرخ تورم دورقمی و گاهی تک‌رقمی شده که آن زمان تحریم هم نبود. می‌گویند که تورم دو رقمی به‌خاطر تحریم‌ها بود که بخشی از این حرف درست است، اما در زمانی که فروش نفت هم خوب بود باز هم تورم دو رقمی بود.

او در ادامه اظهارات خود، رتبه ایران در بین 181 کشور از لحاظ سهم سرمایه‌گذاری خارجی را 164 عنوان کرد و توضیح داد: این موضوع نشان می‌دهد که ما از نظر جذب سرمایه‌گذاری مشکل داریم که در این شرایط رتبه ایران در بین 187 کشور از لحاظ حمایت از سرمایه‌گذاری، 167 است. به گفته علی لاریجانی این موضوع نشان می‌دهد که مردم ما ترجیح می‌دهند پولشان را در جاهایی که زود نتیجه می‌دهد سرمایه‌گذاری کنند. رئیس مجلس دلیل این امر را وجود شرایط سخت و فسادانگیز بوروکراتیک کشور دانست و گفت: در این شرایط است که مردم ترجیح می‌دهند پولشان را در جای امنی همچون بانک قرار داده و همان سود 18 درصد را گرفته اما در تولید سرمایه‌گذاری نکنند. او با بیان اینکه ایران از لحاظ دسترسی به آخرین فناوری از بین 140 کشور در رتبه 111 قرار دارد، دلیل احتمالی این امر را نگرش سطحی مدیریت‌ها و نبود افق دید برای استفاده از فناوری‌های نو معرفی کرد. رئیس مجلس همچنین با بیان اینکه «ایران از لحاظ شفافیت در سیاست‌گذاری دولتی در بین 140 کشور در رتبه 115 است»، گفت: یکی از ابتدایی‌ترین کارها برای سرمایه‌گذاری وجود سیاست‌های شفاف است که باید برای حل این مشکل اقدامات لازم صورت گیرد. او افزود: ایران از لحاظ انحراف از بودجه عمومی در بین 140 کشور در رتبه 73 است. به گفته لاریجانی این به آن معنا است که در زمان تدوین بودجه واقعیات در نظر گرفته نشده است. وقتی کمتر از 50 درصد برنامه توسعه اجرا می‌شود به آن معنا است که دولت در زمان تدوین برنامه با مشکل مواجه است یا اینکه خود را ملزم به اجرای برنامه و قانون نمی‌داند. لاریجانی تاکید کرد: این افتخار برای یک مدیر نیست که بگوید به قانون کاری ندارد چون اگر کسی در بالاترین مسند اجرایی به قانون توجهی نکند آن پایین هرج و مرج کامل به‌وجود می‌آید و نتیجه آن می‌شود که قانون در کشور اجرایی نمی‌شود. رئیس مجلس همچنین در ادامه اظهارات خود، رتبه ایران را از لحاظ جذب استعداد در بین 140 کشور، 134 عنوان و تاکید کرد: خیلی از استعدادها از کشور می‌روند چون تولید رونق ندارد و شرایط کار فراهم نیست و کارآفرینی منزلتش را از دست داده است. او همچنین گفت که ایران از لحاظ جمعیت شهری از بین 216 کشور در رتبه 12 است که این مایه تاسف است چون امروز روستاها در حال تخلیه‌شدن هستند به این دلیل که چرخه اقتصادی مطلوبی در روستاها برای پیشرفت وجود ندارد و آنها مجبور به مهاجرت می‌شوند. نتیجه آن است که حدود 70 درصد مردم در شهرها سکونت دارند.

قبیله‌گرایی در امور سیاسی

رئیس مجلس در بخش دیگری از اظهارات خود با تاکید بر اینکه «قبیله‌گرایی در امور سیاسی و اداره کشور مشکلی را حل نمی‌کند»، گفت: در ادوار مختلف گروه‌های گوناگونی بر سر کار آمدند که به وظیفه خود آشنایی نداشته یا تنها به یک بعد می‌پرداختند. کسانی که دنبال امور دیگر بوده و برای کشورهای دیگر رهنمود می‌دادند، اما به داخل کشور و حل مشکلات توجهی نداشتند.

لاریجانی افزود: وقتی راجع به امر سیاسی صحبت می‌کنیم باید بفهمیم چه مشکلاتی از لحاظ مدیریت سیاسی داریم. رئیس مجلس با تاکید بر اینکه مساله امر سیاسی در کشور مورد بی‌دقتی یا سهل‌اندیشی شده است، گفت: درست است که امر سیاسی جزو سخت‌ترین و مهم‌ترین امور کشور است، اما باید برای آن زحمت بیشتری کشید، چون قبیله‌گرایی در این رابطه مشکلی را حل نمی‌کند. اینکه اصولگرا یا اصلاح‌طلب دور هم جمع شوند باید برای‌شان اداره کشور مهم باشد و اینکه چه برنامه‌ای داشته و چقدر کار بلد باشند. رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «امور سیاسی ذاتا عملگراست»، گفت: عمل سیاسی و فکر سیاسی در مبناگرایی نهفته است از این رو باید برای پیشبرد اهداف در منطقه از ظرفیت‌های مختلف استفاده کرد و نباید در یک حوزه محدود شد. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین با بیان اینکه «جمهوری اسلامی در بسیاری از امور به‌خصوص مسائل مربوط به امنیت کشور تصمیمات درستی اتخاذ کرده است»، گفت: همین تصمیمات و استراتژی دقیق باعث شد که ما امروز در این منطقه بحران‌خیز از وزانت امنیتی برخوردار باشیم چون درست تصمیم گرفتیم و هم تکیه‌گاهی برای کشورهایی که می‌خواهند امنیت در منطقه پابرجا باشد، هستیم.

تحزب در ایران

لاریجانی با اشاره به موضوع تحزب در ایران گفت: تصور احزاب این است که بعد از پایان انتخابات کار تمام می‌شود به همین دلیل افرادی که از این احزاب وارد قدرت می‌شوند دیگر علقه‌ای به حزب ندارند. به گفته رئیس مجلس، با این اتفاق علاوه بر اینکه افراد درون حزب مأیوس می‌شوند، سردمداران آن حزب نیز تصور همه‌کاره بودن را پیدا می‌کنند. او در این باره به بنی‌صدر اشاره کرد و گفت: به تعبیری این موضوع در مورد بنی‌صدر نیز رخ داد به‌طوری که در آن زمان دفتر هماهنگی‌های رئیس‌جمهور تشکیلاتی را ایجاد کرد تا حزب جمهوری اسلامی را بکوبد اما همین تشکیلات کارکرد حزبی‌اش را از دست داد و به حزب قدرت‌طلب تبدیل شد. رئیس مجلس با تاکید بر اینکه «باید از دلیل ایجاد امر سیاسی آگاه باشیم»، گفت: برای اداره جامعه به افراد دانا نیازمندیم که بتوانند منجر به آبادانی و پیشرفت کشور شده و مراودات بین‌المللی را براساس عزت و پیشرفت کشور انجام دهند.

او مهم‌ترین ساز و کار لازم برای رسیدن به این هدف را وجود احزاب قدرتمند دانست. لاریجانی با اشاره به وضعیت احزاب درکشورهای غربی، احزاب بزرگ را منشأ تربیت نیرو و برنامه‌ریزی خواند و یادآوری کرد: حزبی که سرکار است باید برنامه و کار داشته باشد و آن حزب دولت در سایه نیز دارد. این بدان معناست که هیچ‌گاه در وسط امور خاموش نمی‌شود. با این همه رئیس مجلس این سوال را مطرح کرد که در کشور ما تشکیلات در چه جایی قرار دارد؟ لاریجانی با تاکید بر اینکه «تشکیلات و احزاب دو ماموریت مهم تدوین برنامه و تربیت کادر دارند»، گفت: اینکه گاهی به اصطلاح اتوبوسی افراد را می‌آورند اشاره به همین اشکال است که گروهی که سر کار می‌آیند تنها افراد همفکر خود را بر کارهای اجرایی می‌گذارند. به گفته رئیس مجلس، باید در فکر مبناگرا بود اما در عمل هر کسی می‌تواند برای اداره کشور توانمند باشد. باید برای اداره کشور از افرادی با سابقه خوب و آشنا به امور استفاده کرد و راه را به روی آنها نبست. باید از افراد شایسته استفاده کرد نه اینکه همه افراد را اتوبوسی سر کار آورد.

تصمیم نظام درباره مساله هسته‌ای

رئیس مجلس در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به برجام گفت: مجموعه نظام درخصوص مساله هسته‌ای تصمیم دقیقی گرفت و با وجود اینکه آمریکایی‌ها ناتویی کردند، اما دستاوردهای توافق هسته‌ای متنوع بود. او در تشریح دستاوردهای توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 عنوان کرد: اولین دستاورد این توافقنامه، عدم تصویب قطعنامه جدید علیه کشورمان بود و مهم‌تر از آن، مختومه شدن پرونده نظامی ایران موسوم به PMD که بهانه‌ای برای وضع تحریم‌های ناعادلانه علیه کشورمان بود. لاریجانی بیان کرد: با توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 فروش نفت افزایش یافت و در حال حاضر روزانه 5/ 2 میلیون بشکه نفت را در بازارهای جهانی به فروش می‌رسانیم. رئیس قوه مقننه افزود: با این توافقنامه بیمه نفت‌کش‌ها و کشتی‌ها حل شد و از طرفی زمینه‌هایی برای گشایش خطوط اعتباری خارجی به‌وجود آمد.